Rumień zakaźny (tzw. piąta choroba, ang. fifth disease) jest chorobą wirusową spowodowaną zakażeniem parwowirusem B19. Przebiega z charakterystyczną wysypką w kształcie motyla lub uderzonych policzków na twarzy. W kolejnych dniach na kończynach wysypka układa się w kształt girland. Podczas choroby może wystąpić niewysoka gorączka lub stan podgorączkowy. Jak leczyć rumień zakaźny? Czy leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwświądowe oraz elektrolity pomogą?
Rumień zakaźny jest to wysypkowa choroba zakaźna wieku dziecięcego przenoszona drogą kropelkową, a bardzo rzadko poprzez kontakt z zakażonymi preparatami krwi i osocza. Największą zakaźność wykazuje przed wystąpieniem wysypki. Objawy choroby najczęściej występują u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Rumień zakaźny może przebiegać także bezobjawowo i jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży. Kontakt kobiety ciężarnej z osobą chorą może spowodować wystąpienie wewnątrzmacicznej niedokrwistości u dziecka, a nawet poronienia.
Spis treści
Jakie są objawy rumienia zakaźnego?
Jakie są powikłania po rumieniu zakaźnym?
Czy z rumieniem zakaźnym należy udać się do lekarza?
Jak uniknąć zachorowania na rumień zakaźny?
Jakie są objawy rumienia zakaźnego?
Wystąpienie wysypki może poprzedzać niewysoka gorączka lub stan podgorączkowy. Początkowo u dzieci wysypka występuje na twarzy w postaci rumienia i przybiera kształt motyla (lub uderzonych policzków) o zabarwieniu czerwonofiołkowym. Charakterystyczny jest brak wysypki na brodzie i nosie. W kolejnych dniach wysypka pojawia się na kończynach i układa się w kształt girland. Nie występuje na tułowiu, na dłoniach, stopach i na błonach śluzowych. Wysypka może nawracać pod wpływem bodźców termicznych (np. słońca) nawet przez 2 tygodnie. Ogólnie rumień zakaźny trwa ok. 6-10 dni i nie zaburza samopoczucia osoby chorej. U starszych dzieci może dojść do łagodnego stanu zapalnego stawów. Ponadto wysypce może towarzyszyć łagodny świąd.
U dorosłych zakażenie parwowirusem B19 jest często bezobjawowe lub przebiega z objawami grypopodobnymi. Objawy mogą występować jako nietypowe plamisto-grudkowe wysypki na dalszych częściach kończyn bez rumienia na twarzy (np. zespół rękawiczkowo-skarpetkowy) lub zespół poliartropatii (zwykle symetryczne zapalenie lub bóle stawów, najczęściej drobnych stawów palców rąk). W odróżnieniu od dzieci zmianom skórnym mogą towarzyszyć nadżerki i pęcherzyki na błonie śluzowej jamy ustnej, obrzęk warg, wybroczyny na podniebieniu twardym, błonie śluzowej gardła i języku.
Jakie są powikłania po rumieniu zakaźnym?
Powikłania po rumieniu zakaźnym występują rzadko i zazwyczaj dotyczącą przemijającego bólu stawów oraz przejściowego obniżenia poziomu hemoglobiny.
Na wystąpienie powikłań po zakażeniu parwowirusem B19 najbardziej narażone są osoby z obniżoną odpornością, u których może wystąpić przewlekła niedokrwistość aplastyczna. W przypadku osób z wcześniej występującą niedokrwistością hemolityczną może wystąpić przełom aplastyczny, czyli ciężka niedokrwistość.
Czy z rumieniem zakaźnym należy udać się do lekarza?
Konsultacja lekarska zalecana jest w celu różnicowania rumienia zakaźnego z innymi chorobami wieku dziecięcego. W przypadku kontaktu chorego z kobietą w ciąży należy ją poinformować o możliwości zakażenia. Kobieta w ciąży powinna zgłosić lekarzowi prowadzącemu ciążę kontakt z wirusem oraz zgłosić się na kontrolne badanie USG. Dziecko chore na rumień zakaźny powinno być zwolnione z zajęć przedszkolnych i szkolnych.
Jak leczyć rumień zakaźny?
Nie ma leczenia przyczynowego rumienia zakaźnego. Natomiast możliwe jest zastosowanie leczenia objawowego.
W przypadku występowania gorączki u dziecka lub bólu stawów można zastosować dostępne bez recepty preparaty m.in. z paracetamolem lub ibuprofenem. Paracetamol może być stosowany u niemowląt już od pierwszych dni życia (tylko po konsultacji z lekarzem), jak np. Apap Forte, Pedicetamol. Natomiast ibuprofen zaleca się dzieciom powyżej 3 miesiąca życia, jak np. Ibufen forte, Nurofen dla dzieci forte. W zależności od wieku dziecka i preferencji rodzica możliwe jest zakupienie preparatów w postaci syropu, czopków, tabletek, kapsułek i granulatów. Więcej o łagodzeniu bólu i gorączki u dzieci można przeczytać w podsumowaniu - Ból i gorączka u dziecka.
W przypadku wysokiej gorączki u dzieci powyżej 15 roku życia możliwe jest podanie preparatów z metamizolem, jak np. Pyralgina, Gardan. U młodszych dzieci (powyżej 3 miesiąca życia) możliwe jest podanie kropli z metamizolem po konsultacji z lekarzem. W przypadku bólu stawów u dzieci powyżej 16 roku życia zaleca się stosowanie preparatów z naproksenem, jak np. Aleve, Nalgesin mini.
Nie należy stosować antybiotyków ani leków przeciwalergicznych w łagodzeniu objawów rumienia zakaźnego. Trzeba chronić chorego przed słońcem i unikać przegrzania. Przy świądzie skóry można zastosować łagodne preparaty przeciwświądowe, jak m.in. spraye przeciwświądowe np. Emotopic przeciwświądowy preparat kojący do ciała, Poxclin Bodymousse pianka przeciwświądowa. U dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia można zastosować preparaty miejscowe z hydrokortyzonem, jak np. Maxicortan, Hydrocortisonum Aflofarm. Zaleca się odpoczynek oraz dbanie o odpowiednie nawodnienie osoby chorej. Prawidłowe nawodnienie ułatwi zastosowanie doustnych środków nawadniających, m.in. Eletrolity smak truskawkowy, Orsalit o smaku bananowym, o czym pisaliśmy w artykule - Elektrolity.
U pacjentów z zahamowaniem rozwoju krwinek czerwonych objawiającą się niedokrwistością może być konieczna diagnostyka szpitalna.
Zakażenie parwowirusem B19 u osób dorosłych również leczymy objawowo podając m.in. środki o działaniu przeciwbólowym (jak np. paracetamol (m.in. Apap, Efferalgan) lub niestereoidowe leki przeciwzapalne, m.in. Ibuprom, Nurofen Express Forte). O tym, jakie leki przeciwbólowe stosować pisaliśmy tutaj.
Jak uniknąć zachorowania na rumień zakaźny?
Nie ma szczepionki przeciwko rumieniowi zakaźnemu. W przypadku wystąpienia choroby w otoczeniu zaleca się zachowanie szczególnych zasad higieny.
Źródła
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/72252,rumien-zakazny-tzw-piata-choroba-ang-fifth-disease
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/157636,choroby-wywolane-przez-parwowirus-b19-u-doroslych
https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63108,zakazenie-parwowirusem-b19-w-ciazy
K. Pawelec, I. Zdziechowicz, A. Siwicka, M. Matysiak: Parvovirus B19 as a cause of transient aplastic anemia - case report, Postępy Nauk Medycznych 8/2016, s. 581-583.
2023-09-14
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 14.09.2023 09:43:30
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.