Właśnie mijają dwa lata, od kiedy GdziePoLek zaczął systematycznie, w cyklu dwumiesięcznym publikować jedyny niezależny raport o brakach leków. W tę okrągłą rocznicę sytuacja z dostępnością medykamentów jest stabilna. Liczba braków wynosi 23 i nie zmieniła się od ostatniego zestawienia. Powody do niepokoju na najbliższą przyszłość może jednak dawać systematyczny spadek dostępności leków przeciwzakrzepowych.
Dwa lata systematycznych raportów pokazują trend liczby braków w aptekach od czasu głośnego kryzysu lekowego latem 2019 roku, gdy przestały być dostępne podstawowe leki dla pacjentów chorujących na tarczycę i cukrzycę.
Liczba brakujących leków w raportach z ostatnich 24 miesięcy
Źródło: GdziePoLek
Obecna sytuacja w porównaniu do najgorszych okresów jest dobra: nie tylko lista braków utrzymuje się na relatywnie niskim poziomie, ale - przynajmniej na razie - nie ma na niej leków używanych przez duże grupy chorych.
Dalszy spadek dostępności leków przeciwzakrzepowych
Powody do niepokoju może jednak dawać postępujący spadek dostępności jednej z marek heparyn drobnocząsteczkowych - często używanych leków przeciwzakrzepowych. Na razie produkt nie doszedł jednak do granicy pozwalającej zakwalifikować lek na naszą listę. Trafiają tam preparaty, których dostępność spadła o co najmniej 50% w stosunku do początkowej.
Trend dostępności w aptekach jednej z dawek Clexane, której dostępność pogarsza się (% aptek)
Źródło: GdziePoLek.pl
W poprzednim raporcie cytowaliśmy pierwsze doniesienia o problemie portalu Co w Zdrowiu.
Pomimo, iż w grupie heparyn drobnocząsteczkowych są inne leki, w tym zamiennik leku Clexane (Neoparin), to zauważalny spadek dostępności leku, który normalnie można kupić w prawie każdej aptece, zawsze jest niepokojący. Przy utrzymującym się trendzie spadkowym, nie można wykluczyć wyczerpywania się zapasów także produktów alternatywnych. Takie sytuacje miały już niejednokrotnie miejsce, kiedy brak jednego leku pociągał za sobą kolejne deficyty.
Według producenta Clexane, firmy Sanofi, sytuacja dotycząca heparyn drobnocząsteczkowych na polskim rynku "faktycznie jest niepokojąca, a sytuacja niedoboru ma podłoże zarówno globalne, jak i specyficzne dla rynku polskiego.
W ciągu 30 lat, enoksaparyną sodową (Clexane) produkowaną przez Sanofi, leczono ponad 500 milionów pacjentów i rocznie dostarczano 600 milionów strzykawek do ponad 110 krajów. Od 30 lat Sanofi dostarcza Clexane także dla polskich pacjentów. Wywiązujemy się z dostaw, a w razie potrzeby dostarczamy więcej, jak również bierzemy udział w przetargach szpitalnych, aby zapewnić pacjentom dostęp do podstawowego leku przeciwzakrzepowego, pomimo ustawowo ustalonej niskiej ceny na poziomie tych przetargów.
Warto jednak zauważyć, że od lat zmniejsza się podaż surowca do wytwarzania heparyn (jednym z powodów jest afrykański pomór świń). Proces wytwarzania jest bardzo zaawansowany biotechnologicznie, a czas do wytworzenia produktu finalnego trwa około 8 miesięcy. Wiąże się to ze znacznym i regularnym wzrostem kosztów produkcji. W ciągu ostatnich 5 lat, ceny samych surowców do wytwarzania heparyn wzrosły ponad dwukrotnie, natomiast heparyna stosowana przez Sanofi do wytworzenia Clexane stanowi ponad 50% kosztu produkcji leku. Dodatkowo, zapotrzebowanie na Clexane w profilaktyce i leczeniu zakrzepicy u pacjentów hospitalizowanych w związku z COVID-19 znacznie wzrosło w ostatnim czasie, a producenci wycofują się z rynków. Wszystkie te aspekty prowadzą do potencjalnego zagrożenia dostępu do heparyn".
Firma zapewnia, że w obliczu powyższej sytuacji pozostaje w kontakcie z Ministerstwem Zdrowia.
UE rekomenduje przewidywanie popytu na ważne leki
Europejska Agencja Leków opublikowała dokument dotyczący prognozowania zapotrzebowania na leki. Opracowanie zawiera zalecenia wspierające przewidywanie potrzeb lekowych zarówno na poziomie europejskim, jak i krajowym w sytuacjach wyjątkowych, takich jak pandemia COVID-19.
Dokument opiera się na doświadczeniach zdobytych przez władze Unii Europejskiej w zeszłym roku podczas pierwszej fali pandemii i przedstawia wspólną metodologię przewidywania zapotrzebowania na leki do stosowania na oddziałach intensywnej opieki medycznej (czytaj więcej: EU regulators develop recommendations to forecast demand of medicines).
O ile zapewnienie wysokospecjalistycznych leków, w szczególności tych podawanych pozajelitowo leży w kompetencji zarządzających szpitalami, to podobne refleksje można bez trudu przenieść na grunt leków dostępnych w aptekach. Pandemia COVID-19 pokazała co najmniej kilka przykładów, kiedy ekstremalnie wysoki popyt na niektóre leki wynikał z sytuacji epidemicznej w kraju (oglądaj: Braki leków - jakie są tego przyczyny?).
Aktualna lista braków
Do wykazu dołączyliśmy sześć pozycji, które nie mają łatwo dostępnych zamienników. Są to produkty z różnych grup farmakologicznych.
Lista brakujących leków na czerwiec 2021
Żródło: GdziePoLek
Leki spełniające kryteria numeryczne spadku dostępności są poddane analizie naszych farmaceutów pod kątem dostępności zamienników.
Nowe produkty na liście
Asamax 500 - tabletki zawierające mesalazynę w dawce 500 mg, uzupełniły nadal obecny na liście produkt w dawce 250 mg (czytaj więcej: Jak długo będziemy czekać na Asamax 500?)
Clatra - w postaci roztworu doustnego to jedyna dostępna marka produktów z przeciwalergiczną bilastyną w tej formule. Zamiennik - produkt Bilaxten w płynie nie jest dostępny.
Dalacin T - w formie płynnej do stosowania na skórę to lek dermatologiczny z antybiotykiem klindamycyną.
Infanrix-IPV+Hib - skojarzona szczepionka przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, polio oraz Haemophilus typ B. Jak informuje producent, powrót preparatu do aptek planowany jest na III kwartał 2021 r. (lipiec-wrzesień).
Novo-Helisen Depot 3 - wraz z majową listą leków refundowanych ten lek zaliczył największą podwyżkę dopłaty pacjenta - o 452,70 zł (czytaj więcej: Co nowego w refundacji leków? Zmiany od maja 2021).
Jak się okazuje, zapowiedź zwyżki ceny wygenerowała popyt, który doprowadził do braku leku na rynku. Jak wyjaśnia Katarzyna Rybsztajn, Sales and Marketing Manager w firmie Allergopharma-Nexter, odpowiadającej za szczepionki Novo-Helisen-Depot: "Od momentu ogłoszenia projektu list refundacyjnych (16 kwietnia br.) do momentu obowiązywania sprzedaliśmy zapasy przewidziane na cały kolejny miesiąc. Szczepionki to leki biologiczne, które mają długi proces produkcji, głównie z powodu czasochłonnej kontroli jakości. Plan dostaw tych produktów ustalany jest rok wcześniej, stąd bardzo trudno reaguje się na wszelkie rynkowe zawirowania, które rodzą z kolei nieuzasadniony popyt w kolejnych miesiącach, kilkukrotnie przewyższający zapotrzebowanie pacjentów. Tymczasem dostawy są zgodnie z planem ilościowo określone. Kolejna zaplanowana i potwierdzona przez producenta będzie w połowie czerwca".
Ferrum-Lek - syrop posiadający w składzie jony żelaza, przeznaczony jest do leczenia niedoborów tego pierwiastka. W chwili obecnej hurtownie posiadają ten preparat tylko z krótkim terminem ważności do września 2021 roku. Można się więc spodziewać, że apteki zamawiają produkt dopiero po akceptacji pacjenta.
Najbardziej wyczekiwane leki
Nadal wielu pacjentów interesuje się preparatem Viregyt-K zawierającym amantadynę, pomimo że zarówno reglamentowana wersja refundowana, jak i nierefundowana jest dobrze dostępna. Duża liczba osób oczekuje także na powiadomienia dotyczące Angeliq - leku stosowanego w hormonalnej terapii zastępczej. Ten produkt znajduje się także na naszej liście deficytów. Mamy informację, że nowe dostawy spodziewane są nie wcześniej niż w połowie roku. Na dzień publikacji raportu żadna z aptek zintegrowanych z GdziePoLek nie ma tego produktu na stanie.
Poprawiła się nieco dostępność preparatu Welbox stosowanego w depresji. Dla pacjentów oczekujących na informacje o tym leku mamy wiadomość, iż kolejna dostawa ma trafić do hurtowni farmaceutycznych w drugiej połowie lipca. Obecne stany to zapasy z dostaw z maja.
Dobre wieści mamy dla tych, którzy oczekują na powrót produktu leczniczego Anticol, stosowanego w leczeniu uzależnienia od alkoholu. Wprawdzie preparat nie wrócił na rynek i przewidywany jest długotrwały brak dostępności - nawet do końca bieżącego roku, jednak pojawił się zamiennik - dostępny na razie w niewielkiej liczbie aptek - pod nazwą Antalcol.
Pacjenci zapytują nas także o dostępność odczulającej szczepionki Purethal (mieszanki). Z informacji, jakie otrzymaliśmy wynika, że nakład szczepionki Purethal trawy/brzoza był niewielki i udało się zaopatrzyć tylko kilka aptek. Niestety, obecna dostawa uległa już wyczerpaniu. Jak informuje nas przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego - firma HAL Allergy Sp. z o.o - na ten moment nie ma kolejnych informacji o dostawach. Być może uda się sprowadzić szczepionkę jeszcze w lipcu, ale nie jest to pewne. Spadek dostępności szczepionki może być spowodowany rekomendacjami, aby do odczulania używać preparatów jednoskładnikowych, stąd mniejsza ilość produkowanych preparatów dwuskładnikowych.
Leki według liczby osób zapisanych na powiadomienia od 1 kwietnia
Źródło: GdziePoLek
Poprzednia lista braków
Z poprzedniego wykazu wykreśliliśmy 6 pozycji, w tym Risendros przeciwko osteoporozie, Bewim z przeciwpłytkowym prasugrelem, czy Bellapan - lek rozkurczowy na bazie alkaloidów tropanowych.
Lista braków z kwietnia 2021 z naniesionymi zmianami w czerwcu 2021
Źródło: GdziePoLek
Jakich leków brakuje w aptekach, a nie znalazły się na naszej liście?
Maleją zapasy uspokajającego i nasennego leku Stilnox 10 mg po 10 i 20 tabletek. Jednak zgodnie z informacją otrzymaną od podmiotu odpowiedzialnego, ten preparat będzie dostępny tylko w opakowaniach po 14 tabletek.
Spada istotnie dostępność preparatu Gastrolit w opakowaniu po 15 saszetek - jedynego produktu zawierającego elektrolity zarejestrowanego jako produkt leczniczy. Gastrolit ma kategorię dostępności "na receptę". Tutaj również nastąpiła zmiana wielkości opakowania na 14 porcji.
Prawa autorskie
Dozwolone kopiowanie ilustracji autorstwa GdziePoLek na własną stronę, pod warunkiem umieszczenia aktywnego linku do źródła. Kopiowanie całości lub większości tekstu nie jest dozwolone.