Leki były, są i będą przepisywane w celu poprawy zdrowia. Istnieją jednak grupy preparatów, których działanie określa się jako immunosupresyjne - obniżające odporność organizmu. Takie leczenie może być potrzebne m.in. w niektórych chorobach reumatycznych, dermatologicznych oraz po przeszczepach.
Obejrzyj film o lekach immunosupresyjnych!
Spis treści
Kiedy stosuje się leki immunosupresyjne?
Leki immunosupresyjne na receptę
Czy leki immunosupresyjne mogą być niebezpieczne?
Leki obniżające odporność a koronawirus
Po co obniżać odporność?
Odporność to taki „osobisty ochroniarz” naszego stanu zdrowia. Składa się ona na wiele złożonych procesów zachodzących w naszym organizmie, które sterowane są przez tzw. układ immunologiczny (odpornościowy). Układ ten, stworzony z szeregu komórek, tkanek i narządów, dzięki różnym procesom jest w stanie rozpoznawać i eliminować patogeny i ciała obce. Co jednak w przypadku, gdy nasz układ odpornościowy zareaguje wrogo na przeszczepione narządy lub błędnie odbierze nasze elementy organizmu jako obce i zacznie je atakować? Wtedy z pomocą przychodzą leki immunosupresyjne, które zmniejszą niepożądaną reakcję.
Kiedy stosuje się leki immunosupresyjne?
zapobieganie odrzucenia przeszczepów, poprzez zniesienie możliwości reagowania i odrzucania ciał obcych,
leczenie chorób, którym towarzyszy zjawisko autoagresji (wytwarzaniu przeciwciał skierowanych przeciwko zdrowym narządom lub tkankom), np. toczeń rumieniowaty,
choroby reumatologiczne, np. RZS (reumatoidalne zapalenie stawów),
schorzenia natury dermatologicznej, np. łuszczyca, AZS (atopowe zapalenie skóry), m.in. poprzez zahamowanie reakcji alergicznych.
Leki immunosupresyjne na receptę
W zależności od schorzenia bądź sytuacji zdrowotnej pacjenta stosuje się różne leki immunosupresyjne na receptę, np.:
odrzucanie przeszczepów, m.in.: mykofenolan mofetylu (np. Mykofenolan mofetylu Accord) – stosowany w terapii skojarzonej (w połączeniu) z cyklosporyną i glikokortykosteroidami,
epizody ostrego odrzucenia przeszczepu, m.in.: glikokortykosteroidy (np. Metypred), takrolimus (np. Prograf),
reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) i inne schorzenia reumatologiczne, m.in.: adalimumab (np. Hyrimoz), metotreksat (np. Methotrexat-Ebewe), leflunomid (np. Leflunomid Medac), cyklofosfamid (np. Endoxan), azatiopryna (np. Azathioprine Vis),
zapobieganie konfliktowi serologicznemu w przypadku ciąży, m.in.: immunoglobulina anty-Rh(D) (np. Rhophylac 300),
choroba Leśniowskiego-Crohna, m.in.: adalimumab (np. Hyrimoz, Idacio),
astma, m.in.: omalizumab (Xolair),
atopowe zapalenie skóry (AZS), m.in.: takrolimus (np. Protopic), pimekrolimus (np. Elidel), sterydy (np. Novate, Cutivate),
toczeń rumieniowaty, m.in.: sterydy (np. Dermovate),
zapalenie wielomięśniowe, niedokrwistości hemolityczne, gościec stawowy, m.in.: cyklosporyna A (np. Equoral, Sandimmun Neoral).
Czy leki immunosupresyjne mogą być niebezpieczne?
Wraz ze skutecznością terapii, leki immunosupresyjne mogą przynieść (ale nie muszą!) niebezpieczne dla zdrowia skutki uboczne. Większość leków immunosupresyjnych jest przeciwwskazana przy planowaniu i w trakcie ciąży, ze względu na prawdopodobieństwo działania teratogennego (toksycznego działania na płód). Wiele z nich jest też przeciwwskazanych w okresie laktacji.
Głównymi działaniami niepożądanymi mogą być:
zwiększone ryzyko infekcji bakteryjnych, wirusowych czy grzybiczych (m.in. infekcji intymnych),
zaburzenia ze strony układu sercowo-naczyniowego,
uszkodzenie narządów,
Lekarze jednak starają się jak najbardziej indywidualizować terapię, aby była jak najlepiej dopasowana do potrzeb pacjenta. Ważne jest, aby podczas stosowania leków immunosupresyjnych ograniczać ekspozycję na czynniki zagrażające naszej kondycji zdrowotnej i stosować się do ścisłych zaleceń specjalisty.
Warto również omówić ze swoim lekarzem możliwość wspomagania systemu odpornościowego poprzez suplementację witamin czy probiotyków, w trakcie oraz po terapii immunosupresyjnej.
Leki obniżające odporność a koronawirus
Niewątpliwie, podczas epidemii koronawirusa osoby z niższą odpornością są bardziej narażone na zachorowanie i cięższy przebieg choroby. Nie oznacza to jednak, że powinny samodzielnie decydować o zmianie sposobu terapii, gdyż może to spowodować niekontrolowany rozwój choroby, na którą już cierpią. W takim przypadku należy jeszcze bardziej unikać sytuacji, które mogą skutkować zarażeniem się COVID-19. To, w jaki sposób powinno się postępować, aby ograniczyć ryzyko, opisaliśmy w artykule Koronawirus - jak nie zachorować? Należy również pozostać w kontakcie ze swoim lekarzem oraz w razie pytań - kierować je do niego przed podjęciem poważnych decyzji.
Jeśli mamy w rodzinie osobę z obniżoną odpornością - warto o tym pamiętać, zwłaszcza w tak trudnym czasie pandemii koronawirusa - żeby nie narażać jej bez potrzeby na kontakt z wirusem. Trzeba mieć na uwadze, że nawet jeśli nie mamy objawów, możemy być nosicielami choroby, z którą chorzy ze słabszą odpornością mogą sobie tak łatwo nie poradzić.
Źródła
Buczko, W.; Danysz, A., "Kompedium Farmakologii i Farmakoterapii"
Baza leków leksykon
Przeciwciała monoklonalne – zastosowanie w medycynie Marcin Zieliński, Andrzej Płucienniczak Zakład Bioinżynierii, Instytut Biotechnologii i Antybiotyków, Warszawa
Immunosupresja – wymagający sprzymierzeniec na trudne czasy E. Ograczyk, M. Kowalewicz-Kulbat, S. Wawrocki, M. Fol Uniwersytet Łódzki, Katedra Immunologii i Biologii Infekcyjnej, Łódź
Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne
P. Remiszewski and E. Wiatr, “Postaci odrzucania przeszczepu i ich leczenie.", Pneumonol. Alergol. Pol., 2005
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 08.05.2023 11:59:45
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.