Menopauza - jak zmniejszyć dolegliwości?

Spis treści

Jaką rolę odgrywają hormony w życiu kobiety?

Kiedy następuje menopauza?

Jakie są objawy menopauzy?

Jakie badania należy wykonać na początku menopauzy?

Jakie leki i suplementy łagodzą objawy menopauzy?

Jaką dietę stosować w okresie klimakterium?

Jakie są inne metody leczenia menopauzy?

Jak sobie pomóc w okresie klimakterium?

Menopauza - nie taka straszna, jak ją malują

Jaką rolę odgrywają hormony w życiu kobiety?

Zmiany zachodzące w organizmie kobiety w ciągu całego jej życia są w istotnym stopniu zależne od układu hormonalnego.

Hormony są odpowiedzialne za liczne procesy biologiczne w ludzkim organizmie.

Niezwykle ważną rolę w ustroju kobiety pełnią hormony płciowe, wytwarzane przez jajniki, czyli estrogeny i progesteron.

Estrogeny, zwane też hormonami młodości odpowiadają za:

• rozwój cech płciowych,

• wzrost błony śluzowej macicy i pochwy,

• pobudzenie tworzenia kości i ich ochronę przed odwapnieniem, czyli osteoporozą,

• jędrność i elastyczność skóry,

• zwiększenie poziomu tak zwanego dobrego cholesterolu HDL.

Rolą progesteronu jest przede wszystkim przygotowanie błony śluzowej macicy do przyjęcia zarodka oraz utrzymanie ciąży.

Kiedy następuje menopauza?

Około 40 roku życia w wyniku zmian hormonalnych maleje zdolność rozrodcza kobiety. Następuje stopniowe wygasanie funkcji jajników.

W okresie menopauzy gwałtownie spada stężenie progesteronu we krwi, znacznie zmniejsza się też ilość estrogenów. Zostaje w ten sposób zaburzona równowaga hormonalna między ilością estrogenów a poziomem progesteronu. To właśnie jest przyczyną wielu nieprzyjemnych i często bardzo kłopotliwych dolegliwości występujących w okresie klimakterium. Doświadcza ich ok. 70% przekwitających kobiet.

Pojawienie się pierwszych symptomów menopauzy jest sprawą indywidualną u każdej kobiety i zależy od bardzo wielu czynników.

Na wcześniejsze wystąpienie menopauzy mają wpływ:

• wiek dojrzewania - kobiety, które w okres dojrzewania weszły później niż ich rówieśnice, okres przekwitania rozpoczynają wcześniej,

• sposób odżywiania - dieta wegetariańska,

• używki - palenie papierosów,

• czynniki endokrynologiczne (zależne od stężenia hormonów), np. usunięcie jajników,

• cukrzyca,

• leki obniżające poziom estrogenów, np. doustna antykoncepcja,

• czynniki genetyczne i dziedziczne.

Wystąpienie menopauzy opóźniają natomiast takie czynniki, jak:

• otyłość,

• liczne ciąże i porody.

Zwykle początek okresu przekwitania przypada na 47-55 rok życia, ale nie jest to regułą. U każdej kobiety objawy klimakterium mogą wystąpić w różnym czasie.

Zdarza się też tzw. wczesna menopauza, która może pojawić się nawet u kobiet młodych. Jest najczęściej spowodowana przebytymi chorobami nowotworowymi i związaną z ich leczeniem radio- i chemioterapią lub operacyjnym usunięciem macicy i jajników.

Jakie są objawy menopauzy?

Do najważniejszych objawów menopauzy należą tzw. objawy wypadowe, opisane poniżej.

Zaburzenia miesiączkowania

Najbardziej charakterystycznym zwiastunem przekwitania jest rozregulowanie cyklu miesiączkowego. Cykle stają się zbyt długie lub zbyt krótkie, a krwawienie bardzo skąpe lub zbyt obfite.

Uderzenia gorąca lub zlewne poty

Do objawów kłopotliwych i w niektórych przypadkach wręcz utrudniających życie należą nagłe wahania temperatury, które pojawiają się bez konkretnej przyczyny, często pod wpływem stresu lub diety.

Bezsenność

Niektóre panie w nienaturalny wręcz sposób pocą się w nocy, co jest bardzo niekomfortowe, zakłóca też sen i niezbędny każdemu nocny wypoczynek.

Wahania nastroju, rozdrażnienie

Menopauzie często towarzyszą zmiany nastroju, które trudno kontrolować.

Tycie

Zmiana poziomu hormonów w okresie klimakterium powoduje także zmiany metaboliczne, które u niektórych osób mogą powodować wzrost wagi.

Duszność

Obok uderzeń gorąca, duszność to kolejny objaw zaburzenia termoregulacji ciała.

Chroniczne zmęczenie

Może być objawem menopauzy, ale nie wolno go bagatelizować, gdyż przyczyny zmęczenia mogą być oznaką innych poważnych dolegliwości.

Warto pamiętać o tym, że nie u wszystkich kobiet wystąpią wszystkie wymienione objawy i nie u wszystkich z jednakowym nasileniem.

We współczesnym świecie mamy coraz większy dostęp do informacji, także tych związanych z naszym zdrowiem, jednak tempo życia i nasze zabieganie powoduje, że często nie zauważamy lub bagatelizujemy pierwsze symptomy zmian zachodzących w naszym organizmie.

Niestety wiele Polek nie jest świadomych występowania menopauzy oraz nie rozpoznaje objawów towarzyszących. Żyjąc w świecie, w którym siła, piękno i młodość są obecnie największymi atutami, kobiety wypierają ze swej świadomości fakt, że wchodzą w okres przekwitania. Wiele z nich nie radzi sobie z objawami klimakterium, nie akceptuje siebie na tym etapie życia i traktuje menopauzę jako koniec kobiecości.

Tymczasem wiele z objawów przekwitania można złagodzić zarówno metodami niefarmakologicznymi, jak też przy pomocy odpowiednio dobranych leków.

Jakie badania należy wykonać na początku menopauzy?

Jeżeli jesteś w wieku ok. 40-45 lat i zauważysz u siebie zaburzenia miesiączkowania lub inne niepokojące objawy, po wykluczeniu ciąży testem ciążowym, zrób badanie w kierunku menopauzy. Można w tym celu wykorzystać dostępny w aptece domowy test na menopauzę (np. Domowe laboratorium Menopauza Test, Test menopauza kasetkowy Diather). Wykonuje się go z pierwszego porannego moczu, tak jak test ciążowy. Test menopauzalny wykrywa podwyższony poziom hormonu folikulotropowego (FSH) w moczu, skuteczność testu określana jest na ok. 98%. Więcej o testach na menopauzę można przeczytać tutaj: Test na menopauzę z apteki - czy jest wiarygodny i kiedy go zrobić?

Hormon folikulotropowy jest produkowany przez przysadkę i pobudza jajniki do wytwarzania estrogenów w I fazie cyklu miesiączkowego. Wygasanie czynności jajników i związana z tym zmniejszona produkcja estrogenów są sygnałem dla przysadki mózgowej do zwiększonego wytwarzania FSH, dlatego hormon ten jest stosowany jako wskaźnik okresu menopauzy.

Niezbędna jest również wizyta u lekarza ginekologa lub endokrynologa i oznaczenie poziomu progesteronu i estradiolu we krwi. Lekarz może zlecić także oznaczenie we krwi stężenia FSH.

W związku z tym, że menopauzie towarzyszą często zmiany metaboliczne, warto zbadać również poziom cholesterolu i trójglicerydów oraz oznaczyć stężenie glukozy we krwi. Ginekolodzy i endokrynolodzy zalecają w okresie klimakterium zbadanie poziomu hormonów tarczycy.

Jakie leki i suplementy łagodzą objawy menopauzy?

W złagodzeniu objawów przekwitania pomocne mogą być preparaty ziołowe. Zawierają one naturalne hormony pochodzenia roślinnego tzw. fitoestrogeny, które w połączeniu z receptorami estrogenowymi pełnią funkcję podobną do naturalnych estrogenów produkowanych przez organizm kobiety.

Terapię fitoestrogenową zaleca się już po 35 roku życia.

Najlepiej przebadaną grupą fitoestrogenów są izoflawony sojowe, które:

• łagodzą objawy klimakterium, np. uderzenia gorąca, poty, zmęczenie,

• wpływają korzystnie na poprawę nastroju,

• hamują utratę tkanki kostnej,

• wpływają na metabolizm witaminy D3,

• działają przeciwzapalnie, przeciwalergicznie i hipoglikemicznie (obniżają poziom glukozy we krwi poprzez zwiększenie poziomu insuliny),

• przyczyniają się do obniżenia poziomu złego cholesterolu (HDL) i trójglicerydów.

Preparaty zawierające fitoestrogeny sojowe (np. Soyfem Forte, Doppelherz Activ Meno Forte, Solgar Izoflawonoidy sojowe, Climea forte) są bezpieczne w stosowaniu, nie wywołują zagrażających zdrowiu objawów ubocznych. Warto wiedzieć o tym, że poszczególne preparaty różnią się składem i zawartością izoflawonów. Wiele z nich jest dodatkowo wzbogacona wapniem, witaminą D3 lub ziołowymi substancjami o działaniu uspakajającym (np. wyciągi z szyszek chmielu, ziela melisy).

W leczeniu menopauzy zastosowanie mają również fitoestrogeny pochodzące z Pluskwicy groniastej (Cimicifuga ramnosa), np. Remifemin, Klimadynon.

Stosowane są także wyciągi z lnu i czerwonej koniczyny, np. Ligunin Termostop, Duo-Fem.

Stosując preparaty z fitoestrogenami do łagodzenia objawów klimakterium, należy pamiętać o tym, że trzeba je stosować systematycznie i przez dłuższy czas. Pierwsze efekty lecznicze pojawiają się po ok. dwóch tygodniach stosowania.

Climea forte	Duo-Fem
Jasnum	Ligunin Termostop

Przeczytaj: Jakie tabletki na menopauzę wybrać? - ANALIZA

Jaką dietę stosować w okresie klimakterium?

Wykazano, że w łagodzeniu objawów menopauzy oprócz suplementacji preparatami zawierającymi fitoestrogeny, dobroczynne działanie ma również dieta bogata w soję i produkty sojowe, gdyż zmniejsza ryzyko osteoporozy i chorób układu krążenia.

Fitoestrogeny zawarte są również w takich produktach, jak: orzechy, nasiona słonecznika, lnu i sezamu, cukinia, brokuły, marchew i cytrusy. Warto więc włączyć je do codziennej diety.

Jakie są inne metody leczenia menopauzy?

Gdy leki i suplementy diety zawierające fitoestrogeny nie pomagają, lekarz może zlecić hormonalną terapię zastępczą, w skrócie HTZ.

Jest to leczenie hormonalne, polegające na uzupełnieniu estrogenów brakujących w organizmie kobiety na skutek wygaszania funkcji wydzielniczej jajników estrogenami naturalnymi lub zwierzęcymi. Podaje się je w postaci maści, kremów, globulek, a także w zastrzykach lub tabletkach doustnych, np. Systen Conti, Ovestin, Oekolp Forte oraz Activelle.

Więcej o hormonalnej terapii zastępczej można przeczytać w artykule: HTZ - hormonalna terapia zastępcza w menopauzie

Jak sobie pomóc w okresie klimakterium?

Dawniej menopauza była tematem wstydliwym i rzadko poruszanym. Dzisiaj nie jest już tematem tabu, a wiedza na temat dolegliwości, objawów oraz metod walki z nimi jest coraz obszerniejsza. Należy pamiętać o tym, że aby pokonać uciążliwe objawy przekwitania i żyć pełnią życia, trzeba zmienić dotychczasowe nawyki. Bardzo ważną rolę odgrywa w tym okresie prawidłowo zbilansowana dieta i wypoczynek.

Dla wzmocnienia warto sięgnąć po zestaw witamin i mikroelementów (np. Vitotal Dla Kobiet, Falvit Estro+, Supradyn) oraz preparat uzupełniający niedobory magnezu (np. Magvit B6, Magne B6, Neomag Forte).

W okresie przekwitania zalecana jest też suplementacja witaminy D3. W aptekach dostępnych jest wiele preparatów w różnych dawkach i postaciach leczniczych (np. Vigantoletten 1000, Ibuvit D3 2000, Vigalex Forte). Większość preparatów zawierających witaminę D3 jest dostępnych bez recepty. W doborze właściwej dawki chętnie pomoże farmaceuta lub lekarz.

W łagodnych zaburzeniach nastroju czy też w przypadku problemów z zasypianiem i snem, pomocne będą łagodne preparaty ziołowe, zawierające wyciągi z waleriany, melisy i szyszek chmielu (np. Valerin Forte, Valused, Nervomix, Tabletki uspokajające Labofarm).

Osoby, u których zdarza się kołatanie serca, duszność, niepokój, powinny mieć pod ręką np. Validol – tabletki do ssania, zawierające walerianę i mentol, które szybko znoszą wymienione objawy. Należy jednak pamiętać, aby przechowywać ten lek w lodówce. W aptekach i sklepach zielarskich można też kupić herbatki ziołowe, np. Szałwia Fix, Klimakterfix, które zmniejszą potliwość i pomogą zwalczyć rozdrażnienie i zły nastrój.

W okresie okołomenopauzalnym ze względu na zachodzące zmiany hormonalne ważne jest też utrzymanie odpowiedniego pH pochwy. Do dyspozycji jest szeroki asortyment płynów do higieny intymnej (np. Iladian 40+, Lactacyd) oraz globulek i tabletek z probiotykami (np. Lactovaginal, Iladian Direct Plus, Hydrovag) a także globulek i żeli o działaniu nawilżającym – zawierających kwas hialuronowy, np. Cicatridina, Mucovagin, Feminella Hyalosoft, Feminum żel, Iladian Intima żel i inne.

Menopauza - nie taka straszna, jak ją malują

W okresie przekwitania należy koniecznie pamiętać o aktywności fizycznej. Codzienna porcja ruchu – spacer, jazda na rowerze, pływanie – podziała dobroczynnie na zdrowie i samopoczucie każdej kobiety.

Większość kobiet widząc swoje mamy i babcie obawia się okresu przekwitania, a gdy on już nadejdzie, panie nie zawsze potrafią pogodzić się z nieuchronnymi zmianami, jakie zachodzą w ich organizmie.

W dzisiejszych czasach na wiele z tych zmian mamy już wpływ. Menopauza nie jest chorobą i nie musi oznaczać końca ciekawego życia. Niezwykle ważne jest jednak jak najwcześniejsze rozpoznanie jej zwiastunów oraz zdobycie wiedzy na temat okresu przekwitania, niezbędnej do tego, aby pomóc sobie i osobom z najbliższego otoczenia, które być może nie radzą sobie z tym problemem.