Programy lekowe - nowoczesne terapie

Obejrzyj film!

Spis treści

Czym jest program lekowy?

Jakie leki dostępne są w ramach programów lekowych?

Czy każdy pacjent może skorzystać z programu lekowego?

Jak dostać się do programu lekowego?

Gdzie prowadzone są programy lekowe?

Czy udział w programie lekowym wiąże się z koniecznością pobytu w szpitalu?

Czy lek stosowany w ramach programu lekowego można kupić w aptece?

Czym jest program lekowy?

Program lekowy to świadczenie zdrowotne polegające na dostarczeniu lub podaniu pacjentom leków przez szpitale spełniające odpowiednie wymogi, które zawarły z Narodowym Funduszem Zdrowia umowę na realizowanie takiej działalności. Programy lekowe obejmują zwykle innowacyjne i kosztowne terapie, jednak pacjent, który został zakwalifikowany do programu, nie ponosi opłaty za leczenie.

Jakie leki dostępne są w ramach programów lekowych?

Obecnie funkcjonuje ponad 100 programów lekowych. Dzięki nim pacjenci mają dostęp między innymi do leków przeciwnowotworowych (np. Zytiga, Avastin, Yervoy), preparatów stosowanych w chorobach rzadkich (np. Cerezyme, Myozyme, Aldurazyme), w reumatologii (np. Humira, Cosentyx) czy w leczeniu przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B (np. Zeffix, Baraclude, Hepsera) i C (np. Harvoni, Epclusa, Maviret). Pełny wykaz leków dostępnych w ramach programów lekowych ujęty jest w części „B” listy leków refundowanych. Ponieważ lista ta jest systematycznie aktualizowana, aby zapoznać się z wykazem, należy sięgnąć do obowiązującego obwieszczenia Ministra Zdrowia dotyczącego listy leków refundowanych. Dodatkowo treść każdego programu publikowana jest jako załącznik do tego dokumentu.

Czy każdy pacjent może skorzystać z programu lekowego?

Programy lekowe dedykowane są przede wszystkim tym chorym, u których standardowe leczenie nie przyniosło spodziewanych efektów. Dlatego do programu włączeni mogą być tylko ci pacjenci, którzy spełniają precyzyjnie określone kryteria. Mogą one dotyczyć wieku, ogólnego stanu zdrowia, wyników badań czy stopnia zaawansowania choroby. Te restrykcyjne wymogi są wprowadzone, aby zapobiec niekontrolowanym wydatkom, gdyż koszty leków dostępnych w programach są bardzo wysokie. Ceny wielu z tych specyfików liczone są w tysiącach złotych.

Jak dostać się do programu lekowego?

Do odpowiedniej placówki realizującej program pacjent jest najczęściej kierowany po otrzymaniu specjalistycznej diagnozy (np. choroba genetyczna) lub w momencie, kiedy wyczerpią się inne możliwości leczenia. Chory może również we własnym zakresie poszukać takiego ośrodka - może to być dowolna placówka realizująca program, chociaż racjonalne jest kierowanie się kryterium bliskości. Wówczas najlepszym rozwiązaniem jest kontakt bezpośredni lub telefoniczny z poradnią bądź oddziałem i zasięgnięcie informacji, jakie kroki należy podjąć, aby starać się o kwalifikację do programu.

Decyzję o włączeniu chorego do programu podejmuje lekarz prowadzący, pracujący w placówce posiadającej kontrakt na prowadzenie danego programu lekowego lub specjalnie powołany Zespół Koordynujący. W niektórych przypadkach wymagana jest dodatkowa konsultacja innych ekspertów.

Gdzie prowadzone są programy lekowe?

Dokładne informacje dotyczące placówek realizujących dany program można znaleźć w oddziałach wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia, a także na stronach internetowych tych placówek. Ponadto informacje o realizatorach poszczególnych programów lekowych zawiera informator o umowach dostępny na stronie internetowej NFZ. Można również skorzystać z bazy udostępnionej poprzez serwis Zintegrowany Informator Pacjenta.

Czy udział w programie lekowym wiąże się z koniecznością pobytu w szpitalu?

Udział w programie lekowym nie musi oznaczać pobytu w szpitalu. Zależy to od rodzaju programu i właściwości podawanego leku. Dłuższy pobyt w lecznicy może być wymagany w przypadkach, kiedy z uwagi na możliwość wystąpienia działań niepożądanych podanie leku musi odbywać się z dostępem do specjalistycznej aparatury i być ściśle nadzorowane przez personel medyczny.

Możliwe jest jednak także prowadzenie programu w tak zwanym „trybie jednodniowym”, kiedy pacjent zgłasza się na podanie leku do poradni lub szpitala, a bezpośrednio po jego zakończeniu wraca do domu. W przypadku leków w postaciach doustnych możliwa jest realizacja w trybie ambulatoryjnym - chory przybywa jedynie po odbiór leków, które następnie przyjmuje w domu.

Ze względu na konieczność przeprowadzania w trakcie trwania programu badań diagnostycznych, kontrolnych, a w niektórych przypadkach także dodatkowego leczenia (na przykład, gdy wystąpią powikłania) należy liczyć się z tym, że – niezależnie od trybu prowadzenia programu - pacjent będzie musiał pozostawać w stałym kontakcie z placówką realizującą leczenie.

Czy lek stosowany w ramach programu lekowego można kupić w aptece?

Ze względu na specyficzny model dystrybucji, wąskie wskazania i wysoką cenę, leki z programów lekowych są w bardzo ograniczonym stopniu dostępne w aptekach otwartych. Podaż ogranicza również wyspecjalizowana ścieżka zaopatrzenia, realizowanego w oparciu o umowy przetargowe zawierane pomiędzy szpitalem a dostawcą. Nie ma jednak formalnych przeszkód, aby lek dostępny w programie lekowym, posiadający kategorię dostępności „na receptę lekarską” kupić indywidualnie w aptece ogólnodostępnej po okazaniu recepty. Jest to jedna z opcji dla osób, które np. nie zostały zakwalifikowane do programu lekowego, a mimo tego chcą podjąć się terapii danym preparatem. Należy jednak pamiętać, że w takim przypadku produkt nie będzie zniżkowy. Nie będzie natomiast możliwy zakup przez pacjenta leków o kategorii dostępności "Lz", czyli "lecznictwo zamknięte".