Niedoczynność tarczycy to zaburzenie, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów - trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Objawy, które mogą świadczyć o problemach z wydzielaniem hormonów tarczycy to, m.in. ciągłe uczucie zimna, senność, przyrost masy ciała, zaparcia czy problem z zajściem w ciążę. Co jest przyczyną niedoczynności tarczycy i czy można wyleczyć do schorzenie?
Spis treści
Co to jest niedoczynność tarczycy i jakie są jej przyczyny?
Jakie są objawy niedoczynności tarczycy?
Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy i czym jest subkliniczna niedoczynność tarczycy?
Jak leczyć niedoczynność tarczycy?
Suplementacja w niedoczynności tarczycy
Czy niedoczynność tarczycy może utrudniać zajście w ciążę?
Czy dzieci chorują na niedoczynność tarczycy?
Czy niedoczynność tarczycy da się wyleczyć?
Co to jest niedoczynność tarczycy i jakie są jej przyczyny?
O niedoczynności tarczycy mówimy wówczas, gdy tarczyca produkuje zbyt mało hormonów trijodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Związki te odgrywają istotną rolę w procesach rozwoju i wzrostu organizmu, m.in. regulują czynność gruczołów płciowych, wpływają na metabolizm i termogenezę (wytwarzanie i utrzymanie ciepła organizmu).
Schorzenie to dotyka nawet 5-7% dorosłych kobiet i 1% mężczyzn naszej populacji, a przyczyną niedoczynności tarczycy może być zapalenie, uszkodzenie lub brak tarczycy, powodowane np. chorobą Hashimoto, radioterapią, niedostateczną lub nadmierną podażą jodu, a także wycięciem tarczycy. Inną przyczyną bywa niedostateczne wydzielanie hormonu przysadkowego TSH, który odpowiada za regulację pracy tarczycy.
Przeczytaj artykuł: Czy jod zapobiega niedoczynności tarczycy?
Jakie są objawy niedoczynności tarczycy?
przewlekłe zmęczenie bez wyraźnej przyczyny,
uczucie ciągłego zimna,
bradykardia (spowolnienie czynności serca),
sucha, blada skóra,
Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy i czym jest subkliniczna niedoczynność tarczycy?
Ponieważ same objawy niedoczynności tarczycy są dość niespecyficzne, w celu jej zdiagnozowania konieczne jest wykonanie odpowiednich badań hormonalnych. Jeśli coś nas niepokoi, w pierwszej kolejności należy udać się do swojego lekarza rodzinnego, który może zlecić wstępne badanie oceniające pracę tarczycy - stężenie TSH we krwi. Jeśli wynik będzie odbiegał od normy, wówczas należy poszerzyć diagnostykę o dodatkowe badania (FT3 i FT4, USG tarczycy, stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy). Pierwotną niedoczynność tarczycy rozpoznaje się jeżeli podwyższonemu stężeniu TSH towarzyszy obniżony poziom FT4, natomiast w chorobie Hashimoto tarczyca ma wyraźnie mniejszy rozmiar i obserwuje się wzrost stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych.
Stosunkowo często (nawet 3-8% populacji) niedoczynność tarczycy może mieć formę utajoną, wówczas mówimy o subklinicznej niedoczynności tarczycy. Jest to łagodna niedoczynność, która charakteryzuje się nieco wyższym stężeniem TSH przy jednoczesnym FT4 w normie. Powoduje to trudność w szybkim rozpoznaniu schorzenia. Taka sytuacja może trwać wiele lat, aż dojdzie do jawnej niedoczynności, wówczas po odpowiednim rozpoznaniu rozpoczyna się właściwe leczenie.
W aptekach dostępne są testy do samodzielnego wykonania w domu pozwalające wykryć podwyższony poziom TSH we krwi, co może świadczyć o niedoczynności tarczycy (np. Test hormon TSH kasetkowy Diather, THYRO-Check, Home Check domowy test hormonu TSH we krwi). W przypadku uzyskania dodatniego wyniku, należy zgłosić się do lekarza.
Jak leczyć niedoczynność tarczycy?
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na uzupełnieniu niedoboru hormonów. W tym celu stosuje się lewotyroksynę (np. Euthyrox, Letrox) - syntetyczny odpowiednik tyroksyny (T4). Ważne, aby lek przyjmować regularnie, na czczo, najlepiej rano min. 30 minut przed śniadaniem.
Decydując się na jeden preparat z lewotyroksyną, nie należy stosować zamienników, gdyż z uwagi na nieco inne składy substancji pomocniczych, efekt terapii w przypadku środka zastępczego może nie być zadowalający. Należy również mieć na uwadze, iż lewotyroksyna wchodzi w interakcje, m.in. z aspiryną, furosemidem, niektórymi lekami przeciwdepresyjnymi, niektórymi lekami hormonalnymi, lekami zobojętniającymi czy przeciwcukrzycowymi. Dlatego podczas ustalania schematu dawkowania, należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych na stałe lekach i suplementach.
Suplementacja w niedoczynności tarczycy
Wsparciem dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy i produkcji hormonów mogą być suplementy diety zawierające składniki, takie jak np.:
selen - ma duży wpływ na funkcjonowanie tarczycy oraz wspiera utrzymanie prawidłowej masy ciała i układ odpornościowy (np. Endokrinol, Naturell Selen organiczny),
cynk - bierze udział w regulacji i syntezie hormonów tarczycowych (np. Naturell Cynk organiczny, Bio-Selen + Cynk) ,
żelazo - niedobór żelaza może powodować zaburzenia pracy tarczycy, a niedoczynność tarczycy sprzyja niedoborom żelaza, czyli obserwujemy w tym przypadku tzw. błędne koło (np. Ascofer, Szelazo+ SR),
ashwagandha - wykazuje działanie przeciwzapalne i pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem, którego nadmiar może przyczyniać się do obniżeniem stężenia hormonów tarczycy (np. Naturell Ashwagandha, Olimp Gold Ashwagandha),
bakopa drobnolista - wykazuje działanie przeciwutelniające i pojawiają się doniesienia, że może mieć korzystny wpływ na zapobieganie niedoczynności tarczycy i związanymi z nią powikłaniami poprzez zwiększenie produkcji hormonów tarczycy (np. w MioHashin),
kelp (morszczyn pęcherzykowaty) - wodorost bogaty w organicznie związany jod, który może stymulować produkcję hormonów tarczycy (np. Walmark Kelp, Olimp Kelp).
Obejrzyj film!
Czy niedoczynność tarczycy może utrudniać zajście w ciążę?
Ponieważ jednym z objawów niedoczynności tarczycy są bezowulacyjne cykle, schorzenie to może powodować niepłodność. W tym wypadku brak odpowiedniego leczenia uniemożliwia zapłodnienie. Na szczęście zdiagnozowanie choroby i odpowiednia farmakoterapia zwiększają szansę na ciążę oraz zmniejszają ryzyko poronienia.
Czy dzieci chorują na niedoczynność tarczycy?
Niedoczynność tarczycy dotyka również niemowląt i starszych dzieci. Ryzyko rozwoju wrodzonej niedoczynności tarczycy wzrasta w przypadku niemowląt, których mamy cierpią na choroby tarczycy i nie były poddane odpowiedniemu leczeniu podczas ciąży. W Polsce, dzięki przesiewowym badaniom noworodków, większość chorych dzieci jest diagnozowana we wczesnym okresie choroby i szybkie wdrożenie leczenia zapobiega znacznemu opóźnieniu i upośledzeniu rozwojowemu (zwane jako kretynizm).
Objawy niedoczynności tarczycy u starszych dzieci podobne są do tych, obserwowanych u osób dorosłych. W przypadku choroby Hashimoto u dzieci, pierwszym niepokojącym objawem jest niedobór wzrostu, u starszych dzieci - opóźnienie dojrzewania.
Czy niedoczynność tarczycy da się wyleczyć?
W znacznej większości przypadków niedoczynność tarczycy to choroba niewyleczalna. Możliwe jest jedynie wyleczenie niedoczynności, która wystąpiła na skutek przyjmowania leków (polekowa niedoczynność tarczycy) lub w trakcie ciąży (poporodowa niedoczynność tarczycy). W pozostałych przypadkach wymagane jest regularne przyjmowanie lewotyroksyny i okresowa kontrola TSH.
Źródła
https://www.mp.pl/pacjent/niedoczynnosc-tarczycy
https://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/27048
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28829155/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34206160/
2024-09-16
redaktor: Dina Dąbrowska
ostatnia zmiana: 16.09.2024 14:41:04
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.