Styczniowa lista leków refundowanych dla co najmniej kilku grup pacjentów jest jak "świąteczny prezent". Kto skorzysta najbardziej na nowościach wprowadzonych przez resort zdrowia na wykaz leków zniżkowych i jakie zmiany w ustawie refundacyjnej może przynieść nowy rok?
Jakie produkty objęto refundacją od stycznia 2020?
Wykaz uzupełni 111 pozycji. Wśród nich jest kilka istotnych nowości, ponieważ refundacją objęto cząsteczki dotąd nieobecne na wykazie.
Nowoczesne terapie dla cukrzyków
Do niedawna Polska była jedynym krajem w Unii Europejskiej, który nie refundował nowoczesnych leków przeciwcukrzycowych - flozyn i inkretyn. Te pierwsze refundowane są od listopada, a od stycznia na liście znajdą się semaglutyd (Ozempic) oraz dulaglutyd (Trulicuty). Nierefundowany pozostaje natomiast liraglutyd (np. Saxenda czy Victoza).
O zniżkę na te leki, określane także jako inkretynowe, czy też „analogi GLP-1”, zabiegali od dawna pacjenci i diabetolodzy. Inkretyny powodują nie tylko zmniejszenie stężenia glukozy we krwi, ale mają też wpływ na zmniejszenie masy ciała i obniżenie ryzyka sercowo-naczyniowego.
Wskazania refundacyjne są bliźniaczo podobne, jak dla wprowadzonych niedawno do refundacji flozyn (więcej: Czy nowoczesne leczenie cukrzycy flozynami będzie refundowane?). Jednak dodatkowo pacjent, aby skorzystać ze zniżki, będzie musiał spełniać kryterium dotyczące otyłości definiowanej jako BMI większe niż 35 kg/m2.
Warto – tak jak w przypadku flozyn – zwrócić uwagę na usztywnienie ceny po objęciu leku refundacją. Przykładowo cena leku Trulicity waha się obecnie w aptekach zintegrowanych z GdziePoLek od 183,90 zł do 272,77 zł. Od stycznia pacjent ze wskazaniami do zniżki zapłaci 59,99 zł, natomiast chorzy, którzy nie kwalifikują się do objęcia refundacją, zapłacą w każdej aptece cenę detaliczną równą 199,98 zł. Pacjenci nie zawsze rozumieją, na czym polega cena urzędowa, za "podwyżkę" winią apteki, a niektórzy czują się wręcz "oszukani".
Na nowej liście refundacyjnej znalazł się także preparat Ryzodeg – połączenie insulin degludec i aspart. To unikatowe połączenie insulin o różnym profilu działania zapewnia pacjentowi wysoki komfort w insulinoterapii. Preparat, chociaż jeszcze nie trafiła do aptek, to już znalazł się na liście leków zagrożonych brakiem dostępności (więcej: Nowy wykaz leków zagrożonych: jak naprawdę powstaje lista?). Wskazania refundacyjne dla Ryzodeg będą takie, jak dla długodziałających analogów insulin.
Refundacja, metformina i NDMA
Ważną informację dla cukrzyków stanowi wpisanie na listę metforminy w formule o przedłużonym uwalnianiu pod nazwą Avamina SR firmy Bioton w trzech dawkach (500 mg, 750 mg oraz 1000 mg). W związku z „kryzysem metforminowym”, dotyczącym podejrzenia skażenia leków na cukrzycę toksyczną N-nitrozodimetyloaminą, producent Bioton początkowo „prewencyjnie wstrzymał wprowadzanie kolejnych serii produktów zawierających metforminę na rynek”. Jednak 18 grudnia pojawił się nowy komunikat informujący, iż w związku „z ryzykiem braku produktu dla pacjentów” firma zdecydowała się na „interwencyjne wysyłki” leku do sprzedaży.
Preparat jest odpowiednikiem leku Glucophage XR, który opisywaliśmy ostatnio w kontekście naszych autorskich list brakujących leków (więcej: Leki, które zniknęły z aptek: grudzień 2019). Refundowany będzie także inny zamiennik - Metformax SR w dawce 750 mg, chociaż na razie nie jest on dostępny w aptekach zintegrowanych z GdziePoLek.
Leki dla pacjentów ze schorzeniami psychicznymi
Na liście pojawią się nowości dla pacjentów cierpiących na tak zwaną "dużą depresję" - lek Brintellix zawierający worioksetynę oraz Depratal z duloksetyną. Obecnie koszt zakupu Brintellix to od 139,90 zł do 229,00 zł i jest to jedyny zarejestrowany w Polsce lek z tą substancją czynną. Zakłada się, że wortioksetyna działa inaczej niż pozostałe leki przeciwdepresyjne, dlatego może stanowić alternatywę, kiedy inne leki okazują się być nieskuteczne. Duloksetyna występuje pod co najmniej kilkoma nazwami handlowymi, ale żaden z tych produktów nie był dotychczas objęty dopłatą ze strony państwa.
Korzystną opcją terapeutyczną dla osób cierpiących na schizofrenię jest dodanie do listy leku Trevicta (paliperidon). Jest to pierwszy lek tego typu we wstrzyknięciach, który można podawać co 3 miesiące u pacjentów ustabilizowanych klinicznie. Leki przeciwpsychotyczne o przedłużonym uwalnianiu pozwalają na lepszą kontrolę choroby, zmniejszenie liczby nawrotów oraz ograniczenie wizyt ambulatoryjnych w celu podania leku.
Nowe wskazanie refundacyjne dla leków stosowanych w raku piersi
Leki zawierające anastrozol, letrozol i eksemestan będą od stycznia refundowane także we wskazaniu pozarejestracyjnym, którym według brzmienia z obwieszczenia jest "hormonozależny i HER2-ujemny rak piersi w I rzucie hormonoterapii stosowanej z powodu zaawansowanego nowotworu (możliwe wcześniejsze stosowanie hormonoterapii uzupełniającej wczesnego raka piersi) w przypadkach innych niż w Charakterystyce Produktu Leczniczego". Oznacza to dostępność leku ze zniżką dla większej liczby pacjentek.
Jakie leki nie będą od stycznia 2020 refundowane?
Skrócenia decyzji o objęciu refundacją i brak kontynuacji refundacji dotyczą 53 pozycji.
Nie będzie już refundowany lek Ranigast, który w dawce 150 mg i opakowaniu 60 tabletek pacjenci mogli kupić na ryczałt wynoszący 5,33 zł. To raczej zła wiadomość dla pacjentów, którzy stosowali ten lek w przypadku dolegliwości żołądkowych i oczekują na informacje, czy produkty z ranitydyną będą jeszcze kiedykolwiek dostępne w sprzedaży.
Nie będzie także dopłaty do insuliny glargine pod nazwą Semglee. Na liście pozostają jednak Abasaglar, Lantus czy Toujeo Solostar.
Z wykazu zniknie również lek Venter – tabletki zawierające sulkralfat, substancję osłaniającą śluzówkę i przyspieszającą gojenie nadżerek w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Lek nie ma dokładnego odpowiednika, alternatywą pozostaje refundowana zawiesina z tą samą substancją czynną pod nazwą Ulgastran.
Na liście refundacyjnej od stycznia nie będzie również preparatu Vercef – granulatu do sporządzania zawiesiny doustnej z cefaklorem. Dostępność tego produktu w ostatnim czasie zauważalnie spadała. Wygląda na to, że zarówno na liście, jak i faktycznie w aptekach, z tym antybiotykiem cefalosporynowym dostępny będzie jedynie lek Ceclor.
Jak zmienią się dopłaty pacjentów do leków od nowego roku?
Spadnie dopłata pacjenta do 121 pozycji. Dla 36 z nich będzie ona mniejsza o więcej niż 1 złoty, a dla pięciu – o więcej niż 10 złotych. Wzrośnie dopłata do 380 pozycji, przy czym tylko dla dwóch z nich będzie ona większa niż 10 złotych. Natomiast w przypadku 112 produktów dopłata pacjenta wzrośnie o więcej niż złotówkę.
Za jakie leki pacjenci zapłacą mniej?
Największa obniżka, o 84,33 złotych dotyczy preparatu Elonva, zawierającego korifolitropinę alfa, refundowaną w kontrolowanej hiperstymulacji jajników. Za jedną ampułkostrzykawkę tego produktu pacjentki zapłacą teraz tylko 3,20 zł.
Odczuwalny dla chorych może być także spadek dopłaty do produktów leczniczych z kardiologiczną iwabradyną (m.in. Ivabradine Anpharm, Raenom, Bixebra, Ivabradine Genoptim, Ivabradine Aurovitas, Ivabradine Zentiva, Ivohart).
Mniej może także kosztować pacjentów leczenie jaskry (według wiceministra Macieja Miłkowskiego nawet do 6 mln zł w ciągu roku), jednak nie dzięki bezpośredniej obniżce ceny. Oszczędności ma wygenerować objęcie refundacją większych (po trzy buteleczki) opakowań kropli do oczu Xalacom, zawierających połączenie latanoprostu z timololem. W tym samym mechanizmie ekonomicznie opłacalny będzie dla pacjenta zakup potrójnego opakowania wprowadzonych do refundacji produktów z samym latanoprostem – leków okulistycznych Xalatan i Vizilatan. Dopłata pacjenta za "potrójne" opakowanie kropli do oczu wyniesie 8,00 zł.
Za jakie leki pacjenci zapłacą więcej?
Największa podwyżka, o 82,81 zł dotyczy preparatu Visanne, zawierającego dienogest, stosowany w leczeniu endometriozy. Związane jest to z objęciem refundacją preparatu Diemono i ustanowieniem go nową podstawą limitu w grupie produktowej 66.0 „Hormony płciowe - progestageny – dienogest”. To właśnie za ten preparat pacjentki od stycznia będą płaciły ryczałt, wynoszący 3,20 zł.
Zauważalny będzie także wzrost kwoty, jaką chorzy będą musieli wnieść w celu wykupienia leków stosowanych w psychiatrii. Wzrasta bowiem dopłata do wielu leków zawierających kwetiapinę (m.in. Kwetaplex, Ketrel, Apo-Tiapina, Pinexet) stosowaną w chorobie dwubiegunowej, manii i schizofrenii oraz do preparatów z przeciwpsychotycznym aripiprazolem (m.in. Aribit, Aripilek, Apra-swift).
Co nowego w programach lekowych?
Od 1 stycznia 2020 roku refundacją zostanie objęty preparat Kadcyla– wyjątkowy lek, tak zwany koniugat, będący połączeniem terapii celowanej (przeciwciała trastuzumab) z chemioterapią (cytotoksyczną emtanzyną). Jest to szansa na skuteczne leczenie dla pacjentek z rozsianym HER2-dodatnim rakiem piersi - szczególnie agresywną formą tego nowotworu.
Nowością jest także poszerzenie wskazań do terapii lekiem Xolair (omalizumab). Z refundacji będą mogły skorzystać także dzieci w wieku 6-11 lat w przypadku ciężkiej astmy alergicznej. Ponadto Xolair będzie refundowany w leczeniu pokrzywki spontanicznej - w tym celu zostanie utworzony specjalny, nowy program lekowy.
Będą bezpłatne leki dla kobiet w ciąży?
12 grudnia 2019 Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy dający ciężarnym dostęp do bezpłatnych leków. Teraz zostanie skierowany on pod obrady Sejmu. Stosowna ustawa miałaby zacząć obowiązywać od pierwszego lipca 2020. Uprzywilejowane będą kobiety od momentu stwierdzenia ciąży przez ginekologa lub położną, niezależnie od ścieżki poczęcia.
Bezpłatne mają być preparaty na receptę „konieczne do zaspokojenia potrzeb zdrowotnych wynikających z ciąży”. Będzie je mógł przepisać dowolny lekarz lub położna, na podstawie zaświadczenia stwierdzającego ciążę.
Szacuje się, że dostęp do darmowych leków będzie miało około 400 tysięcy kobiet rocznie, a w pierwszym roku obowiązywania ustawy budżet państwa przeznaczy na program 14,5 mln złotych. Nie wiadomo na razie, które dokładnie leki miałyby znaleźć się na dedykowanym wykazie.
Jakie zmiany w ustawie refundacyjnej może przynieść nowy rok?
Rzeczpospolita anonsuje, że szykuje się nowelizacja ustawy refundacyjnej (więcej: Rząd chce refundować pacjentom więcej leków). Projekt ma trafić do wewnętrznych konsultacji na początku stycznia. Między innymi ma zmienić się sposób dopłaty do leków wieloskładnikowych. Resort chce poprawić współfinansowanie tych preparatów i płacić nie tylko za droższy składnik leku złożonego, ale również częściowo za tańszy. Ma to zachęcić producentów, aby występowali o objęcie ich refundacją. Przyjmowanie kilku substancji czynnych w jednej tabletce jest wygodne dla pacjentów i uważa się, że poprawia tak zwany compliance, czyli stosowanie się do zaleceń lekarskich.
Ponownie powraca także temat rzadszej publikacji listy refundacyjnej. Ma ona być aktualizowana cztery, a nie sześć razy do roku. Ma to zapewnić większą stabilizację wszystkim interesariuszom – pacjentom, aptekarzom i producentom leków.