Czasami jesteśmy bardziej podatni na wszelkiego rodzaju infekcje wirusowe lub bakteryjne. Jak najskuteczniej im zapobiegać? Czy warto się zaszczepić? Jakie preparaty z apteki oraz domowe sposoby możemy zastosować u siebie lub u dziecka, by wzmocnić odporność?
Spis treści
Jakie są przyczyny obniżonej odporności?
Jakie są skutki obniżenia odporności?
Jak wzmocnić obniżoną odporność?
Preparaty na odporność z apteki
Wegańskie preparaty na odporność
Jak wzmocnić odporność u dziecka?
Czy odporność należy wzmacniać przez cały rok?
Obejrzyj film o odporności!
Jakie są przyczyny obniżonej odporności?
uwarunkowania genetyczne - wrodzone defekty układu immunologicznego,
zaburzenia metaboliczne, np. cukrzyca, niewydolność nerek, niedożywienie,
antybiotyki - szczególnie zażywane bezpodstawnie,
gwałtowna zmiana temperatur,
niska aktywność fizyczna,
używki,
ubieranie się nieadekwatnie do pogody,
nieodpowiednia dieta - mniejsza ilość świeżych warzyw i owoców,
niektóre choroby, np. AIDS.
Wszystkie te czynniki uderzają w siły obronne naszego organizmu. Trzeba również nadmienić, że wilgotna i chłodna pogoda, czyli typowy jesienny obrazek w naszej szerokości geograficznej oraz niedostateczna ilość słońca stwarzają idealne środowisko do rozwoju bakterii i wirusów, co w połączeniu z obniżoną odpornością, daje gotową receptę na wystąpienie przeziębienia lub grypy.
Jakie są skutki obniżenia odporności?
częste infekcje, głównie górnych dróg oddechowych,
nawracające zakażenia wirusowe i grzybicze.
Obniżona odporność może prowadzić do trwałych powikłań, znacznego pogorszenia jakości życia, a w skrajnych przypadkach może nawet zagrażać życiu.
Wynikiem osłabienia odporności może być również coraz częściej rozpoznawany zespół chronicznego zmęczenia (CFS), który dotyka coraz więcej osób i powoli staje się kolejną chorobą cywilizacyjną. Objawia się on sennością, osłabieniem, kłopotami z koncentracją i pamięcią. Objawy te nie ustępują nawet po długim odpoczynku.
Jak wzmocnić obniżoną odporność?
Wzmacniając naszą odporność mamy o wiele większe szanse na uniknięcie chorób i ich powikłań, a nawet jeśli dojdzie do infekcji, to silny organizm poradzi sobie z nią znacznie łatwiej i szybciej, a przebieg choroby będzie łagodniejszy.
Ogromne znaczenie dla odporności organizmu ma zdrowy tryb życia, czyli właściwa dieta, bogata w witaminy i składniki odżywcze oraz regularny wysiłek fizyczny.
Preparaty na odporność z apteki
Jeśli chcesz wybrać preparat z apteki wzmacniający odporność, zwróć uwagę, aby zawierał składniki, które mają potwierdzony badaniami korzystny wpływ na siły obronne organizmu.
Tran
Od lat znanym i często stosowanym środkiem na odporność jest tran, czyli olej z wątroby dorsza, który zawiera w swoim składzie witaminy: A, E, D oraz kwasy omega-3. Połączenie tych składników sprawia, że tran aktywnie wspiera układ immunologiczny, tym samym wzmacniając odporność. Może być stosowany nawet u niemowląt powyżej 6 miesiąca życia.
Tran występuje w postaci płynu, np. Mollers tran norweski o aromacie cytrynowym oraz kapsułek, np. Tran Hasco, Doppelherz Aktiv Tran na odporność.
Olej z wątroby rekina
Niezwykle popularne jest również stosowanie oleju z wątroby rekina, który oprócz składników wchodzących w skład tranu, zawiera również alkiloglicerole oraz skwalen, które odgrywają znaczącą rolę jako modulatory układu odpornościowego w walce z chorobami. Alkiloglicerole mają właściwości przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne oraz aktywują płytki krwi.
Olej z wątroby rekina znajdziesz w aptekach przede wszystkim w postaci kapsułek, np. BioMarine 1140, Preventic, Iskial. Dostępne są również preparaty w postaci płynu, np. Iskial. Olej z wątroby rekina można stosować już u półrocznego malucha.
Witamina D3
Okres jesienno-zimowy wiąże się z mniejszą ilością czasu spędzanego na słońcu, dlatego zwykle od września do kwietnia wskazane jest suplementowanie witaminy D3, która ma szczególny udział w działaniu układu odpornościowego i przeciwdziałaniu procesom zapalnym.
Witaminę D można przyjmować już od pierwszych dni życia. Na temat zakresu zalecanych dawek dla poszczególnych grup wiekowych pisaliśmy w artykule Witamina D3 - czy i kiedy suplementować.
Zwróć uwagę, że witamina D3 jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego najlepiej zażywać ją w trakcie posiłku zawierającego tłuszcze.
Przykładowe leki bez recepty z witaminą D3 to: Vigantol, Vigalex Forte, Vigantoletten 1000. Dostępne są również suplementy diety, w których witamina D3 zawieszona jest np. w oleju lnianym (np. D-Vitum) czy oleju z czarnuszki (np. Seltaren D3), które poprawiają jej przyswajanie.
Czosnek
Czosnek, zwany często naturalnym antybiotykiem, to ważny sprzymierzeniec odporności. Pobudza układ immunologiczny, ma działanie bakterio- i grzybobójcze oraz wspiera florę bakteryjną jelit.
Dla osób, które nie lubią czosnku w pożywieniu, w aptece dostępne są preparaty czosnku, np. Alliofil. Niektóre preparaty zawierają nawet bezzapachowe wyciągi z czosnku, np. Czosnek forte Naturell, Iskial Max + czosnek.
Probiotyki
Flora bakteryjna przewodu pokarmowego ma bardzo duże znaczenie dla właściwej odporności naszego organizmu, gdyż w jelitach jest największe skupisko limfocytów, czyli „żołnierzy” układu immunologicznego - stąd niezwykle ważne jest jej utrzymanie w odpowiednim, fizjologicznym stanie. Pomóc w tym mogą dobroczynne bakterie - w skrócie nazywane probiotykami, które kolonizują środowisko jelit i namnażając się tam, normalizują florę, wspierając nie tylko procesy trawienne, ale również cały system odpornościowy organizmu.
Badania potwierdzają skuteczność szczepu kwasu mlekowego Lactobacillus Rhamnosus GG, który może być stosowany już u niemowląt oraz szczepu paciorkowca Streptococcus salivarius K12 (powyżej 6 miesiąca życia) we wzmacnianiu odporności.
W aptekach znajdziesz preparaty probiotyczne, jak np. Lacidofil, Vivomixx, Dicoflor Baby, Trilac, Lakcid, Entitis.
Colostrum bovinum - siara bydlęca
Colostrum to wydzielina gruczołu mlekowego krów powstająca w ostatnim okresie przed porodem oraz do 72 godzin po nim. Siara bydlęca pobierana jest od krów w ciągu pierwszych dwóch godzin po ocieleniu i poddawana jest liofilizacji (suszeniu), dzięki czemu składniki aktywne zachowują swoje najcenniejsze wartości zdrowotne.
Białka i peptydy zawarte w colostrum usprawniają działanie układu odpornościowego już u dzieci powyżej 2 roku życia, przywracają prawidłowy skład flory jelitowej oraz wspomagają regenerację i gojenie tkanek.
Siarę bydlęcą znajdziesz w takich produktach, jak np. Colostrum, Flostrum Plus, KinderImmun Dr. Wolz, Genactiv Colostrigen.
Jeżówka purpurowa
Wśród ziół na odporność na uwagę zasługuje ziele i korzeń jeżówki purpurowej, której składniki działają immunostymulująco (pobudzają układ odpornościowy), przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwgrzybiczo, a nawet wykazują niewielkie działanie przeciwbólowe.
Jeżówkę można stosować zarówno w zapobieganiu infekcjom, jak i podczas choroby u osób powyżej 7 roku życia, dzięki czemu czas trwania i jej nasilenie wyraźnie się skraca. Należy jednak pamiętać, aby w tej kwestii stosować się ściśle do zaleceń producenta, lekarza lub farmaceuty, gdyż zbyt długie przyjmowanie preparatów jeżówki nie jest wskazane.
W aptekach wyciąg z jeżówki dostępny jest np. w preparatach: Echinasal, Esberitox N.
Propolis (kit pszczeli)
Propolis, zwany inaczej kitem pszczelim, dzięki swojemu bogatemu składowi (m.in. witaminy: A, C, D, E, z grupy B, żelazo, magnez, cynk) ułatwia organizmowi niszczenie lub hamowanie rozwoju bakterii, wirusów oraz grzybów.
Z uwagi na to, że kit pszczeli może powodować reakcje uczuleniowe u niektórych osób z alergią na pyłki drzew, w ich przypadku - przed włączeniem produktu do suplementacji - należy poradzić się lekarza. Składnik ten dedykowany jest też dzieciom powyżej 3 roku życia.
Propolis zawarty jest, między innymi, w preparatach: Propolis krople 7%, Propolis Forte spray, Propolis Forte, Propolis Plus.
Bez czarny
Wyciągi z bzu czarnego, zarówno z kwiatów, jak i owoców, mają udowodnione właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne oraz immunostymulujące dzięki zawartości flawonoidów oraz glikozydów i mogą być już podawane niemowlętom powyżej 6 miesiąca życia, np. Sambucol Baby. Owoce bzu czarnego pobudzają organizm do wytwarzania cząstek mobilizujących go do walki z chorobą, tzw. cytokin.
Jak pokazują badania, przyjmowanie wyciągu z owoców bzu czarnego, skraca okres trwania grypy typu A i B o ok. 3-4 dni.
Na półkach aptecznych środki zawierające wyciągi z bzu to np. Sambucol Kids, Sambucol Extra czy Rutinacea Junior Plus.
Wegańskie preparaty na odporność
Producenci preparatów farmaceutycznych coraz częściej biorą pod uwagę, że w społeczeństwie wzrasta liczba wegan, w związku z czym ilość środków wspierających odporność przeznaczonych dla tej grupy pacjentów również rośnie. Wśród nich znajdziesz między innymi spirulinę, np. Solgar Spirulina, kwasy omega-3 pozyskiwane z alg, np. Mollers Algi, czy ekstrakty z grzybów Reishi, Shiitake, np. Solgar ekstrakty z Reishi, Shiitake, Maitake.
Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Odporność dla wegan.
Jak wzmocnić odporność u dziecka?
Dzieci - w porównaniu do dorosłych - mają słabszą odporność, gdyż ich układ immunologiczny dopiero się rozwija, co w połączeniu z jesienną aurą i kontaktem z innymi dziećmi w szkole lub przedszkolu, daje pole do manewru wszelkim infekcjom przenoszonym drogą kropelkową. Przeziębione dziecko wraca do domu, gdzie zaraża dorosłych, którzy przenoszą infekcję w środowisko swojej pracy i koło się zamyka.
We wzmacnianiu odporności u dzieci, na szczególną uwagę zasługują:
laktoferyna (np. Laktoferyna, BLF 100, Lactinea), która przy udziale żelaza wiąże się ze składnikami ściany komórkowej chorobotwórczych drobnoustrojów i uszkadza ją, co prowadzi do wypłynięcia składników komórki i jej śmierci,
beta-glukan, a konkretnie jego izomer1,3-D/1,6-D (np. Hartuś, Imunoglukan P4H, Solbetan, Imunit Forte, Imunoglukan). Jego naturalnym źródłem są: owies (płatki i otręby), drożdże, jęczmień i grzyby (boczniaki i shitake),
a także wspomniane we wcześniejszym akapicie substancje, takie jak tran, olej z wątroby rekina, czosnek, probiotyki, colostrum, jeżówka purpurowa, propolis, czarny bez - zwróć jednak szczególną uwagę na to, aby wybrany preparat był dedykowany do podania dziecku w danym wieku.
W okresie zwiększonego ryzyka infekcji warto również rozważyć suplementację witamin i minerałów:
witaminy C, która zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych i wzmacnia ich ściany, przez co zwiększa odporność błon na wnikanie chorobotwórczych patogenów i skraca czas choroby (np. Juvit C, Cebion),
witamin A i E, które m.in. uczestniczą w tworzeniu śluzu chroniącego nabłonek dróg oddechowych - naturalnym źródłem witamin A i E jest tran, np. Mollers,
witaminy D3 (zaleca się, aby suplementować u dzieci przez cały rok), która odgrywa ważną rolę w modulacji działania układu odpornościowego (np. Vigantol, D-Vitum),
cynku, który bierze udział w produkcji przeciwciał odpornościowych (np. Cynek SR),
żelaza zapobiegającego niedokrwistości, która zwiększa podatność na infekcje (np. Innofer Baby).
Więcej na temat wspierania odporności u dzieci przeczytasz w artykule Odporność u dzieci.
Szczepionki przeciw grypie
Jak wiadomo, lepiej jest zapobiegać, niż leczyć, dlatego szczególnie rekomendowanym postępowaniem w okresie jesienno-zimowym jest szczepienie przeciw grypie. Szczepionki te zawierają nieaktywne (zabite) wirusy, które po podaniu domięśniowym aktywizują nasz układ immunologiczny, pobudzając produkcję przeciwciał skierowanych na unieszkodliwienie wirusa grypy, co zapewnia ochronę przed nią.
Dlaczego przeciw grypie trzeba szczepić się co roku?
Wirus grypy co roku ewoluuje (mutuje), więc skład szczepionki na grypę rokrocznie zmienia się, dlatego też szczepienia zapewniają odporność tylko na jeden sezon grypowy i trzeba je powtarzać przed każdym kolejnym.
Szczepionki przeciw grypie wykazują się dużą skutecznością – szacuje się, że chronią 70-90% zaszczepionych nią osób. Skuteczność szczepionki zależy jednak od indywidualnej odpowiedzi na szczepienie oraz od tego, jaki szczep grypy będzie w danym sezonie dominował.
W jakim wieku można szczepić się na grypę?
Szczepionki przeciw grypie są wskazane właściwie dla osób w każdym wieku. Niektóre można podawać już niemowlętom po 6 miesiącu życia, np. Vaxigrip Tetra.
Jeśli chcesz uniknąć stresu związanego z kłuciem maluszka, aktualnie dla dzieci i młodzieży w wieku od 24 miesięcy do 18 lat dostępne są szczepionki w postaci aerozolu do nosa, np. Fluenz Tetra.
Szczepienia są szczególnie rekomendowane osobom starszym - zwłaszcza po przebytym zawale serca, przewlekle chorym, obciążonym wieloma chorobami współistniejącymi (niektóre szczepionki, np. Vaxigrip Tetra są refundowane po 65 roku życia), ale również personelowi medycznemu - lekarzom, pielęgniarkom, ratownikom medycznym czy farmaceutom, którzy z racji wykonywanego zawodu są ciągle narażeni na infekcje.
Rekomenduje się również, aby przeciwko grypie sezonowej szczepiły się kobiety w ciąży oraz planujące ciążę. Przyszłe mamy mogą wybrać, między innymi szczepionki: Influvac Tetra, Vaxigrip Tetra czy Fluarix Tetra.
Czy można zaszczepić się na grypę i COVID-19?
Nie ma przeciwskazań do przyjęcia szczepionki na COVID-19 i zaszczepieniu się przeciwko grypie. Szczepienia można podać na tej samej wizycie szczepiennej lub - jeśli z określonych przyczyn nie jest to wskazane - z odstępem, zwykle do 14 dni. Szczepionkę przeciwko grypie można także podać pacjentom, którzy przebyli już zakażenie koronawirusem, bowiem mogą być oni bardziej narażeni na zachorowanie na grypę i jej cięższy przebieg.
Czy odporność należy wzmacniać przez cały rok?
Jesień i zima to czas próby dla naszego systemu immunologicznego, dlatego szczególnie w tych miesiącach należy zadbać o nasz organizm i dodać mu sił do walki z infekcjami.
Preparaty wspierające odporność można podawać cyklicznie, np. 3 miesiące podawania – 3 miesiące przerwy, aby organizm miał także czas na regenerację. Kurację najlepiej rozpocząć przed sezonem infekcyjnym, czyli mniej więcej w połowie sierpnia. Nie podawaj zbyt wielu produktów na raz - wybierz jeden bądź dwa i ewentualnie stosuj je naprzemiennie.
Pamiętaj także, że nieocenione dla odporności są właściwa dieta, ruch, spacery na świeżym powietrzu, a zdobycze medycyny i farmacji mogą tylko dodatkowo nas w tym wesprzeć.
redaktor: Dina Dąbrowska
ostatnia zmiana: 07.10.2022 13:41:19
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.