Tabletka po - antykoncepcja awaryjna

Co zrobić, kiedy na tradycyjną antykoncepcję jest za późno, a potencjalna ciąża nie jest tym, czego oczekujemy teraz od życia? Rozwiązaniem może być antykoncepcja awaryjna - metoda, która pozwala uniknąć niepożądanej ciąży i może być zastosowana także po stosunku. Czym jest tabletka po?

Spis treści

Czym jest antykoncepcja awaryjna?

Ile mam czasu na zastosowanie antykoncepcji po stosunku?

Jak działa "tabletka po"?

Jak skuteczna jest antykoncepcja awaryjna?

Jak długo "tabletka po" chroni mnie przed ciążą?

Jak mogę kupić "tabletkę po stosunku"?

Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do przyjęcia "tabletki po stosunku"?

Czy "tabletka po" ma jakieś skutki uboczne?

Czy mogę zażyć tabletkę awaryjną, jeśli karmię piersią?

Czy mogę zażyć dwie różne tabletki "po stosunku", aby uzyskać lepszy efekt?

Czy mogę zażyć tabletkę awaryjną kilka razy w tym samym cyklu?

Jaka jest różnica pomiędzy octanem uliprystalu a lewonorgestrelem?

Co się stanie, jeśli pomimo zażycia "tabletki po" zaszłam w ciążę?

Czym jest antykoncepcja awaryjna?

Antykoncepcja awaryjna (inaczej doraźna, kryzysowa, ratunkowa, po stosunku, “dzień po”, postkoitalna) może być zastosowana po zbliżeniu seksualnym bez zabezpieczenia lub kiedy metoda antykoncepcji zawiodła (np. pękła prezerwatywa) lub została nieprawidłowo użyta (np. pominięto tabletkę antykoncepcyjną).

Ile mam czasu na zastosowanie antykoncepcji po stosunku?

Aktualnie na polskim rynku dostępne są dwa rodzaje doustnej antykoncepcji awaryjnej. Lewonorgestrel (np. Escapelle, Livopill) należy zastosować do 72 godzin po stosunku, a octan uliprystalu (np. EllaOne) - do 120 godzin od "wypadku". Tabletka jest jednak tym skuteczniejsza, im szybciej zostanie zażyta - najlepiej przyjąć ją w ciągu pierwszych 12 godzin od zdarzenia.

Jak działa "tabletka po"?

"Tabletka po" zapobiega owulacji (jajeczkowaniu) lub istotnie ją opóźnia. Dzięki temu uniemożliwia kontakt plemników z komórką żeńską i zapłodnienie. W przypadku już dokonanej owulacji, czyli kiedy komórka jajowa została już uwolniona, tabletka może nie być skuteczna. Nie przerywa również już istniejącej ciąży i nie służy wywoływaniu poronień. Jeśli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że hormonalna tabletka "po stosunku" nie zadziała, ginekolog może zaproponować Ci jako alternatywę wkładkę wewnątrzmaciczną z zawartością miedzi.

Jak skuteczna jest antykoncepcja awaryjna?

Na 100 kobiet, które uprawiałyby raz niezabezpieczony seks podczas drugiego lub trzeciego tygodnia cyklu, około 8 zaszłoby w ciążę w tym konkretnym cyklu (wg WHO - Światowej Organizacji Zdrowia). Prawdopodobieństwo poczęcia po pojedynczym stosunku wynosi więc około 8%. Antykoncepcja awaryjna może zmniejszyć to ryzyko o około 60%-90%. W praktyce oznacza to, że maksymalnie 1-2 kobiety na 100 będzie w ciąży pomimo zażycia tabletki awaryjnej. Jest to jednak tylko statystyka. Warto zaznaczyć, że współżycie ściśle w okresie płodnym, czyli w czasie okołoowulacyjnym (kilka dni przed owulacją i w dniu jajeczkowania) może wiązać się z wyższym niż podane powyżej ryzykiem ciąży, które przy jednorazowym stosunku bez żadnego zabezpieczenia i bez przyjęcia "tabletki po" nie wynosi jednak więcej niż 30%.

Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę u konkretnej kobiety nawet po zastosowaniu antykoncepcji awaryjnej jest trudne do oszacowania, ponieważ zależy od wielu zmiennych czynników. Zaliczamy tutaj płodność obojga partnerów, czas w którym stosunek lub stosunki miały miejsce czy długość i potencjalną zmienność cyklu. Kluczowe jest zwłaszcza, czy stosunek miał miejsce w czasie płodnym i czy tabletka miała faktycznie szansę zapobiec owulacji.

Jak długo "tabletka po" chroni mnie przed ciążą?

"Tabletka po" zwana jest także "antykoncepcją doraźną", ponieważ nie stanowi długofalowej ochrony przed ciążą. Zgodnie z dokumentacją preparatów postkoitalnych dostępnych w Polsce jest to metoda, która nie zapobiega ciąży podczas kolejnych stosunków i nie ma gwarancji skuteczności w takim przypadku. Ze względu na możliwość jedynie przesunięcia w czasie owulacji, niezabezpieczone stosunki w kolejnych dniach cyklu mogą być nawet bardziej ryzykowne. Aby uchronić się przed nieplanowaną ciążą, stosuj przy każdym następnym zbliżeniu skuteczną metodę antykoncepcji.

Jak mogę kupić "tabletkę po stosunku"?

Preparaty stosowane w antykoncepcji po stosunku są dostępne na receptę i taka kategoria dostępności obowiązuje we wszystkich aptekach w Polsce. Receptę może wystawić lekarz dowolnej specjalności, co nie znaczy, że musi tak postąpić na żądanie pacjentki. Szybką możliwość otrzymania recepty umożliwiają obecnie rozwiązania telemedyczne - konsultację można w większości przypadków przeprowadzić online.

W niektórych sytuacjach antykoncepcji awaryjnej mogą potrzebować osoby, które nie ukończyły 18. roku życia. W polskim porządku prawnym osoby, które nie są pełnoletnie, ale mają więcej niż 16 lat, mogą pójść do lekarza same, ale muszą mieć pisemną zgodę opiekuna prawnego. Wyjątkiem są sytuacje bezpośredniego zagrożenie zdrowia lub życia. Nie można zatem odbyć wizyty lekarskiej w celu uzyskania recepty na antykoncepcję awaryjną "bez wiedzy rodziców", chociaż niekoniecznie muszą oni być na niej obecni. Jeśli nie masz ukończonych 18. lat i przytrafiła Ci się "wpadka", jak najszybciej porozmawiaj o swoim problemie z kimś dorosłym.

Nie kupuj natomiast żadnych leków zapobiegających ciąży z niewiadomych źródeł przez internet. Takie produkty mogą pochodzić z nielegalnego źródła, a ich jakość, skuteczność i bezpieczeństwo stoją pod wielkim znakiem zapytania.

Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do przyjęcia "tabletki po stosunku"?

W każdym przypadku przeciwwskazaniem będzie uczulenie na substancję czynną leku lub któryś ze składników pomocniczych. Preparatu nie można podać także, jeśli pacjentka jest w ciąży lub podejrzewa, że może być w ciąży - na przykład z powodu opóźniającego się okresu. W zależności od rodzaju tabletki, lekarz może wziąć pod uwagę takie dolegliwości, jak ostra astma leczona doustnymi glikokortykosteroidami, ciężkie choroby wątroby czy choroby jelita cienkiego hamujące wchłanianie leku.

Czy "tabletka po" ma jakieś skutki uboczne?

Tabletka awaryjna - jak każdy lek - może wywołać działania niepożądane, ale nie u każdego one wystąpią. Najczęściej pojawia się plamienie lub krwawienie śródcykliczne, a właściwy okres może wystąpić nieco wcześniej lub później. Inne skutki uboczne, takie jak nudności, wymioty, bóle brzucha lub głowy, zmęczenie czy napięcie piersi mogą wystąpić w ciągu kilku dni od przyjęcia tabletki. Brak krwawienia bezpośrednio po przyjęciu tabletki czy też brak skutków ubocznych nie świadczą o nieskuteczności preparatu.

Czy mogę zażyć tabletkę awaryjną, jeśli karmię piersią?

Karmienie piersią nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do zastosowania "tabletki po stosunku". Jednak w przypadku zażycia leku z octanem uliprystalu (np. EllaOne) należy wstrzymać się z karmieniem przez tydzień, a w przypadku lewonorgestrelu (np. Escapelle, Livopill) - tabletkę należy przyjąć bezpośrednio po karmieniu i przez kolejne 8 godzin nie karmić. Mleko można odciągać i wylewać, aby podtrzymać laktację i zapobiec ewentualnym zastojom i zapaleniu gruczołu piersiowego.

Czy mogę zażyć dwie różne tabletki "po stosunku", aby uzyskać lepszy efekt?

Nie, takie postępowanie może wręcz zmniejszyć skuteczność tych leków. Nie należy łączyć dwóch różnych "tabletek po", a jeśli istnieje potrzeba ponownego zażycia antykoncepcji awaryjnej w danym cyklu, to postępowanie będzie uzależnione od tego, jaki lek i kiedy został już przyjęty. Jeśli pacjentka zastosowała jako pierwszy octan uliprystalu (np. EllaOne) to produkt z lewonorgestrelem (np. Escapelle, Livopill) może być przyjęty nie wcześniej niż po 5 dniach. Jeśli kobieta najpierw zażyła lewonorgestrel, to octan uliprystalu nie powinien być zlecony wcześniej niż po 7 dniach.

Czy mogę zażyć tabletkę awaryjną kilka razy w tym samym cyklu?

Ponowne przyjęcie antykoncepcji awaryjnej opartej o lewonorgestrel (np. Escapelle, Livopill) w tym samym cyklu jest możliwe, ale może powodować zmniejszenie skuteczności i wzrost ryzyka działań niepożądanych. Przyjmowanie kilku dawek octanu uliprystalu (np. EllaOne) w jednym cyklu jest odradzane - ostateczna decyzja należy do lekarza. Pamiętaj, że są to produkty do zastosowania w wyjątkowych sytuacjach, nierekomendowane do stosowania jako regularna metoda zapobiegania ciąży.

Jaka jest różnica pomiędzy octanem uliprystalu a lewonorgestrelem?

Oba leki mają odmienny mechanizm działania, prowadzący jednak do tego samego celu - zablokowania lub przesunięcia w czasie okresu płodnego kobiety. Preparaty z octanem uliprystalu (np. EllaOne) mogą powstrzymywać owulację nawet w momencie, kiedy już rozpoczęła się praca "machiny hormonalnej" odpowiedzialnej za uwolnienie jajeczka (tak zwany "wyrzut" hormonu LH). W tym czasie lewonorgestrel (np. Escapelle, Livopill) może już nie wykazywać skuteczności. Z tego powodu octan uliprystalu może być lepszym wyborem w sytuacji, kiedy niezabezpieczony stosunek miał miejsce blisko spodziewanego terminu jajeczkowania. Jest to jednocześnie jedyna tabletka, którą można zastosować, jeśli od stosunku minęło więcej niż 72 godziny.

Natomiast ze względu na możliwą, potencjalną interakcję octanu uliprystalu ze składnikami progestagennymi (stosowanymi w antykoncepcji, w schorzeniach ginekologicznych czy hormonalnej terapii zastępczej), w przypadku pacjentek stosujących te związki, wyborem może być raczej lewonorgestrel. Ta substancja w podwójnej dawce może być także właściwym rozwiązaniem u kobiet stosujących leki pobudzające enzymy wątrobowe (niektóre przeciwinfekcyjne czy przeciwpadaczkowe), co może zmniejszać skuteczność "tabletki po". Nie ma natomiast schematu podawania podwójnej dawki octanu uliprystalu w takiej sytuacji.

Co się stanie, jeśli pomimo zażycia "tabletki po" zaszłam w ciążę?

Składniki antykoncepcji awaryjnej nie powodują wad u płodu. Jeśli tabletka nie zadziała, nie będzie to mieć żadnych konsekwencji ani dla mamy, ani dla dziecka.

Obejrzyj film!

Obejrzyj film!

redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.

ostatnia zmiana: 24.03.2023 13:58:57

Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.

ellaOne

tabletki, 1 tabletka

lek na receptę

w 81% aptek

od 63,95 zł

Escapelle

tabletki, 1 tabletka

lek na receptę

w 78% aptek

od 35,00 zł

Livopill

tabletki, 1 tabletka

lek na receptę

w 43% aptek

od 29,99 zł

Misstala

tabletki powlekane, 1 tabletka

lek na receptę

w 0% aptek

Ramonna

tabletki, 1 tabletka

lek na receptę

w 0% aptek

Pytania i opinie

Dodaj pytanie

* pole wymagane

Zdjęcia

Możesz przeciągnąć tu plik zdjęcia.

* pole wymagane

Podbicie pytania

Wymagane jest podbicie pytania: im większa kwota tym wyżej pytanie w kolejce do odpowiedzi.

Kwota podbicia pytania: 9,99 zł z VAT

Twój adres email:

Email będzie użyty tylko dla potrzeb płatności

Po wysłaniu pytania zostaniesz przekierowany do płatności.
Twój adres IP i wybrana lokalizacja zostaną zapisane. 

Najnowsze filmy

)