Choroby tarczycy dotykają bardzo wielu osób - szacuje się, że nadczynność tarczycy występuje nawet u 1,2% populacji, a niedoczynność u 2%. Jakie są objawy i jak wygląda leczenie chorób tarczycy, takich jak nadczynność, niedoczynność, choroba Hashimoto czy choroba Gravesa-Basedowa? Wsparcie dla prawidłowego działania tarczycy może stanowić odpowiednia suplementacja, np. selenu, cynku, żelaza, witaminy B1, ashwagandhy, bakopy drobnolistnej czy kelpu (organicznego jodu).
Spis treści
Co to jest tarczyca i jakie pełni funkcje?
Jakie badania robi się na tarczycę?
Choroby tarczycy - objawy i leczenie
Suplementacja w chorobach tarczycy
Co to jest tarczyca i jakie pełni funkcje?
Tarczyca to gruczoł, którego zadaniem jest wytwarzanie hormonów: tyroksyny (T4), trójojdotyroniny (T3) oraz kalcytoniny. Prawidłowo działająca tarczyca pozwala regulować wiele ważnych procesów w naszym organizmie, m.in. pracę gruczołów płciowych oraz układu sercowo-naczyniowego. Głównym zadaniem tarczycy jest udział w przekształcaniu trójjodotyroniny, co umożliwia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz wzrost i rozwój całego organizmu.
Gdzie znajduje się tarczyca?
Tarczyca znajduje się poniżej krtani i przylega do tchawicy. Prawidłowo funkcjonująca tarczyca nie powinna być widoczna z przodu szyi i nie uciska na drogi oddechowe.
Jakie badania robi się na tarczycę?
Jeśli odczuwasz objawy, które mogłyby wskazywać na nieprawidłowe działanie tarczycy, warto wykonać badania hormonów tarczycy. Pozwala to na stwierdzenie, czy gruczoł działa prawidłowo, czy jednak pojawiły się jakieś nieprawidłowości. Bada się parametry, takie jak:
TSH (hormon tyreotropowy) - podstawowe badanie pozwalające rozpoznać choroby tarczycy,
FT4 i/lub FT3 (wolne hormony tyroksyny i trójodotyroniny),
przeciwciała przeciwtarczycowe anty-TSHR (występujące w chorobie Gravesa-Basedowa), anty-TPO i anty-Tg (występujące w chorobie Hashimoto).
Przeczytaj: Jak przygotować się do badania krwi?
W ustaleniu przyczyny chorób tarczycy pomocne jest USG tarczycy.
W aptekach dostępne są testy do samodzielnego wykonania w domu pozwalające wykryć podwyższony poziom TSH we krwi, co może świadczyć o niedoczynności tarczycy (np. Test hormon TSH kasetkowy Diather, THYRO-Check, Home Check domowy test hormonu TSH we krwi). W przypadku uzyskania dodatniego wyniku, należy zgłosić się do lekarza.
Choroby tarczycy - objawy i leczenie
Nadczynność tarczycy
W przypadku nadczynności tarczycy, gruczoł ten wydziela zbyt dużą ilość hormonów T3 (trójjodotyroniny) i T4 (tyroksyny). Przyczyną najczęściej jest choroba Gravesa-Basedowa lub guzki tarczycy.
Do objawów nadczynności tarczycy zaliczamy:
gwałtowna utrata masy ciała,
pobudliwość nerwowa,
drżenie rąk,
przyspieszona akcja serca lub zaburzenia rytmu serca,
wytrzeszcz oczu.
W leczeniu wykorzystuje się:
tyreostatyki (tiamazol, propyltiouracyl) - hamują produkcję hormonów tarczycowych,
beta-blokery (np. propranolol, sotalol)- terapia uzupełniająca leczenia nadczynności tarczycy,
doustne podanie jodu promieniotwórczego,
operacja chirurgiczna.
W niektórych przypadkach nadczynności tarczycy oraz w jej prewencji zaleca się suplementację jodu.
Niedoczynność tarczycy
W przypadku niedoczynności tarczycy, gruczoł ten produkuje za mało hormonów - trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Przyczyną niedoczynności tarczycy może być zapalenie, uszkodzenie lub brak tarczycy, spowodowane, np. chorobą Hashimoto, radioterapią, niedostateczną lub nadmierną podażą jodu lub wycięciem tarczycy.
Objawy, które mogą świadczyć o niedoczynności tarczycy to m.in:
przewlekłe zmęczenie bez wyraźnej przyczyny,
uczucie ciągłego zimna,
bradykardia (spowolnienie czynności serca),
sucha i blada skóra,
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na uzupełnieniu niedoboru hormonów, w związku z czym stosuje się lewotyroksynę (np. Euthyrox, Letrox) - syntetyczny odpowiednik tyroksyny (T4). Więcej informacji w artykule: Niedoczynność tarczycy - objawy i leczenie
Choroba Hashimoto
Choroba Hashimoto to schorzenie autoimmunologiczne polegające na powstaniu stanu zapalnego w obrębie tarczycy. Przyczyny nie zostały do końca poznane, jednak przypuszcza się, że do jej rozwoju przyczynia się stres i uwarunkowania genetyczne. Choroba Hashimoto prowadzi do niedoczynności tarczycy, dlatego charakteryzuje się podobnymi objawami, a w jej leczeniu również stosuje się lewotyroksynę.
Choroba Gravesa-Basedowa
Choroba Gravesa-Basedowa to schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, które uwidacznia się jako powiększenie tarczycy i w konsekwencji prowadzi do wystąpienia nadczynności tarczycy. W związku z tym, objawy są podobne to nadczynności tarczycy oraz stosuje się takie same leczenie.
Suplementacja w chorobach tarczycy
Suplementy diety mogą stanowić wsparcie dla produkcji hormonów przez tarczycę. Wśród osób zarówno z niedoczynnością, jak i nadczynnością tarczycy, często spotyka się z niedoborem, m.in.:
selenu - ma duży wpływ na funkcjonowanie tarczycy oraz wspiera utrzymanie prawidłowej masy ciała i układ odpornościowy,
cynku - bierze udział w regulacji i syntezie hormonów tarczycowych,
żelaza - niedobór żelaza może powodować zaburzenia pracy tarczycy, a niedoczynność tarczycy sprzyja niedoborom żelaza, czyli obserwujemy w tym przypadku tzw. błędne koło,
witaminy B1 - pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego,
witaminy D - pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.
Wsparciem dla prawidłowego działania tarczycy mogą być również preparaty ziołowe zawierające wyciągi z roślin, takich jak np.:
ashwagandha - wykazuje działanie przeciwzapalne i pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem, którego nadmiar może przyczyniać się do obniżeniem stężenia hormonów tarczycy (np. Naturell Ashwagandha, Olimp Gold Ashwagandha),
bakopa drobnolista - wykazuje działanie przeciwutelniające i pojawiają się doniesienia, że może mieć korzystny wpływ na zapobieganie niedoczynności tarczycy i związanymi z nią powikłaniami poprzez zwiększenie produkcji hormonów tarczycy (np. w MioHashin),
kelp (morszczyn pęcherzykowaty) - wodorost bogaty w organicznie związany jod, który może stymulować produkcję hormonów tarczycy (np. Walmark Kelp, Olimp Kelp).
Źródła
https://www.mp.pl/pacjent/niedoczynnosc-tarczycy
https://www.mp.pl/nadczynnosc-tarczycy
https://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/27048
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28829155/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34206160/
2024-09-16
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 16.09.2024 14:40:35
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.