W lipcu Ministerstwo Zdrowia przeprowadziło na liście leków zagrożonych brakiem dostępności generalne porządki - z 383 pozycji skrócono ją do 278. Okazuje się, że najnowszy wykaz jest po raz kolejny sporo skromniejszy! W zestawieniu, które obowiązuje od 10 września, znajduje się "tylko" 197 leków.
Jakie leki dopisano do wykazu produktów zagrożonych brakiem dostępności?
Skrócenie wykazu nie oznacza, że nie pojawiły się w nim nowości. Od 10 września dodatkowym nadzorem i zakazem wywozu objęto szczepionki przeciwko grypie sezonowej: donosową Fluenz Tetra oraz domięśniowe Influvac Tetra oraz Vaxigrip Tetra. Ta ostatnia szczepionka jako pierwsza trafiła w tym sezonie do aptek i jest już w sprzedaży. Od września zmieniły się nieco zasady refundacji szczepionek przeciwko grypie. Czytaj więcej: Co nowego w refundacji leków? Zmiany od września 2021 oraz Szczepionki na grypę.
Do listy dołączył także dwuskładnikowy aerozol inhalacyjny Fostex zawierający beklometazon i formoterol oraz trójskładnikowy wziew Trimbow zawierający te same substancje czynne, a dodatkowo jeszcze bromek glikopironium. Są to leki stosowane w astmie i przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc.
Monitorowaniem objęto również preparat Sirdalud MR zawierający 6 mg tyzanidyny w formule o zmodyfikowanym uwalnianiu - substancji zwiotczającej mięśnie szkieletowe. Lek jest stosowany w leczeniu zwiększonego napięcia mięśni w chorobach neurologicznych.
Zwiększono liczbę opakowań insuliny Gensulin M30, M40 i M50, N i R poprzez dopisanie do wykazu leków pakowanych po 10 wkładów do wstrzykiwaczy. Dotychczas na liście znajdowały się fiolki 10 ml oraz wkłady pakowane po 5 sztuk.
Rozszerzono również liczbę dawek leku Trulicity z dulaglutydem stosowanego w cukrzycy typu 2, o wprowadzone we wrześniu do refundacji: 0,75 mg/0,5 ml, 3 mg/0,5 ml i 4,5 mg/0,5 ml.
Jakie leki wykreślono z listy zagrożonych brakiem dostępności?
Usunięto leki z naproksenem i teofiliną
Dodatkowym monitorowaniem nie będą już objęte leki Anapran i Nalgesin Forte zawierające naproksen zaliczany do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Na temat naproksenu pojawiały się informacje w kontekście epidemii o badaniach nad jego działaniem hamującym aktywność betakoronawirusów, do których zalicza się SARS-CoV-2. Brakuje jednak rozstrzygnięcia - warto natomiast przy okazji zaznaczyć, że podwyższona temperatura jest fizjologicznym czynnikiem pobudzającym układ odpornościowy do walki z infekcją i do produkcji przeciwciał. Dlatego właśnie niezbyt wysoka gorączka, zwłaszcza w pierwszej, wiremicznej fazie choroby, może mieć potencjalnie korzystny wpływ. Efekt przeciwzapalny i immunosupresyjny może mieć natomiast znaczenie na późniejszych etapach. Leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych czy przeciwgorączkowych nie powinni zażywać pacjenci ze zdiagnozowanym COVID-19, jeśli nie mają żadnych objawów.
Skreślono z listy leki Theospirex retard 150 mg i 300 mg zawierających teofilinę. Produktów z tą substancją rozszerzającą oskrzela brakowało w niektórych okresach trzeciej fali pandemii.
Pantoprazol i pankreatyna znikają z listy zagrożonych brakiem dostępności
Z wykazu usunięto także lek Controloc 20 mg i Controloc 40 mg, który dołączył do niego zaledwie dwa miesiące temu. Controloc to tabletki dojelitowe zawierające pantoprazol, związek zmniejszający produkcję kwasu solnego w żołądku, stosowany szeroko w chorobach przewodu pokarmowego. Spośród leków gastrologicznych na wykazie nie będzie także preparatu Kreon 25000 zawierającego enzymy trzustkowe (pankreatynę).
W wykazie nie będzie przeciwcukrzycowych flozyn
Pośród skreślonych pozycji jest również Forxiga - lek z przeciwcukrzycową dapagliflozyną w dawce i opakowaniu podlegającym refundacji (10 mg po 30 tabletek). Skreślono także inne flozyny obecne dotychczas w wykazie - leki Invokana z kanagliflozyną oraz Jardiance z empagliflozyną. Aktualnie większość aptek zintegrowanych z GdziePoLek posiada na stanie te produkty.
Plastry stosowane w HTZ są już dostępne
Podobnie sytuacja wygląda z systemami transdermalnymi zawierającymi estradiol lub estradiol w połączeniu z noretysteronem, stosowanymi w hormonalnej terapii zastępczej. Chodzi o leki Systen 50, Systen Conti i Systen Sequi, których braki jakiś czas temu mocno dały się we znaki pacjentkom korzystającym z tej formy hormonoterapii. Aktualnie każdy z wymienionych produktów jest już dostępny.
Jakie leki stosowane szerzej w lecznictwie zamkniętym zostały usunięte z listy?
Nie będzie także nadzoru nad wywozem leku Exacyl w postaci roztworu do wstrzykiwań zawierającego kwas traneksamowy. Leku od dłuższego czasu brakowało na rynku, natomiast hurtownie zgłaszają już pełną jego dostępność. Exacyl w formie iniekcji stosowany jest przede wszystkim w lecznictwie zamkniętym w profilaktyce i leczeniu krwawień.
Do aptek szpitalnych powrócił także lek Polstigminum z neostigminą. Preparat stosowany jest w leczeniu objawów nużliwości mięśni, ale przede wszystkim w zapobieganiu i leczeniu niedrożności pooperacyjnej przewodu pokarmowego, pooperacyjnego zatrzymania moczu oraz w celu odwracania bloku nerwowo-mięśniowego - procedury stosowanej podczas zabiegów, aby zwiotczyć mięśnie.
Kolejne preparaty wziewne znikają z wykazu
Z listy wykreślono kolejne - po już usuniętych w lipcu - leki zawierające substancje rozszerzające oskrzela lub działające przeciwzapalnie: Atrovent, Atrovent N, Budesonide Easyhaler, Miflonide Breezhaler, Onbrez Breezhaler (dla tego leku mamy informację, że jego dystrybucja w Polsce została zakończona i nie będzie już nowych dostaw), Pulmicort, Pulmicort Turbuhaler czy Ventolin.
Jakie leki specjalistyczne nie będą już objęte monitorowaniem?
Z zestawienia znika także grupa leków specjalistycznych, które dostępne są w programach lekowych. Są to preparaty Copaxone (octan glatirameru - stosowany w stwardnieniu rozsianym), Enbrel (etanercept - wykorzystywany w chorobach zapalnych stawów i w łuszczycy), Sutent (sunitinib - podawany w niektórych typach nowotworów), Xeljanz (tofacytynib - stosowany w zapaleniu stawów i we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego) czy Pegasys (peginterferon alfa-2a - ze wskazaniami w WZW typu B).
Inne wykreślone leki dostępne w refundacji aptecznej lub w ramach katalogu chemioterapii to Envarsus (takrolimus - podawany po przeszczepach), Firmagon (degarelix - wskazany w raku gruczołu krokowego), Myocet (doksorubicyna - wykorzystywana w raku piersi), Zarzio (filgrastim - stosowany w stanach wymagających pobudzenia wzrostu krwinek białych) czy Zoladex LA (goserelina - używana w raku prostaty).
Diety eliminacyjne znikają z zestawienia
Na wykazie nie będzie już diet eliminacyjnych mlekozastępczych: Bebilon pepti 2 DHA, Neocate Junior, Neocate LCP, Nutramigen 1 LGG Complete, Nutramigen 2 LGG Complete, Nutramigen 3 LGG Complete i Nutramigen Puramino.
Leki z mesalazyną ze zwiększoną dostępnością
Ministerstwo Zdrowia uznało, że nie ma już potrzeby zwiększonego nadzoru nad lekami z mesalazyną działającą przeciwzapalnie w obrębie jelit. Wykreślono preparaty Asamax 500 i Salofalk 500 w postaci tabletek dojelitowych oraz preparat Pentasa 1 g i 500 mg, w formie tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Leki z tą substancją czynną były w ostatnim czasie regularnie zamieszczane na naszym zestawieniu produktów, dla których obserwowaliśmy znaczące spadki dostępności. Niemniej w ostatnim czasie ich podaż poprawiła się, dzięki czemu także nasz raport z deficytami skrócił się o kilka pozycji. Czytaj więcej: Leki, które zniknęły z aptek: sierpień 2021.
Jakie inne leki wykreślono z listy?
Resort zdrowia zdecydował się na wykreślenie długo obecnych na liście leków przeciwzakrzepowych Pradaxa z dabigatranem oraz Xarelto z rywaroksabanem, szczepionki przeciwko pneumokokom pod nazwą Prevenar 13 czy iniekcji Prolia z denosumabem stosowanym w przypadku osteoporozy.
Ponadto usunięto z wykazu Cortiment MMX zawierający budesonid - lek stosowany w celu zmniejszenia stanu zapalnego jelita grubego, przeciwpadaczkowy produkt leczniczy Depakine Chronosphere w wyborze dawek, Effentora tabletki podpoliczkowe zawierający silnie działający lek przeciwbólowy fentanyl oraz plastry przezskórne Matrifen z tym samym składnikiem.
Z listy znika także hydroksykarbamid pod nazwami handlowymi Hydroxycarbamid Teva i Hydroxyurea medac. Substancja stosowana jest w samoistnej nadpłytkowości lub w czerwienicy prawdziwej w przypadku ryzyka wystąpienia powikłań zatorowo-zakrzepowych. Statystyki dostępności tych produktów wyglądają w ostatnich tygodniach stabilnie.
Czy nie brakuje już hydroksyzyny w ampułkach?
Trudno natomiast powiedzieć, z jakiej przyczyny z listy zniknął preparat Hydroxyzinum Teva, będący jedynym preparatem hydroksyzyny do podawania pozajelitowego, którego od dłuższego czasu brakuje i który nie ma zamiennika. Jest to lek o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym i nasennym. Hurtownie informują, że producent nie określił nawet przybliżonego terminu powrotu leku do sprzedaży, jednocześnie nie jest on wycofany z oferty. Nie ma także informacji, aby została wydana zgoda na import interwencyjny równoważnika, co już miało miejsce w przeszłości, gdyż nie jest to pierwszorazowy deficyt tego leku.
Jakie leki zostają na liście antywywozowej?
Jak już wspomniano, najnowszy wykaz liczy 197 pozycji. Każda odnosi się do unikalnej dawki i postaci leku (definiowanej przez kod GTIN), niektóre nazwy handlowe powtarzają się więc na niej kilkukrotnie. Ogólnie można podsumować, że szeroką reprezentację na wykazie produktów zagrożonych brakiem dostępności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mają heparyny drobnocząsteczkowe, insuliny oraz immunoglobuliny ludzkie.