Przebarwienia skóry

Marta Janocha, mgr farm.

Rodzaje przebarwień

• piegi - dziedziczne zaburzenie polegające na wytwarzaniu nadmiaru melaniny przez prawidłowe melanocyty,
• plamy soczewicowate - od piegów różnią się większymi rozmiarami, bardziej ostrym odgraniczeniem od skóry nieprzebarwionej, nie ciemnieją na słońcu, mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty,
• plamy soczewicowate starcze - powstające na skutek starzenia się skóry,
• plamy soczewicowate słoneczne - pojawiają się pod wpływem promieniowania UV i mogą z czasem zniknąć,
• ostuda (melasma) - nieregularne plamy, dobrze odgraniczone od otoczenia, zajmują twarz, często umiejscawiają się na czole i wokół ust, rozwijają się często w czasie ciąży i pod wpływem promieniowania UV, zwłaszcza u kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne, a także po przyjęciu środków fototoksycznych lub fotoalergicznych,
• przebarwienia bliznowate - pojawiają się w wyniku uszkodzenia skóry,
• przebarwienia pozapalne - pojawiają się w miejscach, gdzie wcześniej obecny był stan zapalny.

Wpływ na powstanie przebarwień skóry mają różne czynniki. Są to głównie: promieniowanie słoneczne, czynniki genetyczne oraz hormonalne, choroby tarczycy, ciąża, okres menopauzy, choroby wątroby, zmiany zapalne skóry, używanie określonych kosmetyków oraz niektórych leków.

Melanina - barwnik skóry

Melanina powstaje w wyspecjalizowanych komórkach – melanocytach. Barwa skóry zależy głównie od aktywności melanocytów, czyli od ilości wytwarzanych przez nich ziarenek melaniny. Ilość melanocytów w poszczególnych częściach ciała jest różna. Główną funkcją melaniny jest ochrona skóry przed działaniem promieniowania ultrafioletowego i jonizującego.

Metody leczenia przebarwień

Wybór metody leczenia przebarwień zależy od wielu czynników, głównie od przyczyny powstania przebarwienia, rozległości ognisk hiperpigmentacji, lokalizacji i współistnienia innych chorób. Zazwyczaj leczenie jest procesem bardzo czasochłonnym.

Zabiegi

• mikrodermabrazja - kontrolowane ścieranie warstw naskórka, np. diamentowa, korundowa, czy wodno-tlenowa,
• dermabrazja - mechaniczne ścieranie powierzchni naskórka i górnych warstw skóry właściwej za pomocą szczotki diamentowej lub drucianej, wykonywana pod znieczuleniem,
• krioterapia - przy użyciu ciekłego azotu komórki barwnikowe ulegają zniszczeniu poprzez działanie niskiej temperatury,
• laseroterapia - jedna z najbardziej skutecznych metod usuwania przebarwień, wykorzystuje lasery, których promieniowanie jest selektywnie pochłaniane przez melaninę,
• metody chirurgiczne - wymaga wykonania badania histopatologicznego usuniętej zmiany.

Peelingi chemiczne

• alfa-hydroksykwasy (AHA) - poprzez zakwaszanie środowiska, hamują wydzielanie melaniny, np. kwas glikolowy, migdałowy, salicylowy,
• alfa-ketokwasy - kwas pirogronowy w stężeniu 40% działa na przebarwienia pozapalne, w stężeniu 60% na blizny potrądzikowe,
• kwasy karboksylowe - kwas trójchlorooctowy (TCA) - w zależności od stężenia może wywoływać odpowiedni poziom złuszczenia,

Substancje wybielające

• arbutyna - pochodna hydrochinonu, która zmniejsza syntezę melaniny w skórze i powoduje jej rozjaśnianie,
• kwas azelainowy - nieskuteczny w przypadku piegów i plam soczewicowatych,
• kwas kojowy - ma również działanie nawilżające i antybakteryjne, często łączony z glikokortykosteroidami,
• kwas askorbinowy (witamina C) - spowalnia tworzenie się melaniny, działa także złuszczająco,
• retinoidy - np. retinol, adapalen czy izotretinoina,
• związki rozjaśniające optycznie - np. związki fluorescencyjne, nylon, silikony, dwutlenek tytanu, czy trójtlenek żelaza.

Kremy z filtrem przeciwsłonecznym

Bez odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej, może dojść do nawrotu przebarwień. Stosowanie kremów filtrami UV (SPF 30 i SPF 50) jest podstawą ich leczenia.

2020-07-27