Wysoki cholesterol

Spis treści

Rodzaje cholesterolu i innych lipidów

Przyczyny wysokiego poziomu cholesterolu

Normy cholesterolu

Jak obniżyć poziom cholesterolu?

Rodzaje cholesterolu i innych lipidów

Podstawowe frakcje cholesterolu oznaczane w badaniach krwi są następujące:

• cholesterol HDL – lipoproteiny wysokiej gęstości, tzw. dobry cholesterol; cząsteczki HDL transportują nadmiar cholesterolu z komórek do wątroby, gdzie ulega dalszym przemianom,

• cholesterol LDL – lipoproteiny niskiej gęstości, tzw. zły cholesterol; cząsteczki LDL działają odwrotnie niż HDL, tzn. transportują cholesterol z wątroby do komórek. Odkładanie nadwyżkowych ilości cholesterolu w komórkach ścian naczyń krwionośnych prowadzi do rozwoju miażdżycy,

• cholesterol całkowity – obejmuje obie frakcje cholesterolu: LDL i HDL.

W ramach panelu lipidowego możemy zbadać również poziom trójglicerydów (zwanych też triglicerydami lub triacyloglicerolami, skrótowo TG) – stanowiących połączenie glicerolu i kwasów tłuszczowych.

Przyczyny wysokiego poziomu cholesterolu

• nieodpowiednia dieta – zbyt tłusta, bogata w tłuszcze nasycone (głównie zwierzęce), a uboga w nienasycone (głównie roślinne); spożywanie dużych ilości żywności wysoko przetworzonej (w tym także produktów smażonych),

• brak lub zbyt mała aktywność fizyczna, co prowadzi do nadwagi lub nawet otyłości,

• palenie papierosów - obniża poziom HDL oraz zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu,

• spożywanie alkoholu – udowodniono, że spożywanie alkoholu przez osoby z podwyższonym poziomem TG powoduje dalszy ich wzrost,

• choroby współistniejące, np. źle leczona cukrzyca,

• wiek – wraz z wiekiem poziom cholesterolu wzrasta,

• stosowanie niektórych leków, np. glikokortykosteroidów (leki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwalergicznym i immunosupresyjnym, stosowane m.in. w leczeniu astmy, np. Encorton, Encortolon),

• predyspozycje genetyczne.

Wszystkie te czynniki odpowiadają nie tylko za wysoki cholesterol, ale też inne schorzenia układu sercowo-naczyniowego, o których możesz przeczytać tutaj.

Normy cholesterolu

Poniższa tabela przedstawia normy badań dla cholesterolu. Zwróć uwagę, w jakich jednostkach podane są Twoje wyniki – mg/dl czy mmol/l.

Parametr	Norma [mg/dl]	Norma [mmol/l]
Cholesterol HDL	> 40 (mężczyźni) > 46 (kobiety)	> 1,0 (mężczyźni) > 1,2 (kobiety)
Cholesterol LDL	< 115	< 3,0
Cholesterol całkowity	< 190	< 5,0
Triglicerydy	< 150	< 1,7

Źródło: Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Wartości te dotyczą tylko zdrowych osób, tzn. bez rozpoznanych chorób układu krążenia lub cukrzycy. Ostatecznie o tym, czy należy obniżyć poziom cholesterolu czy też nie, decyduje zawsze lekarz.

Jak obniżyć poziom cholesterolu?

Pierwszym krokiem do obniżenia poziomu cholesterolu powinna być zmiana diety i odpowiednia ilość ruchu.

Zmiana stylu życia

Jednym z najlepszych sposobów na zbicie zbyt wysokiego poziomu cholesterolu jest aktywność fizyczna. Ruch obniża poziom LDL i podwyższa HDL. Polecany jest umiarkowany wysiłek fizyczny (np. szybki marsz) przez co najmniej 4 dni w tygodniu po 30 min. Nie ćwicz zbyt dużo i zbyt intensywnie, zwłaszcza, jeśli cierpisz na choroby współtowarzyszące, jak np. astma.

Prawidłowa dieta

Unikaj:

• pokarmów wysokoprzetworzonych,

• słodyczy,

• produktów z mąki pszennej,

• nadmiaru tłuszczów zwierzęcych (masła, smalcu),

• nadmiaru pełnotłustego nabiału,

• czerwonego mięsa.

Wzbogać swoją dietę o:

• produkty wysokobłonnikowe,

• warzywa i owoce,

• chude ryby,

• oleje roślinne (słonecznikowy, rzepakowy) oraz oliwę z oliwek.

Obejrzyj film!

Preparaty na cholesterol bez recepty

• preparaty z kwasami omega-3, omega-6 i omega-9, np. Omega 3-6-9, Omega Cardio, Novocardia, Solgar Omega 3-6-9; kwasy omega-3 obniżają poziom triglicerydów oraz LDL i podnoszą poziom HDL, kwasy omega-6 nie mają wpływu na poziom triglicerydów, ale obniżają poziom cholesterolu całkowitego i LDL (podobnie działają kwasy omega-9),

• tran, np. Tran Hasco, Moeller’s Tran norweski, Solgar tran; tran jest bogatym źródłem kwasów omega-3, omega-6, witaminy A oraz D3, dodatkowo wzmacnia odporność,

• lecytyna, np. Naturkaps Lecytyna 1200 Forte, Gold Lecytyna 1200, Lecytyna 1200 Mg Forte; lecytyna wspomaga emulgację (rozbijanie) tłuszczów oraz zapobiega ich gromadzeniu się w ścianach naczyń,

• monakolina K, otrzymywana jest w procesie fermentacji czerwonego ryżu i działa na podobnej zasadzie jak statyny (jedna z grup leków na cholesterol na receptę). Od 22 czerwca 2022 roku zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej suplementy diety nie mogą zawierać 3 mg lub więcej monakoliny K w dziennej porcji. Aktualnie w sprzedaży dostępne są suplementy diety zawierające odpowiednie i bezpieczne dawki monakoliny K (np. Cardiostatil, ArmoLIPID, Lipiforma Plus).

• polikosanol, np. ArmoLipid; terminem „polikosanol” określa się mieszaninę związków o charakterze alkoholi, obniżających cholesterol całkowity, LDL oraz podwyższających HDL,

• sterole roślinne (fitosterole), np. Sterolea, Fitosterole Kompleks, Solgar fitosterole; fitosterole hamują wchłanianie cholesterolu w jelicie,

• preparaty ziołowe: Karczoch zwyczajny, Mniszek lekarski, Len zwyczajny, Bergamota, np. Cynarex, Berimal Forte; usprawniają pracę wątroby, a to właśnie tam magazynowany jest cholesterol.

Często preparaty obniżające cholesterol zawierają także dodatek witamin B6 oraz B12, które przyczyniają się do utrzymania prawidłowego poziomu homocysteiny. Jest to korzystne, ponieważ homocysteina w nadmiarze działa uszkadzająco na naczynia krwionośne.

Leki na cholesterol na receptę

• statyny, np. Apo-Atorva, Sortis, Atorvasterol; ich działanie polega na hamowaniu syntezy cholesterolu w wątrobie,

• pochodne kwasu fibrynowego (fibraty), np. Apo-Feno 200 M, Biofibrat, Lipanthyl Supra 160; leki te zmniejszają poziom triglicerydów, w niewielkim stopniu także LDL,

• inne leki stosowane w zaburzeniach lipidowych, np. ezetymib (hamuje wchłanianie cholesterolu), mipomersen (stosowany w tzw. hipercholesterolemii heterozygotycznej), metreleptyna (stosowana w uogólnionej lipodystrofii).

Wybór leków na cholesterol jest bardzo duży, jednak wciąż aktualna jest stara zasada: lepiej zapobiegać niż leczyć. Pamiętaj o aktywności fizycznej i rozsądnej diecie, a poziom Twojego cholesterolu na pewno będzie w normie i będziesz cieszyć się dobrym zdrowiem przez długie lata.

W razie jakichkolwiek wątpliwości zawsze możesz zadać pytanie naszym farmaceutom w zakładce Zapytaj farmaceutę.