Nadchodzące miesiące mogą być dla Polaków trudne - spodziewane jest przyspieszenie czwartej fali epidemii. Prognozy wskazują, że jej apogeum nastąpi w listopadzie. Nie można wykluczyć obostrzeń i utrudnień, także w dostępie do opieki zdrowotnej. Sprawdzamy, jak w tym niespokojnym czasie wygląda dostępność do leków.
Sytuacja - oceniając ją według naszej metodyki - pozostaje dobra, ponieważ liczba ścisłych deficytów jest niewielka. Przyglądamy się jednak także problemom z dostawami leków, które nie znalazły się na naszym głównym wykazie.
Pacjenci nie mogą się doczekać na dostępność marihuany medycznej i chcą wziąć sprawy "we własne ręce". Produkt nie kwalifikuje się na naszą listę ze względu na niszowość (dostępność w mniej niż 10% aptek).
Pomimo większego kontraktu na dostawy szczepionek przeciwko grypie na rok 2021/2022, aktualne zainteresowanie przewyższa podaż. Jest to produkt sezonowy, więc również nie załączamy go do naszego wykazu deficytów.
Liczba brakujących leków w raportach z ostatnich 24 miesięcy
Źródło: GdziePoLek
Monitorujemy także dostępność heparyn drobnocząsteczkowych, które są produktami kluczowymi, także ze względu na ich rolę w farmakoterapii COVID-19.
Braki leków zgłaszają również farmaceuci w mediach społecznościowych - czy rzeczywiście nie można dostać ich w aptekach?
Aktualna lista braków
Aktualna liczba deficytów według stosowanej przez nas od początku metodyki, która obejmuje spadek dostępności produktu w aptekach o co najmniej 50% i brak łatwo dostępnych zamienników według oceny farmaceutów wynosi obecnie 18. Jest to poziom niski w porównaniu z poprzednimi okresami.
W analizie biorą udział tylko leki na receptę.
Lista brakujących leków na październik 2021
Żródło: GdziePoLek
Nowe produkty na liście
Alcaine - krople oczne zawierające chlorowodorek proksymetakainy, który działa miejscowo znieczulająco. Lek stosuje się przed zabiegami okulistycznymi wymagającymi szybkiego i krótkotrwałego znieczulenia. Preparat nie ma zamiennika.
Infanrix-IPV+Hib oraz Pentaxim - to skoniugowane szczepionki "5 w 1" stosowane w celu zapobiegania błonicy, tężcowi, krztuścowi (kokluszowi), poliomyelitis (polio, choroba Heinego-Medina) oraz zakażeniom wywołanym przez Haemophilus influenzae typu b u dzieci.
Rulid - zawiera roksytromycynę, antybiotyk makrolidowy. Brakuje leku w dawce 50 mg, która występuję w postaci tabletek do sporządzania zawiesiny doustnej, przeznaczonej do stosowania u dzieci.
Dlaczego brakuje leku Depo-Provera?
Na naszej liście braków znajduje się preparat Depo-Provera zawierający hormon medroksyprogesteronu octan w opakowaniu 3,3 ml produktu w stężeniu 150 mg/ml. Preparat ten jest stosowany w leczeniu wspomagającym i paliatywnym w przypadku wznowy lub wystąpienia przerzutów raka endometrium lub nerek oraz w terapii wznowy lub wystąpienia przerzutów raka piersi u kobiet po menopauzie. W ostatnim czasie brakowało także leku w opakowaniu 1 ml, który zarejestrowany jest jako produkt antykoncepcyjny. Aktualnie to opakowanie pojawiło się w aptekach, jednak nie jest refundowane. Cena za 1 ml kształtuje się od 37,50 zł do 62,99 zł. Odpłatność ryczałtowa za lek onkologiczny to 3,20 zł. Przewidywany termin wznowienia dostępności fiolek po 3,3 ml to dopiero połowa 2022 roku.
Zgodnie z wyjaśnieniami producenta, dostawy leku Depo-Provera w opakowaniach 1 ml są realizowane zgodnie z założonym rocznym planem dostaw na polski rynek. Plan nie przewidywał jednak, iż z rynku zniknie lek w ampułkach 3,3 ml. Pacjentki stosujące lek w w dawkach 3,3 ml z uwagi na jego braki, zaczęły korzystać z preparatu w mniejszej pojemności. Dostawy leku w dawce 1 ml są realizowane cyklicznie co tydzień. Jednocześnie producent nie ma planów na zwiększenie dostaw na rynek polski w tym roku.
Jakich leków brakuje w aptekach, a nie znalazły się na naszej liście?
Lista brakujących leków, którą przygotowuje nasz zespół dotyczy wyłącznie krytycznych produktów na receptę.
Problem trudności z zakupem medykamentów jest szerszy i może dotyczyć także leków, które posiadają zamienniki, leków sezonowych, surowców farmaceutycznych czy produktów wycofanych z rynku oraz preparatów dostępnych bez recepty.
Dlatego - jak zwykle - zamieszczamy sekcję z informacjami na temat tego, jakie produkty nie uwzględnione w analizie podstawowej mogą być istotne z punktu widzenia pacjentów i aptekarzy.
Pacjenci nadal czekają na medyczną marihuanę
Pacjenci wymagający terapii medyczną marihuaną są rozgoryczeni brakiem dostępu do leczenia. Postanowili wziąć sprawy we własne ręce - z inicjatywą pisma do Ministra Zdrowia wyszli członkowie powołanego niedawno Stowarzyszenia na rzecz pacjentów stosujących konopie w celach leczniczych - Cannabis Flos, które ma działać na rzecz pacjentów stosujących konopie w celach leczniczych.
Najbardziej prawdopodobne jest szybkie pojawienie się suszu od Aurory, jednak - jak podaje producent - z uwagi na przedłużające się procedury rejestracyjne, termin pierwszych dostaw z Danii uległ przesunięciu. Jeśli uda się pokonać formalności, lek powinien trafić do aptek jeszcze w październiku 2021. Aktualnie w Niemczech na zwolnienie do obrotu na rynek polski czeka 120 kilogramów surowca.
Co do surowca od Spectrum Cannabis, to nie ma jeszcze konkretnej daty zwolnienia produktu Red No 2 do sprzedaży - aktualnie trwają analizy jakościowe. Chodzi o stężenie kannabinoidów, które musi być zawierać się w zakresie zgodnym z pozwoleniem wydanym przez URPL (THC w przedziale 17,1%-20,9%). Jak informuje producent obecnie posiada partię o stężeniu 16,8%, czyli o 0,3% poniżej dolnego limitu normy. W przypadku pozytywnego wyniku badań, surowiec może być dostępny w drugiej połowie listopada 2021. Natomiast Cannabis Flos THC 8%, CBD 7% jest nadal na etapie rejestracji. Szacowany termin pierwszych dostaw to grudzień 2021 roku lub dopiero styczeń 2022 roku.
Co z dostępnością heparyn drobnocząsteczkowych?
Najbardziej newralgiczną substancją przeciwzakrzepową z grupy heparyn drobnocząsteczkowych jest enoksaparyna sodowa. Nasze statystyki pokazują wyraźnie zaznaczony trend spadkowy dla dawki 40 mg/0,4 ml produktów Neoparin i Clexane.
Dostępność Clexane dawki 40 mg / 0,4 ml od lipca
Źródło: GdziePoLek
Są to dwie faktycznie dostępne w sprzedaży marki enoksaparyny - nie ma informacji, aby w obrocie były zarejestrowane zamienniki takie jak Crusia, Inhixa, Losmina czy Thorinane. Sytuacja jest niepokojąca, ponieważ heparyny drobnocząsteczkowe znajdują się w wytycznych terapii pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19. Jeśli czwarta fala nabierze tempa, można się spodziewać pogłębienia problemów z dostępnością. Więcej na ten temat wraz z wypowiedzią przedstawiciela producenta Clexane, firmy Sanofi pisaliśmy już w czerwcu (czytaj więcej: Leki, które zniknęły z aptek: czerwiec 2021).
Na razie wspomniane produkty nie doszły jednak do granicy pozwalającej zakwalifikować się na naszą listę. Trafiają tam preparaty, których dostępność spadła o co najmniej 50% w stosunku do początkowej.
Jak wygląda dostępność szczepionek przeciwko grypie?
Już niebawem do hurtowni ma trafić pierwsza partia donosowych szczepionek przeciwko grypie dla dzieci i młodzieży - Fluenz Tetra.
Natomiast zgodnie z najnowszymi deklaracjami producenta, dostawy szczepionki Vaxigrip Tetra do aptek można spodziewać się pod koniec października lub najpóźniej na początku listopada. Obecnie trwa dystrybucja tej szczepionki do placówek podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Aktualnie jedynie około 2% aptek zintegrowanych z GdziePoLek posiada na stanie ten produkt.
Lepiej wygląda dostępność szczepionki Influvac Tetra, którą można dostać w około 46% aptek współpracujących z portalem. GdziePoLek umożliwia rezerwację leku i jego odbiór stacjonarnie z receptą, warto jednak zwrócić uwagę na duże zainteresowanie. Ponadto kolejne dostawy Influvac Tetra mają trafić nie do aptek, ale do punktów realizujących bezpłatne szczepienia dla uprawnionych pacjentów (czytaj więcej: Szczepienia na grypę - dla kogo są przeznaczone?). Nadal oczekujemy na realizację dostaw szczepionki Fluarix Tetra - pierwsze opakowania mają trafić do sprzedaży w listopadzie.
Braki leków uciążliwe z punktu widzenia farmaceutów
W ostatnim czasie w mediach społecznościowych farmaceuci narzekają na trudności z pozyskaniem konkretnych grup produktów, w tym w szczególności antybiotyków, niektórych preparatów wziewnych, syropów Clemastinum (o właściwościach przeciwalergicznych) i Diphergan (działa przeciwalergicznie, uspokajająco i przeciwwymiotnie) oraz heparyn drobnocząsteczkowych (najbardziej enoksaparyny sodowej - np. Clexane, Neoparin).
Aptekarze zgłaszają także, że otrzymują z hurtowni odmowy sprzedaży na produkty bez recepty, których braki są uciążliwe i utrudniają realizację codziennych potrzeb pacjentów. Chodzi między innymi o preparaty takie jak Syrop Prawoślazowy, Maść Majerankowa czy Krople Żołądkowe.
Niektórzy wskazują, że zeszłoroczny sezon jesienno-zimowy był dla aptek trudny ze względu na lock-down wywołany trzecią falą. Ponieważ pacjenci pozostawali więcej w domach, mniej zapadali na infekcje zakaźne, a co za tym idzie - kupowali mniej leków. Niski popyt nie sprzyja gromadzeniu zapasów. Czy zatem uda się sprostać tegorocznemu zapotrzebowaniu na produkty sezonowe?
Jakich innych leków brakuje i dlaczego?
Na liście nie znalazł się także lek Famogast 20 mg - jego miejsce zajmuje dostępny OTC lek Famotydyna Ranigast w analogicznej dawce famotydyny - substancji hamującej wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Wskazania do stosowania to niestrawność, nadkwaśność czy zgaga.
Apteki z pewnością odnotowały braki leku Bromergon. Produkcja tego produktu została zakończona. W sprzedaży pozostaje jednak Bromocorn z analogiczną zawartością bromokryptyny. Substancja wpływa na stężenie dopaminy i prolaktyny, przez co znajduje zastosowanie w chorobach neurologicznych, endokrynologicznych i zaburzeniach ginekologicznych.
Za niskie stany leków krążeniowych Lakea 50 mg (losartan) oraz Valzek 80 mg i 160 mg (walsartan) odpowiadają decyzje Głównego Inspektora Farmaceutycznego wycofujące z obrotu serie tych medykamentów. Przyczyną jest stwierdzenie obecności zanieczyszczenia - związku azydkowego. Jest to kolejne wycofanie związane z obecnością niepożądanych substancji w lekach z sartanami. Na ten moment potrzeby pacjentów zaspokaja obecność zamienników.
Najbardziej wyczekiwane leki
W ostatnim czasie największa liczba pacjentek czeka na informacje o leku Cyclo-Progynova, który jest stosowany w hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Otrzymaliśmy informację, że termin wznowienia dostępności uległ przesunięciu i lek ma wrócić do sprzedaży w październiku. Zainteresowanie skupione jest także wokół preparatu Gynodian Depot o analogicznych wskazaniach. W tym przypadku nie mamy jednak dobrych wiadomości - produkt jest już niedostępny w hurtowniach i został usunięty z portfolio firmy Bayer. Na ten moment producent nie wystąpił także z wnioskiem o nowe pozwolenie na dopuszczenie do obrotu tego leku. Wymienione leki nie mają dokładnych zamienników. W przypadku braku możliwości kontynuowania terapii konieczny jest kontakt z lekarzem w celu wybrania innego produktu o podobnym składzie i właściwościach.
Leki według liczby osób zapisanych na powiadomienia od 1 sierpnia
Źródło: GdziePoLek
Wielu pacjentów czeka także na powiadomienia o szczepionkach przeciwko grypie oraz o medycznej marihuanie. Więcej na temat tych produktów piszemy w sekcji "Jakich leków brakuje w aptekach, a nie znalazły się na naszej liście?".
Chorzy zainteresowani są także możliwością zakupu leku Ferrum w syropie. Ten jednak prawdopodobnie na dłużej zagości na naszym wykazie braków, gdyż planowane wznowienie dostępności to dopiero lipiec 2022 roku.
Chociaż nadal brakuje leku Anticol z disulfiramem stosowanym w terapii uzależnienia od alkoholu, to w aptekach pojawił się Antalcol - zamiennik sprowadzany w ramach importu interwencyjnego.
Poprzednia lista braków
Do sprzedaży powrócił lek Clostilbegyt stosowany w leczeniu niepłodności spowodowanej brakiem owulacji oraz nasenny preparat Dormicum w dwóch dawkach. Do aptek trafił także hormonalny preparat Angeliq. Gwałtownie odbiły również stany sześciowalentnej szczepionki Infanrix Hexa - z zera do blisko 50%.
Lista braków z sierpnia 2021 z naniesionymi zmianami w październiku 2021
Źródło: GdziePoLek
Nadal nie ma leku Rudotel po 20 tabletek, natomiast pacjenci są w stanie zaopatrzeć się w lek w opakowaniu po 50 tabletek sprowadzany w ramach importu interwencyjnego z rynku niemieckiego.
O zmianie informował Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych w komunikacie skierowanym do fachowych pracowników ochrony zdrowia już jakiś czas temu. Sygnalizowano ryzyko nieprawidłowego użycia produktu leczniczego przez pacjenta w związku ze zwiększeniem liczby tabletek w opakowaniu oraz ryzyko mniejszej kontroli lekarza nad terapią. Należy przypuszczać, że pacjenci zakwalifikowani do terapii otrzymują już recepty na większe opakowanie, dlatego produkt wykreśliliśmy z naszego opracowania.
Prawa autorskie
Dozwolone kopiowanie ilustracji autorstwa GdziePoLek na własną stronę, pod warunkiem umieszczenia aktywnego linku do źródła. Kopiowanie całości lub większości tekstu nie jest dozwolone.
Zdjęcie tytułowe: Bieszczady, Marek Piwnicki