Bóle nóg

Spis treści

Jakie mogą być przyczyny bólu nóg?

Rwący ból nóg od kolan w dół – żylaki, a może zakrzepica?

Narastający i rwący ból przy chodzeniu a miażdżyca

Ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa promieniujący do nóg - rwa kulszowa?

Drętwienie i mrowienie kończyn w nocy – zespół niespokojnych nóg?

Ból palców u nóg a dna moczanowa

Ból kolan – borelioza, a może reumatyzm?

Ból nóg u dzieci

Ból i obrzęk nóg w ciąży

Preparaty z apteki na ból nóg

Domowe sposoby na bóle nóg

Jakie mogą być przyczyny bólu nóg?

• zbyt długie przebywanie w pozycji stojącej i zmęczenie,

• nadwaga i zbyt mała aktywność fizyczna,

• intensywny trening,

• urazy, np. skręcenia, zwichnięcia, złamania, uszkodzenie mięśni,

• infekcje wirusowe, np. przeziębienie, grypa, covid-19,

• zakrzepica żył głębokich - powstanie w żyle (głównie kończyn dolnych oraz miednicy) zakrzepu, który utrudnia przepływ krwi,

• miażdżyca – ograniczenie przepływu krwi przez duże i średnie naczynia tętnicze na skutek wieloletniego odkładania się lipidów w ich ścianach,

• przewlekła niewydolność żylna – prowadzi do zastoju krwi płynącej żyłami z nóg w kierunku serca,

• fibromialgia – nieprawidłowe odczuwanie bólu i nadmierna wrażliwość na ucisk,

• bóle wzrostowe u dzieci,

• zaburzenia hormonalne w czasie menopauzy – znaczny spadek poziomu estrogenów, który prowadzi do zaburzeń krążenia i zwiększenia wrażliwości na ból,

• zespół niespokojnych nóg – drętwienie i mrowienie nóg podczas spoczynku.

Rwący ból nóg od kolan w dół – żylaki, a może zakrzepica?

Pojawiające się wieczorem objawy, takie jak obrzęk i uczucie ciężkości nóg oraz rwący ból i silne nocne skurcze łydek mogą być spowodowane niewydolnością żylną kończyn dolnych, czyli utrudnionym odpływem krwi z nóg. Może to prowadzić do rozszerzenia naczyń przez zalegającą krew i początkowo powstania drobnych pajączków (teleangiektazji), a z czasem żylaków. Jeśli żylaki zostaną objęte stanem zapalnym, ból stanie się ostry i silny oraz pojawi się zaczerwienienie. W takim przypadku należy niezwłocznie udać się do lekarza.

W profilaktyce dolegliwości związanych z żylakami skuteczne mogą być rajstopy, skarpetki lub podkolanówki uciskowe, które można zakupić w aptece.

Obrzęk i ból w łydce może towarzyszyć także zakrzepicy żył głębokich, która niesie ryzyko przemieszczenia się zakrzepu z krwią z żył kończyn do naczyń zaopatrujących płuca, serce i mózg, co może prowadzić do zatorowości płucnej, zatrzymania krążenia lub udaru mózgu. Z tego względu tak ważne jest, żeby skonsultować swoje dolegliwości z lekarzem.

Narastający i rwący ból przy chodzeniu a miażdżyca

Miażdżyca to choroba, w której przebiegu w ścianach tętnic gromadzi się nadmiar cząsteczek cholesterolu tworząc tzw. blaszki miażdżycowe. Mogą się one tworzyć w tętnicach doprowadzających krew do nóg dając takie objawy, jak drętwienie, narastający, rwący ból, sinienie i uczucie zimna w nogach. Ból zwykle nasila się podczas chodzenia. 

W leczeniu miażdżycy istotne jest obniżenie poziomu złego cholesterolu LDL i trójglicerydów, dlatego należy wprowadzić zdrową, niskotłuszczową dietę i regularną aktywność fizyczną. Dodatkowo lekarz może zalecić stosowanie statyn lub fibratów, które dostępne są wyłącznie na receptę.

Ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa promieniujący do nóg - rwa kulszowa?

Pieczenie, ciągnięcie, palenie lub uczucie rażenia prądem ciągnące się od lędźwi, przez pośladek, udo i łydkę, aż po stopę może być efektem tzw. rwy kulszowej. Z reguły ból najbardziej odczuwalny jest z boku lub tyłu nogi i pojawia się nagle, przy wykonywaniu prostych aktywności fizycznych (np. podnoszenie, gwałtowny ruch). Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej są zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa prowadzące do ucisku na nerw. Ból zwykle utrzymuje się od 2 do 4 tygodni. Aby złagodzić dolegliwości bólowe można stosować preparaty przeciwbólowe oraz maści, plastry lub okłady rozgrzewające.

Drętwienie i mrowienie kończyn w nocy – zespół niespokojnych nóg?

Drętwienie, mrowienie, drganie, swędzenie, pieczenie lub cierpnięcie obu nóg podczas bezruchu (np. w czasie snu), które ustępuje w momencie wykonania ruchu może być spowodowane zespołem niespokojnych nóg (RLS - Restless Leg Syndrome). Przyczyny tej dolegliwości nie są do końca poznane. Uważa się, że RLS może być genetyczny, spowodowany niedoborem dopaminy w mózgu, niewydolnością nerek lub związany z niedoborem żelaza i magnezu.

Leczenie zespołu niespokojnych stóp rozpoczyna się od zadbania o prawidłową higienę snu oraz odstawienia używek (np. kawa, alkohol, papierosy). Jeśli przyczyną wystąpienia RLS jest niedobór żelaza lub magnezu, należy wprowadzić suplementację. Po wykluczeniu niedoborów i niewydolności nerek lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne. Lekiem pierwszego rzutu są agoniści receptora dopaminowego (np. lewodopa, ropinirol i pramipeksol). Czasami, np. przy współistniejącej neuropatii, stosuje się leki przeciwpadaczkowe (np. gabapentynę lub pregabalinę). W leczeniu ciężkich postaci RLS stosowane mogą być również opioidy i benzodiazepiny.

Ból palców u nóg a dna moczanowa

Zaczerwienienie, obrzęk oraz ból palców u stóp może być objawem dny moczanowej, zwanej również artretyzmem. Jest to choroba powstała na skutek nadmiernego odkładania się kryształków kwasu moczowego w tkankach okołostawowych. Objawy nieleczonego napadu dny moczanowej ustępują po około 2 tygodniach, dając mylne wrażenie, że choroba się cofa, jednak bez właściwego leczenia może z czasem zająć inne stawy.

W leczeniu dny moczanowej istotna jest zmiana diety (zmniejszenie spożycia mięsa, słodyczy i alkoholu) oraz codzienna aktywność fizyczna. W przypadku napadu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne dostępne bez recepty (np. Moilec, Dexak) lub na receptę (np. Dicloberl Retard, Nimesil, Opokan) oraz kolchicynę (np. Colchicum Dispert, Colchican). Następnie lekarz może zalecić stosowanie leków hamujących powstawanie kwasu moczowego, takich jak allopurynol (np. Milurit, Argadopin, Allupol) lub febuksostat (np. Adenuric, Fubuxostat).

Ból kolan – borelioza, a może reumatyzm?

Ból i obrzęk w okolicach kolana może być jednym z objawów boreliozy (może pojawić się dopiero po kilku miesiącach, a nawet po kilku latach od ukłucia przez kleszcza), chorób reumatycznych (np. reumatoidalne zapalenie stawów) lub zmian zwyrodnieniowych związanych z przeciążeniem stawów lub starzeniem się tkanki chrzęstnej. W każdym przypadku konieczna jest konsultacja lekarska i wdrożenie odpowiedniego leczenia, aby uniknąć trwałych uszkodzeń stawów.

Ból nóg u dzieci

Ból nóg u dzieci może być wynikiem urazów, przeciążeń, a także chorób, jak łagodny zespół nadmiernej ruchomości stawów (ZNRS) czy młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS).

Dzieci w wieku przedszkolnym (4-6 lat) najczęściej dotyka ból wzrostowy. Pojawia się zwykle w nocy i trwa od 10 do 30 minut, a czasem nawet do kilku godzin. Charakteryzuje się narastającym ciągnięciem w okolicy ud, podudzi, stawów skokowych i pod kolanem. Zwykle występuje obustronnie i napadowo co kilka dni, a nawet miesięcy, a po czasie ustępuje samoistnie. Ból może pojawić się ponownie podczas okresu dojrzewania. 

Ból i obrzęk nóg w ciąży

Objawy, takie jak ból i opuchlizna nóg zwykle zaczynają doskwierać przyszłym mamom pod koniec drugiego trymestru ciąży i mogą być związane z uciskiem rosnącej macicy na naczynia krwionośne odprowadzające krew z nóg. W takim przypadku ból będzie nasilał się podczas chodzenia lub długiego stania. Wystąpienie obrzęku i bólu nóg w ciąży (szczególnie przebiegającego ze stanem zapalnym i gorączką), należy zgłosić do lekarza, ponieważ w ciąży ryzyko wystąpienia zakrzepicy jest zwiększone.

Macica może uciskać także nerw kulszowy, powodując promieniujący do nóg ból dolnej części pleców.

Kobietom w ciąży ulgę może przynieść odpoczynek w pozycji leżącej na lewym boku, ponieważ pozwala to na odciążenie dolnej żyły głównej, co ułatwia odprowadzanie krwi z nóg, zmniejszając obrzęk i ból.

Preparaty z apteki na ból nóg

W aptekach dostępnych jest wiele doustnych preparatów w postaci tabletek, kapsułek, a nawet proszków do rozpuszczenia w płynie, które mogą wzmacniać, uelastyczniać oraz zmniejszać przepuszczalność naczyń krwionośnych, tym samym łagodząc obrzęk i ból nóg. W ich skład wchodzą substancje, takie jak:

• diosmina (np. DIH Max Control, Diosminex, Diohespan Max),

• wyciąg z kasztanowca zawierający escynę (np. Aescin, Reparil),

• wyciąg z ruszczyka kolczastego zawierający ruskogeninę (np. Cyclo 3 Fort, Maxi3Vena),

• hesperydyna (np. Cyclo 3 Fort, Detramax),

• dobesylan wapnia (np. Dobenox Forte, Galvenox Veno),

• trokserutyna (np. Venotrex, Venoruton Forte).

Miejscowo można zastosować maści lub żele zawierające:

• heparynę - stosowana miejscowo skutecznie łagodzi objawy niewydolności żylnej i zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych (np. ból, żylaki, obrzęk, zasinienie lub zaczerwienienie skóry). Usprawnia przepływ krwi i zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepów w żyłach powierzchniowych (np. Lioton 1000, Fortiven Activ Gel, Heparin Hasco Forte),

• escynę – zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych, łagodząc obrzęk i ból nóg. Dodatkowo wzmacnia naczynka krwionośne, hamuje procesy zapalne i poprawia krążenie (np. Aescin, Reparil Gel N),

• wyciąg z kasztanowca i ruszczyka – wzmacniają ściany naczyń krwionośnych oraz zmniejszają obrzęk niwelując uczucie „ciężkości nóg” (np. Detramax, Ruscoven Bio Gel),

• wyciąg z arniki – zmniejsza obrzęk i stan zapalny a tym samym dolegliwości bólowe (np. Arcalen, Żel arnikowy na sińce, obrzmienia i potłuczenia).

Jeśli ból nóg związany jest z urazami mięśni, bądź stawów, można zastosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne miejscowo (np. Voltaren Max, Dolgit, Traumon) lub doustnie (np. Ibuprom, Dexak, Aleve).

Domowe sposoby na bóle nóg

• odpoczynek z nogami uniesionymi powyżej linii bioder – wspomaga usprawnienie krążenia,

• chłodna kąpiel lub zimny prysznic nóg – wzmacnia naczynia krwionośne,

• masaż – pomoże rozluźnić spięte mięśnie, np. po treningu lub całym dniu stania,

• regularne ćwiczenia – wspomogą prawidłowe krążenie w nogach.