Czy, jak i kiedy można odstawić leki?

udostępnij:

Pacjenci z różnych przyczyn odczuwają chęć zaprzestania leczenia - mają złe samopoczucie lub uciążliwe skutki uboczne, nie są przekonani do danej terapii lub nie widzą jej pozytywnych efektów. W jakich przypadkach można bezkarnie zakończyć terapię, a kiedy takie postępowanie może wręcz pogorszyć stan zdrowia? Czy należy odstawić leki przed operacją albo badaniem krwi?

Spis treści

Co może się stać, jeśli nagle przestanę brać swoje leki?

Czy trzeba przerwać zażywanie leku, jeśli wystąpią skutki uboczne?

Kiedy należy natychmiast zakończyć terapię?

Kiedy może wystąpić zespół abstynencyjny po zakończeniu leczenia?

Czym jest zespół dyskontynuacji leków przeciwdepresyjnych?

Czy mogę przerwać przyjmowanie antykoncepcji w dowolnym momencie?

Zaszłam w ciążę - czy powinnam odstawić leki?

Dlaczego antybiotyk zawsze należy brać do końca?

Czy przed operacją trzeba odstawić leki?

Czy należy odstawić leki przed badaniami krwi, moczu i obrazowymi?

Co może się stać, jeśli nagle przestanę brać swoje leki?

Gwałtowne zaprzestanie przyjmowania lekarstw zleconych na stałe w chorobach przewlekłych, na ogół skutkuje tym, że objawy schorzenia powracają. W niektórych przypadkach dolegliwości mogą mieć nawet większe natężenie, niż przed rozpoczęciem terapii danym preparatem. Poniżej przykłady wyjątkowo niekorzystnych następstw nagłego zakończenia terapii:

Negatywne skutki występujące po nagłym zaprzestaniu przyjmowania leku są rodzajem działania niepożądanego określanym jako "typu E" (end of use - koniec terapii).

Obejrzyj film na temat tego, czy można odstawić leki na nadciśnienie!

Czy trzeba przerwać zażywanie leku, jeśli wystąpią skutki uboczne?

Nie zawsze pojawienie się działań niepożądanych oznacza, że musisz od razu zaprzestać terapii. W niektórych przypadkach skutki uboczne są bardziej nasilone na początku leczenia i stopniowo ustępują. Czasem warto więc wykazać się cierpliwością, o ile dolegliwości nie zagrażają Twojemu życiu lub zdrowiu.

Dobrym przykładem są niekiedy trudne początki leczenia chorób psychicznych (oglądaj film: Początki leczenia depresji), czy pierwsze miesiące przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, kiedy mogą występować uciążliwe plamienia i krwawienia śródcykliczne (oglądaj film: Plamienia i krwawienia podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych). Jeśli masz wątpliwości, jak zinterpretować objawy, to najlepiej skontaktować się z lekarzem, który zalecił lek.

Kiedy należy natychmiast zakończyć terapię?

W ulotce swoich leków znajdziesz informacje o objawach, które świadczą o tym, że należy je natychmiast odstawić i poszukać pomocy medycznej. Przykładowo:

  • Niezależnie od rodzaju stosowanego preparatu wskazaniem do natychmiastowej reakcji i nie przyjmowania kolejnej dawki, będą objawy świadczące o ostrej alergii, takie jak obrzęk twarzy, warg lub gardła sprawiający trudności w połykaniu lub oddychaniu.

  • Podczas terapii lekami przeciwpsychotycznymi stosowanymi między innymi w schizofrenii, warto zachować czujność w przypadku nagłego zwiększenia temperatury ciała i sztywnienia mięśni, czemu towarzyszyć mogą wahania ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie moczu czy wzmożona potliwość. Może to świadczyć o wystąpieniu tak zwanego złośliwego zespołu neuroleptycznego.

  • W trakcie leczenia preparatami przeciwdepresyjnymi wpływającymi na poziom serotoniny w mózgu, zaniepokoić powinny objawy zespołu serotoninowego, takie jak wysoka gorączka, pobudzenie, splątanie, drgawki i drżenia.

Pamiętaj jednak, że najgroźniejsze działania niepożądane występują wyjątkowo rzadko (czytaj więcej: Czy bać się działań niepożądanych leków?).

Kiedy może wystąpić zespół abstynencyjny po zakończeniu leczenia?

Zespół abstynencyjny jest konsekwencją nagłego zaprzestania przyjmowania leków, które posiadają potencjał uzależniający. Należy się z nim liczyć po odstawieniu opioidów stosowanych w terapii bólu czy benzodiazepin (np. Xanax, Afobam) wykorzystywanych w leczeniu zaburzeń lękowych i snu. Pacjent może czuć się bardzo źle zarówno fizycznie, jak i psychicznie. W przypadku podejrzenia rozwoju uzależnienia od leków, zakończenie terapii powinno odbywać się pod nadzorem psychiatry.

Czym jest zespół dyskontynuacji leków przeciwdepresyjnych?

U pacjentów, którzy nagle odstawili preparaty stosowane w depresji i lęku, gwałtownie ograniczyli dawkę lub stosowali lek bardzo niesystematycznie, może rozwinąć się zespół objawów związanych z niekontrolowanym spadkiem stężenia substancji czynnej w organizmie. W jego przebiegu mogą wystąpić zaburzenia gastryczne (nudności, wymioty, biegunka), ruchowe, neurologiczne (drętwienie, mrowienie, bóle i zawroty głowy), psychiczne (lęk, niepokój, drażliwość, pogorszenie nastroju, problemy ze snem) czy objawy grypopodobne.

Jako szczególnie dokuczliwe uważane są tak zwane "brain zaps", opisywane jako "wstrząsy", dreszcze" czy też "wyładowania" w mózgu. Te objawy mogą przybierać także inną formę, niekiedy ciężką do opisania przez pacjenta, ale charakterystyczne jest to, że nietypowe dolegliwości koncentrują się wokół czaszki i jej narządów.

Wystąpienie objawów odstawiennych obserwowano statystycznie częściej po zaprzestaniu przyjmowania paroksetyny (np. Parogen, Seroxat, Rexetin), sertaliny (np. Asertin, Setaloft, Asentra) czy citalopramu (np. Cital, Citabax). W skrajnych przypadkach już pominięcie tylko jednej dawki może pogorszyć stan pacjenta - dotyczy to głównie leków z wenlafaksyną (np. Venlectine, Faxolet ER). Stwierdzono jednak, że objawy zespołu dyskontynuacji mogą wystąpić po większości znanych leków antydepresyjnych, niezależnie od generacji czy typu leku.

Leki stosowane w terapii schorzeń psychicznych powinny być odstawiane stopniowo, z systematyczną redukcją dawki i w porozumieniu z lekarzem.

Czy mogę przerwać przyjmowanie antykoncepcji w dowolnym momencie?

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej (tabletek, plastrów czy krążków) możesz przerwać w każdej chwili, ale pamiętaj o utracie ochrony przed ciążą. Takie postępowanie nie jest jednak rekomendowane - najlepiej dokończ bieżące opakowanie preparatu i po prostu nie rozpoczynaj kolejnego. W ten sposób zmniejszy się ryzyko zaburzeń cyklu w kolejnych miesiącach.

W przypadku, jeśli powodem dla których chcesz odstawić tabletki są łagodne, ale uciążliwe skutki uboczne, takie jak spadek libido, zatrzymanie wody w organizmie, bolesność piersi czy pogorszenie się stanu cery, warto najpierw porozmawiać z ginekologiem o zmianie preparatu, zanim całkowicie zrezygnujesz z metody.

Natomiast wskazaniem do natychmiastowego zaprzestania stosowania antykoncepcji hormonalnej będą między innymi objawy zakrzepicy naczyń, które są dokładnie opisane w każdej z ulotek tego typu preparatów.

Zaszłam w ciążę - czy powinnam odstawić leki?

Jeśli przyjmujesz na stałe jakieś leki i zaszłaś w ciążę, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem. Sposób postępowania będzie uzależniony od rodzaju preparatu, jaki przyjmujesz. Pamiętaj, że nie wszystkie leki są przeciwwskazane w ciąży, niektóre są bezpieczne, a inne mogą być wręcz konieczne, aby ją utrzymać (czytaj więcej: Bezpłatne leki dla kobiet w ciąży - program Ciąża plus).

W wielu przypadkach, pomimo pewnego ryzyka, lekarz decyduje, iż korzyść zdrowotna z zastosowania danego leku - zarówno dla matki, jak i dla nienarodzonego dziecka - będzie przeważać. Tak właśnie jest w przypadku infekcji, które pozostawione nieleczone mogą istotnie pogorszyć zdrowie kobiety i w ten sposób zagrozić ciąży.

Natomiast przykładem preparatów, których przyjmowanie należy natychmiast przerwać w ciąży, ponieważ mogą ciężko uszkodzić nienarodzone dziecko, są retinoidy, takie jak izotretynoina (np. Izotek, Axotret) stosowana w terapii trądziku.

Dlaczego antybiotyk zawsze należy brać do końca?

Powinieneś przyjąć całą zaleconą przez lekarza dawkę antybiotyku, nawet jeśli poczujesz się lepiej bardzo szybko. Zbyt krótkie stosowanie preparatów przeciwbakteryjnych spowoduje, że zginą tylko najbardziej podatne drobnoustroje. Te, które wykazały się większą odpornością przetrwają i będą się dalej namnażać. W ten sposób dojdzie do „selekcji” szczepów bakterii, które nie reagują już na leki (opornych). Konsekwencją może być to, że przy kolejnej infekcji antybiotyk nie będzie już skuteczny.

Czy przed operacją trzeba odstawić leki?

W niektórych przypadkach przed operacją konieczne jest odstawienie leków zmniejszających krzepliwość krwi (np. Aspirin, Aclotin, Plavix, Warfin, Acenocumarol, Pradaxa, Xarelto, Eliquis) czy narkotycznych leków przeciwbólowych. Niekiedy zalecane jest pominięcie zaledwie pojedynczej dawki leku przed operacją, w innych przypadkach "wakacje lekowe" trzeba rozpocząć nawet na kilka dni przed zabiegiem.

Nie rezygnuj jednak z leczenia (także innymi lekarstwami) na własną rękę z powodu operacji. To lekarz powinien wskazać, czy typ zabiegu wymaga przerwy w zażywaniu leków i ile powinna ona wynosić.

Czy należy odstawić leki przed badaniami krwi, moczu i obrazowymi?

W niektórych przypadkach zastosowanie leku przed badaniem diagnostycznym nie ma większego znaczenia, w innych jest wręcz wymagane, ale są też sytuacje, w których przyjmowany lek może przyczynić się do otrzymania niewiarygodnego wyniku.

Przykładowo, jeśli przyjmujesz leki wpływające na krzepliwość krwi, takie jak warfaryna (np. Warfin) czy acenokumarol (np. Acenocumarol WZF, Sintrom), będziesz otrzymywać skierowanie na badanie INR, które ma monitorować Twoje leczenie. W takim przypadku powinieneś stosować je bez żadnych zmian, zwłaszcza przed badaniem.

W przypadku leków stosowanych na stałe w chorobach przewlekłych, ogólna zasada jest taka, że nie należy ich odstawiać, jeżeli lekarz zlecający wizytę w laboratorium tego wyraźnie nie zalecił. Jeśli przyjmujesz leki rano, możesz jednak otrzymać zalecenie, abyś lekarstwa zażył w dniu badania jak zwykle, ale już po porannym pobraniu krwi lub oddaniu próbki moczu. Czytaj więcej: Jak przygotować się do badania krwi?

Jeśli natomiast stosujesz jakieś witaminy lub minerały, napary ziołowe czy suplementy diety, najlepiej nie przyjmować ich przed badaniem. Przykładowo, wysokie dawki witaminy C mogą powodować, że otrzymasz zafałszowane wyniki badania poziomu glukozy we krwi, kreatyniny czy kwasu moczowego. Jeżeli przed oddaniem krwi do badania zażyjesz żelazo, to nie będzie możliwe prawidłowe zdiagnozowanie anemii.

Leki mogą mieć wpływ nie tylko bezpośrednio na wynik, ale mogą także wchodzić w interakcje z odczynnikami stosowanymi w danym oznaczeniu. Na przykład biotyna (np. Biotebal, Biotylek) szeroko stosowana w celu wzmocnienia włosów i paznokci może zaburzać wyniki szeregu badań immunochemicznych, między innymi wykonywanych w chorobach tarczycy. Dlatego przygotowując się do badania, należy zapoznać się z jego opisem lub zasięgnąć informacji w laboratorium analitycznym.

W przypadku badania moczu, leki mogą przede wszystkim wpływać na jego kolor. I tak lewodopa (np. Madopar HBS, Nakom Mite) stosowana w chorobie Parkinsona czy metronidazol (np. Metronidazol Polpharma) zlecany w infekcjach, mogą wywołać ciemniejsze zabarwienie moczu.

Wykonywanie badań obrazowych (USG, tomograf komputerowy, rezonans magnetyczny) zasadniczo nie wymaga zmian w farmakoterapii. Są jednak nieliczne wyjątki - np. na dobę przed denzytometrią (badaniem gęstości kości) nie powinno się przyjmować wapnia. Czytaj więcej: Jak przygotować się do badań obrazowych?

redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.

ostatnia zmiana: 09.05.2023 12:42:56

Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.

sortowanie:
filtrowanie:

Aspirin Cardio

tabletki powlekane, 28 tabletek

acetylsalicylic acid

produkt dostępny bez recepty

w 92% aptek

od 9,10 zł

Biotebal

tabletki, 30 tabletek

biotin

produkt dostępny bez recepty

w 90% aptek

od 24,90 zł

Aspirin

tabletki, 10 tabletek

acetylsalicylic acid

produkt dostępny bez recepty

w 98% aptek

od 7,59 zł

Biotylek

tabletki, 60 tabletek

biotin

produkt dostępny bez recepty

w 24% aptek

od 24,99 zł

Xarelto

tabletki powlekane, 28 tabletek

rivaroxaban

lek na receptę

w 99% aptek

od 49,99 zł

Xanax

tabletki, 30 tabletek

alprazolam

lek na receptę

w 78% aptek

od 19,99 zł

Eliquis

tabletki powlekane, 60 tabletek

apixaban

lek na receptę

w 95% aptek

od 109,99 zł

Izotek 20 mg

kapsułki, 60 kapsułek

isotretinoin

lek na receptę

w 76% aptek

od 42,50 zł

Pradaxa

kapsułki, 60 kapsułek butelka

dabigatran etexilate

lek na receptę

w 90% aptek

od 114,99 zł

Axotret

kapsułki, 60 kapsułek

isotretinoin

lek na receptę

w 65% aptek

od 78,99 zł

Parogen

tabletki powlekane, 30 tabletek pojemnik

paroxetine

lek na receptę

w 84% aptek

od 18,36 zł

Metronidazol Polpharma

tabletki, 28 tabletek

metronidazole

lek na receptę

w 98% aptek

od 48,99 zł

Rexetin

tabletki powlekane, 30 tabletek

paroxetine

lek na receptę

w 46% aptek

od 18,57 zł

Plavix

tabletki powlekane, 28 tabletek blistry PVC/PVDC

clopidogrel

lek na receptę

w 92% aptek

od 21,99 zł

Tegretol CR 400

tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu, 30 tabletek

carbamazepine

lek na receptę

w 80% aptek

od 15,80 zł

Asentra

tabletki powlekane, 28 tabletek

sertraline

lek na receptę

w 92% aptek

od 13,72 zł

Afobam

tabletki, 30 tabletek

alprazolam

lek na receptę

w 87% aptek

od 10,99 zł

Encorton

tabletki, 20 tabletek

prednisone

lek na receptę

w 100% aptek

od 20,34 zł

Seroxat

tabletki powlekane, 30 tabletek

paroxetine

lek na receptę

w 24% aptek

od 29,98 zł

Izotek 10 mg

kapsułki, 60 kapsułek

isotretinoin

lek na receptę

w 63% aptek

od 15,00 zł

Bisocard

tabletki powlekane, 30 tabletek

bisoprolol

lek na receptę

w 100% aptek

od 8,99 zł

Asertin 50

tabletki powlekane, 30 tabletek

sertraline

lek na receptę

w 93% aptek

od 15,07 zł

Metypred

tabletki, 30 tabletek

methylprednisolone

lek na receptę

w 100% aptek

od 9,21 zł

Depakine Chrono 500

tabletki o przedłużonym uwalnianiu, 30 tabletek

valproic acid

lek na receptę

w 90% aptek

od 22,35 zł

Keppra

tabletki powlekane, 100 tabletek

levetiracetam

lek na receptę

w 9% aptek

od 184,99 zł

Venlectine

kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, 28 kapsułek

venlafaxine

lek na receptę

w 81% aptek

od 22,83 zł

Faxolet ER

kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, 28 kapsułek

venlafaxine

lek na receptę

w 80% aptek

od 23,28 zł

Cital

tabletki powlekane, 30 tabletek

citalopram

lek na receptę

w 86% aptek

od 14,18 zł

Betaloc ZOK 50

tabletki o przedłużonym uwalnianiu, 28 tabletek

metoprolol

lek na receptę

w 99% aptek

od 9,99 zł

Citabax 20

tabletki powlekane, 28 tabletek

citalopram

lek na receptę

w 80% aptek

od 19,31 zł

Setaloft 50 mg

tabletki powlekane, 30 tabletek

sertraline

lek na receptę

w 88% aptek

od 13,32 zł

Warfin

tabletki, 100 tabletek

warfarin

lek na receptę

w 93% aptek

od 28,44 zł

Acenocumarol WZF

tabletki, 60 tabletek

acenocoumarol

lek na receptę

w 96% aptek

od 11,86 zł

Madopar HBS

kapsułki, 100 kapsułek

benserazide+levodopa

lek na receptę

w 80% aptek

od 53,14 zł

Sintrom

tabletki, 20 tabletek

acenocoumarol

lek na receptę

w 62% aptek

od 4,99 zł

Aclotin

tabletki powlekane, 60 tabletek

ticlopidine

lek na receptę

w 42% aptek

od 34,72 zł

Pytania i opinie

Dodaj pytanie

* pole wymagane

Zdjęcia

Możesz przeciągnąć tu plik zdjęcia.

* pole wymagane

Podbicie pytania

Wymagane jest podbicie pytania: im większa kwota tym wyżej pytanie w kolejce do odpowiedzi.

Kwota podbicia pytania: 9,99 zł z VAT

Twój adres email:

Email będzie użyty tylko dla potrzeb płatności

Po wysłaniu pytania zostaniesz przekierowany do płatności.
Twój adres IP i wybrana lokalizacja zostaną zapisane. 

Najnowsze filmy

)