Astma oskrzelowa jest jedną z najczęstszych przewlekłych zapalnych chorób układu oddechowego. Szacuje się, że w Polsce cierpi na nią ok. 5 milionów osób. Wczesne rozpoznanie choroby i dobranie odpowiedniego leczenia pozwalają kontrolować objawy, takie jak duszność, kaszel czy ucisk w klatce piersiowej, znacznie poprawiając jakość życia. W leczeniu astmy stosuje się inhalacje z przeciwzapalnych glikokortykosteroidów oraz leków rozszerzających oskrzela. Do podawania niektórych leków wykorzystuje się nebulizator.
Spis treści
Co to jest astma?
Astma, zwana też dychawicą, to przewlekła, zapalna choroba układu oddechowego, w której dochodzi do obrzęku i skurczu oskrzeli oraz nadmiernej produkcji śluzu przez drogi oddechowe, a z czasem nawet zmian w budowie ścian oskrzeli. Ze względu na przyczynę wyróżniamy różne rodzaje astmy:
astma oskrzelowa alergiczna (atopowa) - wywołana przez alergeny - głównie roztocza i alergeny pokarmowe, najczęściej chorują dzieci i zwykle towarzyszą jej inne choroby atopowe, takie jak atopowe zapalenie skóry (AZS), alergiczny nieżyt nosa czy alergiczne zapalenie spojówek,
astma oskrzelowa niealergiczna - związana z nadwrażliwością oskrzeli, zwykle rozpoczyna się u osób dorosłych i nasila z czasem,
astma wysiłkowa - wywołana wysiłkiem fizycznym, ten rodzaj najczęściej bywa nierozpoznany i nieleczony,
astma zawodowa - jej objawy uaktywniają się w miejscu pracy, a ustępują po wyeliminowaniu czynników alergizujących, np. sierści zwierząt, środków chemicznych, zapachów, leków,
astma aspirynowa - spowodowana nietolerancją na kwas acetylosalicylowy (np. Aspiryna, Polopiryna),
astma sercowa - napady duszności, będące objawem niewydolności lewej komory serca.
Jakie są objawy astmy?
świszczący oddech,
duszność,
uczucie ściskania w klatce piersiowej,
problemy z wykonaniem pełnego wydechu powietrza.
Objawy zwykle mają charakter napadowy, a pomiędzy atakami astmy chory może nie odczuwać żadnych dolegliwości.
Jak leczyć astmę?
Leczenie farmakologiczne astmy obejmuje przyjmowanie leków kontrolujących chorobę oraz preparatów "ratunkowych", stosowanych doraźnie.
Leki kontrolujące chorobę mają za zadanie zmniejszać stan zapalny w oskrzelach i zapobiegać zaostrzeniom choroby. Stosuje się je stale, bez względu na to, czy w danej chwili występują objawy astmy.
Glikokortykosteroidy wziewne (np. budezonid, flutykazon, beklometazon, cyklezonid) - najważniejsza grupa leków stosowanych w astmie. Dostępne w postaci inhalatorów ciśnieniowych (MDI – metered dose inhalers), inhalatorów proszkowych (DPI – dry powder inhalers) oraz roztworów do nebulizacji. Działają miejscowo, skutecznie hamując stan zapalny w obrębie dróg oddechowych.
Wziewne długo działające β2-mimetyki (np. formoterol, salmeterol) - powodują długotrwały rozkurcz oskrzeli. Nie działają przeciwzapalnie, dlatego podaje się je łącznie z wziewnymi glikokortykosteroidami.
Leki antyleukotrienowe (np. montelukast) - stosowane doustnie, działają słabiej od glikokortykosteroidów wziewnych, ale mogą stanowić alternatywę dla pacjentów mających problem z właściwym podaniem leku w formie wziewu. Szczególnie polecane chorym ze współistniejącym alergicznym nieżytem nosa.
Teofilina - podawana doustnie, w postaci tabletek o przedłużonym działaniu. Działa słabo przeciwzapalnie i rozkurczająco na oskrzela. Ze względu na liczne działania niepożądane i interakcje z innymi lekami, obecnie stosowana coraz rzadziej.
Kromony (np. kromoglikan sodowy) - podawane wziewnie, działają słabo przeciwzapalnie. Ze względu na małą skuteczność są stosowane sporadycznie.
Glikokortykosteroidy doustne (np. metyloprednizolon, prednizon, prednizolon) - najczęściej podawane doraźnie w okresie zaostrzenia, a w przewlekłej terapii astmy stosowane jedynie, gdy inne leki okazują się nieskuteczne.
Leki biologiczne (np. omalizumab) - lek podawany podskórnie chorym z ciężką astmą alergiczną.
Leki stosowane doraźnie (ratunkowe), rozszerzając oskrzela, szybko łagodzą objawy w postaci duszności. Podaje się je w celu przerwania ataku astmy. Częste ich stosowanie świadczy o pogorszeniu kontroli astmy i wskazuje na konieczność zgłoszenia się do lekarza.
Szybko działające β2-mimetyki (np. salbutamol, fenoterol) - powodują ustąpienie skurczu oskrzeli już po 5 minutach.
Wziewne leki antycholinergiczne (np. bromek ipratropium) - stosowane do opanowania ataku astmy u pacjentów, u których istnieją przeciwwskazania do podawania β2-mimetyków.
Glikokortykosteroidy w formie doustnej lub dożylnej (np. metyloprednizolon, prednizon, prednizolon) - stosowane w umiarkowanie ciężkich i ciężkich zaostrzeniach astmy. Ze względu na liczne działania niepożądane związane z długotrwałym przyjmowaniem, rekomenduje się jak najkrótsze ich stosowanie.
Ponadto, do leków wspomagających leczenie, zalicza się leki przeciwhistaminowe - stosowane w leczeniu alergicznego nieżytu nosa, często obserwowanego u chorych na astmę, oraz leki mukolityczne.
Przeczytaj artykuł: Czy sterydy są bezpieczne?
Nebulizatory w leczeniu astmy
Niektóre leki na astmę - w postaci zawiesiny (np. Berodual, Benodil) - wymagają podania za pomocą nebulizatora. Jest to urządzenie wielorazowego użytku, zasilane na prąd lub baterie, które przeprowadza roztwór lub zawiesinę leku w postać aerozolu, np. za pomocą sprężonego powietrza (inhalator pneumatyczny), umożliwiając wykonanie inhalacji. Przy stosowaniu nebulizatorów nie ma konieczności synchronizowania wdechu z momentem aplikowania leku, dlatego są one preferowane szczególnie przy leczeniu dzieci i osób starszych. Do podawania stosowanych w leczeniu astmy glikokortykosteroidów i leków rozszerzających oskrzela odpowiedni będzie inhalator pneumatyczny (np. Microlife NEB 210, Novama Familino by Flaem).
![]() |
![]() |
Dodatkowo za pomocą takiego nebulizatora można podawać nie tylko leki, ale także środki dostępne bez recepty, takie jak sól fizjologiczna (np. Nebu-Dose, NaCl 0,9%, Ectodose) o działaniu nawilżającym drogi oddechowe i upłynniającym wydzielinę.
![]() |
![]() |
Przed rozpoczęciem stosowania nebulizatora, warto również nauczyć się odpowiedniej techniki inhalacji, ponieważ jedynie prawidłowa inhalacja zapewnia skuteczność leczenia: Jak prawidłowo wykonać inhalację?
2023-04-24
redaktor: Dina Dąbrowska
ostatnia zmiana: 24.04.2023 14:10:53
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.