Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą zapalną, objawiającą się bólem, sztywnością oraz obrzękiem stawów. W leczeniu RZS stosuje się leki na receptę (leki biologiczne, przeciwzapalne, glikokortykosteroidy, leki immunosupresyjne). Wspomagająco można stosować tabletki, kapsułki, żele czy plastry dostępne bez recepty o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym oraz preparaty ziołowe zawierające wyciągi z imbiru, kurkumy, kory wierzby czy boswelli.
Spis treści
Co to jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)?
Diagnostyka RZS - jakie badania zrobić?
Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów?
Reumatoidalne zapalenie stawów u dzieci - objawy, przyczyny i leczenie
Co to jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)?
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to przewlekła choroba zapalna, która atakuje i uszkadza stawy oraz może negatywnie wpływać na narządy wewnętrzne, takie jak serce, płuca, nerki czy naczynia. Zwykle choroba zajmuje stawy symetrycznie, początkowo najczęściej dłoni i stóp, a następnie większe stawy, np. kolanowe i biodrowe. Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą nieuleczalną, jednak wczesne jej wykrycie i dobranie odpowiedniego leczenia umożliwia chorym normalne funkcjonowanie. Zwlekanie z rozpoczęciem leczenia może skutkować gorszym rokowaniem.
Jakie są objawy RZS?
ból, tkliwość i sztywność stawów - najczęściej występuje po dłuższym czasie w bezruchu, np. rano po przebudzeniu,
obrzęk stawów - spowodowany jest gromadzeniem się nadmiaru płynów w miejscu objętym stanem zapalnym,
ograniczona ruchomość stawów,
deformacja stawów - może wystąpić w przypadku długotrwale utrzymującego się stanu zapalnego.
Pierwsze objawy RZS mogą przypominać grypę (m.in. osłabienie, ból mięśni i stan podgorączkowy). Mogą one wyprzedzać typowe objawy “stawowe”, bądź im towarzyszyć.
RZS może być również przyczyną objawów “pozastawowych”, takich jak np.:
guzki reumatoidalne - łagodne zmiany podskórne pojawiające się w miejscach narażonych na ucisk, jak np. łokcie,
miażdżyca - utrzymujący się stan zapalny może przyspieszyć jej rozwój,
zapalenie naczyń - rzadkie powikłanie RZS, które może prowadzić do niedokrwienia różnych narządów,
uszkodzenie funkcji nerek.
Jakie mogą być przyczyny RZS?
Dokładne przyczyny RZS nie są znane, ale są pewne czynniki, które mogą predysponować do wystąpienia tej choroby, takie jak m.in.:
wystąpienie infekcji, szczególnie wirusowych,
płeć kobieca,
wystąpienie choroby w rodzinie (predyspozycje genetyczne).
Diagnostyka RZS - jakie badania zrobić?
Do rozpoznania RZS wykorzystuje się badania laboratoryjne, takie jak:
RF (czynnik reumatoidalny) - pozwala wykryć seropozytywną postać RZS (ok. 70% przypadków),
Anty-CCP/ACPA (przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi).
oraz badania obrazowe:
zdjęcia radiologiczne (RTG),
rezonans magnetyczny i ultrasonografia - mogą wykazać zmiany zapalne wcześniej niż RTG.
Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów?
W leczeniu RZS stosuje się leki na receptę zawierające, m.in.:
metotreksat, leflunomid, sulfasalazynę, sole złota, chlorochinę, które hamują niszczenie stawów oraz łagodzą objawy choroby,
leki biologiczne, takie jak adalimumab, etanercept, infliksymab, certolizumab, golimumab, abatacept, tocilizumab, rytuksymab, mające na celu unieszkodliwienie czynnika powodującego stan zapalny,
glikokortykosteroidy, np. prednizolon i metyloprednizolon, które działają silnie przeciwzapalnie i hamują degenerację stawów,
niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. diklofenak, ibuprofen, ketoprofen, naproksen, nimesulid, łagodzące ból towarzyszący stanom zapalnym.
Objawowo można również stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne dostępne w aptece bez recepty, takie jak:
ibuprofen - w postaci doustnej (np. Ibuprom Max Sprint, Ibum Supermax) oraz żeli lub kremów do stosowania miejscowego (np. Dolgit, Dip Rilif) i plastrów (np. Nurofen mięśnie i stawy),
ketoprofen - w postaci doustnej - kapsułek do połykania (np. Ketokaps Max, Ketonal active) oraz proszku do rozpuszczania (np. Ketonal sprint),
diklofenak - w postaci tabletek (np. Dexak, Metafen Dexketoprofen), granulatu do sporządzenia roztworu doustnego (np. Dexak SL) oraz aerozolu (np. Diky 4%), plastrów (np. Itami, Olfen Patch) i żeli do stosowania miejscowego (np. Voltaren Max, Olfen Max, Diklofenak Omega Pharma),
naproksen - w postaci tabletek (np. Aleve, Naxii) oraz żeli do stosowania miejscowego (np. Naproxen Emo, Opokan Actigel).
Dodatkowo można włączyć suplementy wapnia i witaminy D3 (np. Vitrum Osteo, Ostercal).
Bez względu na sposób terapii w procesie leczenia bardzo ważny jest także zdrowy tryb życia, ćwiczenia, zaopatrzenie ortopedyczne oraz fizykoterapia.
Jakie zioła stosować na RZS?
Imbir - kłącze imbiru zawiera substancje o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym (m.in. gingerole, olejek eteryczny). Świeże lub wysuszone i sproszkowane kłącze imbiru (250 mg dziennie) może być stosowane doustnie w celu wspomagania leczenia stanów zapalnych stawów oraz towarzyszącego im bólu. W aptekach dostępne są kapsułki i tabletki zawierające ekstrakt z imbiru (np. Solgar Imbir lekarski, Collaflex). Dodatkowo dostępne są również rozgrzewające kremy do masażu z imbirem (np. Reumo Terapia krem z imbirem), które można stosować na miejsca dotknięte stanem zapalnym. W celu złagodzenia stanu zapalnego i bólu sprawdzi się również masaż z dodatkiem olejku eterycznego z imbiru.
Boswellia - wyciąg z kory kadzidłowca indyjskiego (boswellia serrata) jest bogaty w triterpeny, głównie kwasy boswelliowe, które działają silnie przeciwzapalnie. W związku z tym preparaty zawierające wyciąg z kory kadzidłowca znajdują zastosowanie w łagodzeniu chorób zapalnych stawów. W aptekach dostępne są liczne preparaty wieloskładnikowe na stawy z dodatkiem boswelli w postaci kaspułek (np. Artresan, Collaflex), proszków do rozpuszczania (np. Flexaslimin) czy plastrów rozgrzewających do stosowania miejscowego (np. Hot Plast Forte).
Wierzba - kora wierzby zawiera salicynę, która wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i ściągające, w związku z czym może być stosowana pomocniczo w leczeniu RZS. W aptekach można dostać kapsułki i tabletki zawierające wyciąg z kory wierzby (np. Salicortex, Solgar 7) oraz plastry rozgrzewające do stosowania miejscowego (np. Hot Plast Forte).
Kurkuma - ze względu na zawartość kurkuminy, kłącze ostryżu wykazuje działanie przeciwzapalne. Wspomagająco w leczeniu schorzeń reumatycznych można stosować świeże lub wysuszone i sproszkowane kłącze kurkumy (180 mg dziennie). Aby poprawić przyswajalność składników czynnych warto podawać kurkumę w towarzystwie pieprzu i tłuszczu. W aptekach dostępne są również gotowe preparaty w postaci kapsułek i tabletek z wyciągiem z kurkumy (np. Kurkuma Piperyna Alter Medica, Biovitum Kurkuma i czarny pieprz, Flexofytol).
Rumianek - bisabolol zawarty w olejku eterycznym z kwiatów rumianku wykazuje działanie przeciwzapalne. W związku z tym olejek rumiankowy może być stosowany zewnętrznie do masażu, m.in. w łagodzeniu objawów choroby zwyrodnieniowej stawów. Dodatkowo picie naparu z koszyczków rumianku (np. Zielnik Apteczny rumianek fix) dwa razy dziennie może przyczynić się do łagodzenia tkliwości i stanów zapalnych stawów.
Dieta w RZS - czego nie jeść?
Dieta dla osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów powinna być dobierana indywidualnie. Wyróżniamy jednak ogólne zalecenia, które warto wdrożyć jeśli chorujesz na RZS:
jedz różnorodnie, aby dostarczyć wszystkich niezbędnych składników,
spożywaj często małe posiłki i staraj się jeść o stałych porach,
spożywaj 5 porcji świeżych owoców i warzyw dziennie,
wybieraj produkty pełnoziarniste o niskim indeksie glikemicznym,
zwróć szczególną uwagę na reakcję organizmu po spożyciu glutenu lub kukurydzy, ponieważ u osób chorujących na RZS, produkty te często zaostrzają objawy,
włącz do codziennej diety orzechy (np. migdały, orzechy włoskie) oraz nasiona (np. sezam, pestki dyni),
ogranicz tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego (wieprzowina, baranina, wołowina, tłuste mleko, śmietana, sery żółte, topione i pleśniowe),
jedz ryby co najmniej 2 razy w tygodniu,
ogranicz alkohol oraz słodkie napoje.
Reumatoidalne zapalenie stawów u dzieci - objawy, przyczyny i leczenie
Zapalenie stawów u dzieci nazywane jest dziecięcym lub młodzieńczym zapaleniem stawów, a jego najczęstszym typem jest młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS), znane również jako młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów. Do objawów zaliczamy:
sztywność stawu,
wysypka,
ogólne zmęczenie,
trudności z codziennymi czynnościami, jak chodzenie, ubieranie się czy zabawa.
Dokładna przyczyna dziecięcego zapalenia stawów nie jest znana - prawdopodobnie związana jest z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego. Objawy często ustępują samoistnie, a w przypadku zaostrzenia stosuje się podobne leczenie, jak u osób dorosłych.
Źródła
https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63732,reumatoidalne-zapalenie-stawow
https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-rzs-w-punktach/
https://www.cdc.gov/arthritis/basics/childhood.htm
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7693010/
https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-rzs-w-punktach/
https://www.cdc.gov/arthritis/basics/childhood.htm
2024-09-18
redaktor: Dina Dąbrowska
ostatnia zmiana: 18.09.2024 13:30:19
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.