Fakty i mity o ciąży

Obawy dotyczące ciąży mogą ogarnąć Cię już na etapie rozpoznawania jej pierwszych objawów. Dlatego właśnie powstał artykuł Edukacja ciążowa: pacjenci pytają farmaceutów, w którym odpowiadamy na pytania, kiedy pojawiają się pierwsze objawy ciąży, czy krwawienie miesiączkowe ją wyklucza, jak interpretować wynik na poziom beta hCG i kiedy z podejrzeniem ciąży udać się do lekarza.

Po potwierdzeniu ciąży Twoje myśli będą jednak krążyć wokół tego co dalej. W jaki sposób prawidłowo zadbać o siebie i o dziecko, aby doprowadzić do szczęśliwego rozwiązania? Na co szczególnie zwrócić uwagę?

Obejrzyj film o ciążowych faktach i mitach!

W ciąży nie można pić kawy

MIT Kawa nie jest zalecanym napojem dla kobiety ciężarnej, jednak rekomendacje nie zakazują całkowicie jej picia. Wskazują natomiast wyraźnie, że należy ograniczyć spożycie kofeiny, której dzienna dawka nie powinna przekroczyć 200-300 mg.

W jaki sposób kawa może zaszkodzić? Nadmierne spożycie kofeiny, którą kawa zawiera, może zaburzyć prawidłowy przebieg ciąży, gdyż związek ten przenika przez łożysko. Działa ona zwężająco na naczynia krwionośne, co może niekorzystnie zmniejszać dopływ krwi do rozwijającego się płodu. Jeśli chodzi o organizm mamy, to kofeina może utrudniać Ci przyswajanie mikroelementów, między innymi żelaza, którego w ciąży bardzo potrzebujesz, aby przeciwdziałać anemii. Ponadto może podnosić ciśnienie, podrażniać żołądek i pogarszać zgagę, która z dużym prawdopodobieństwem "dopadnie" Cię na którymś etapie ciąży.

Jeśli jednak jesteś osobą, która bez filiżanki kawy rano po prostu nie umie rozpocząć dnia i zdecydujesz się ją pić w ciąży, powinnaś skontrolować, czy nie przekraczasz zalecanej normy kofeiny. Standardowa filiżanka kawy zawiera około 75-100 mg tej substancji, jednak dokładna dawka będzie zależeć oczywiście od tego, jaką kawę pijesz - czy jest to duży kubek mocnego napoju, czy raczej mała filiżanka słabego naparu. Muszę Cię również ostrzec, że kofeina występuje nie tylko w kawie, ale również w herbacie, kakao, czekoladzie czy napojach typu kola. Jeśli więc sięgasz po te pokarmy, to powinnaś zsumować ilość kofeiny z każdego z nich. W internecie można znaleźć kalkulatory pomocne w tych wyliczeniach.

Jeśli wizja rachunków Cię zniechęca i raczej jesteś skłonna zrezygnować z kawy, to alternatywą może być kawa zbożowa. Stanowi ona źródło nie tylko cennych pierwiastków, ale zawiera również błonnik, który przeciwdziała często dokuczającym przyszłym mamom uciążliwym zaparciom.

W ciąży można pić alkohol

MIT Mogłoby się wydawać, że wiedza o szkodliwości picia alkoholu w ciąży jest już bardzo dobrze ugruntowana. Jednak jakiś czas temu dostałam na forum Zapytaj Farmaceutę pytanie, czy to prawda, że alkohol nie szkodzi w pierwszym trymestrze ciąży. Jest to oczywiście mit. Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu w ciąży, na żadnym jej etapie. Nie wierz także, jeśli ktoś próbuje Cię przekonać, że "jeden łyczek nie zaszkodzi", albo że czerwone wino jest w ciąży zalecane, ponieważ "poprawia trawienie". Dowody naukowe na toksyczność alkoholu dla płodu są niezbite.

W ciąży należy unikać surowego mięsa

FAKT Jako przyszła mama powinnaś zadbać o to, aby Twoja dieta była zróżnicowana i składała się ze świeżych produktów. Jednak niektóre pokarmy spełniające te kryteria mogą pomimo tego stanowić źródło groźnych dla rozwijającego się dziecka infekcji. Przykładem jest toksoplazmoza, którą można zarazić się spożywając surowe lub niedogotowane mięso, poprzez picie skażonej wody, jedzenie nieumytych warzyw lub owoców oraz poprzez kontakt z odchodami kota. Toksoplazmoza na ogół przebiega łagodnie i jest to choroba, którą zasadniczo nie można zarazić się dwa razy. Jeśli przed ciążą już przechorowałaś – co można sprawdzić badając poziom odpowiednich przeciwciał - to jesteś odporna. Ale jeśli nie jesteś uodporniona i zachorowałabyś w trakcie ciąży, to zakażanie w trakcie tych 9 miesięcy może przenieść się na płód i wywołać bardzo poważne konsekwencje - wady wrodzone obejmujące układ nerwowy.

Jeśli testy - na które powinien skierować Cię ginekolog - wykażą, że nie masz odporności na toksoplazmozę, to zrezygnuj z surowego mięsa (np. tatara, carpaccio, krwistych steków). Powinnaś także myć wszystkie owoce i warzywa, szczególnie dokładnie te, które mogły mieć kontakt z glebą (np. sałatę, szpinak). Istotna jest także higiena - mycie rąk.

Wątróbka w ciąży jest zdrowa

MIT Wątróbka to bardzo dobre źródło żelaza, niestety jest również "bombą" jeśli chodzi o zawartość witaminy A w postaci retinolu. Już jedna porcja może zawierać wielokrotność dziennego zapotrzebowania. Nadmierne ilości tego składnika mogą przyczyniać się do powstawania wad wrodzonych u dziecka. Dlatego najlepiej wykreślić ją oraz pasztety czy kiełbasy z jej dodatkiem z ciążowego jadłospisu.

Przy tej okazji warto wspomnieć, że ciężarnym odradza się z tego samego powodu stosowanie kosmetyków z retinolem. Jest on coraz bardziej popularnym dodatkiem do produktów przeciwstarzeniowych oraz rekomendowanych przy trądziku wieku dorosłego.

Sery pleśniowe w ciąży są niebezpieczne

MIT / FAKT W niektórych produktach odzwierzęcych może znajdować się bakteria Listeria monocytogenes, wywołująca listeriozę. Choroba jest ogólnie rzadko diagnozowana, ale częstość jej występowania jest wyraźnie wyższa u kobiet ciężarnych, które na ogół przechodzą ją lekko. Listerioza może jednak stwarzać duże zagrożenie dla nienarodzonego dziecka i przyczyną obumarcia płodu, poronień i porodów przedwczesnych oraz powstawania zmian u noworodków (listerioza wrodzona).

Źródłem listeriozy mogą być niepoddane obróbce termicznej pokarmy pochodzące od zwierząt - surowe mleko i jego przetwory (na przykład sery wytworzone z niepasteryzowanego mleka), surowe mięso, dojrzewające wędliny czy niegotowane jajka.

Bakteria ginie w wysokiej temperaturze. Możesz więc jeść wszystkie sery, o ile wyprodukowano je z mleka pasteryzowanego (podgrzanego w toku obróbki do wysokiej temperatury). Tej informacji szukaj na etykiecie produktu. W przypadku innych produktów, takich jak jajka czy mięso także zwróć uwagę, że obróbka termiczna - gotowanie, smażenie, pieczenie - skutecznie zabija Listerię. Chodzi więc nie tyle o rodzaj sera, co o składniki, z których został wyprodukowany.

W ciąży trzeba unikać kotów

MIT Jeśli jesteś w ciąży i masz kota, to prawdopodobne, że spotkasz się z poradą, aby pozbyć się zwierzaka się z domu. Może to wynikać ze wspomnianego już faktu, że koty są nosicielami toksoplazmozy. Jednak nie każdy kot jest źródłem choroby i nie każda ciężarna jest zagrożona infekcją. Nawet jeśli nie przechodziłaś toksoplazmozy, to higiena i systematyczne badania są wystarczające, aby zminimalizować zagrożenie. Nie ma powodu, aby wyrzucać kota!

W ciąży powiększają się stopy

FAKT Całkiem sporo kobiet spodziewających się dziecka narzeka, że w ciąży nie może zmieścić się w noszone dotychczas obuwie. Może być to efekt obrzęków i nacisku, ponieważ stopy muszą dźwigać dodatkowe kilogramy. Jednocześnie organizm ciężarnej produkuje relaksynę (dzięki niej macica może swobodnie się rozrastać), która rozluźnia struktury stawów i więzadeł. W jednym z badań stopy niektórych kobiet wydłużyły się w czasie ciąży o 2 do 10 mm, a także stały się bardziej płaskie - i nie wróciły już do poprzedniego kształtu po urodzeniu dziecka!

Na podstawie objawów ciąży można określić płeć dziecka

MIT Niektóre mamy wolą niespodziankę, ale inne chciałyby jak najszybciej poznać płeć dziecka. Apetyt na słodycze miałby wskazywać na chłopca, a chęć na pokarmy kwaśne (np. osławione kiszone ogórki) na dziewczynkę. Według innej teorii, córeczka w brzuchu "kradnie mamie urodę", co miałoby objawiać się wysypem pryszczy czy maską ciążową (przebarwieniami na twarzy). Niestety nie ma takiego związku - jest to kwestia indywidualnej wrażliwości przyszłej mamy na działanie hormonów ciążowych.

Także po kształcie brzucha nie można stwierdzić płci. To prawda, że wygląd ciążowego brzuszka może się różnić, ale zależy od ułożenia dziecka, zaawansowania ciąży oraz kondycji mięśni brzusznych. Wiarygodną informację o tym, czy spodziewasz się chłopca czy dziewczynki możesz uzyskać dzięki badaniu USG płodu oraz w przebiegu niektórych rodzajów badań prenatalnych.

W ciąży lepiej unikać spania na wznak

FAKT Wypoczynek czy sen w pozycji na wznak (na plecach) lub na prawym boku powoduje ucisk ciężarnej macicy na żyłę główną dolną - naczynie doprowadzające krew do serca. Im bardziej zaawansowana ciąża i większa macica, tym bardziej zauważalne mogą być skutki w postaci niedotlenienia mamy i dziecka. Dlatego w ciąży, szczególnie w III trymestrze, zaleca się raczej spanie na lewym boku.

W ciąży nie wolno farbować włosów i malować paznokci

MIT Przyszłe mamy chcą wyglądać ładnie i być zadbane, jednak do niektórych zabiegów kosmetycznych podchodzą z rezerwą, ze względu na to, że wykorzystywana jest w nich "chemia".

Najwięcej wątpliwości wzbudza farbowanie włosów. Generalnie uważa się, że farby do włosów, które obecnie są dostępne na rynku są bezpieczne, a ilość chemikaliów, które mogłyby potencjalnie przeniknąć przez skórę głowy do krwi i potem dalej do dziecka jest bardzo mała. Jednak ilość dostępnych danych na ten temat jest ograniczona.

W większości przeważa stanowisko, że można malować włosy w ciąży, ale zaleca się, aby z tym zabiegiem poczekać do drugiego trymestru. W pierwszych trzech miesiącach ma bowiem miejsce bardzo intensywne tworzenie się wszystkich narządów wewnętrznych dziecka. Jest to proces niezwykle wrażliwy na wpływ ewentualnych zakłóceń, w tym toksyn środowiskowych (ale także leków!). Jeśli chcesz zachować się bardzo ostrożnie, zamiast zwykłego produktu, możesz poszukać farb opartych na składnikach naturalnych. Możesz także zdecydować się na pomalowanie jedynie końcówek włosów lub pasemek.

Nie ma natomiast przeciwwskazań, aby w ciąży wykonywać manicure hybrydowy czy ogólnie malować paznokcie. Ważne jednak, aby nie nakładać lakieru na zniszczone paznokcie lub w przypadku obecności stanu zapalnego wokół nich. Zwróć uwagę, aby wszystkie narzędzia do stylizacji były czyste (w profesjonalnym salonie powinny być wysterylizowane) - w ciąży nie potrzebujesz nabawić się infekcji. Przeanalizuj także skład lakierów - najlepiej, aby nie zawierały one takich związków jak formaldehyd czy toluen.

Jeśli chodzi o paznokcie to mam jeszcze jedną ważną informację - wybierając się już do porodu nie możesz mieć ich pomalowanych. Chodzi tutaj o możliwość oceny naturalnego koloru płytki paznokcia przez personel medyczny oraz o to, że może zaistnieć potrzeba zastosowania pulsoksymetru, czyli urządzenia do pomiaru natlenowania krwi, które nakłada się na palec. Lakier może uniemożliwić prawidłowe odczyty tego urządzenia.

Czy warto przejmować się ciążowymi zabobonami?

Na sam koniec chciałam Cię uprzedzić, że na pewno spotkasz się na swojej ciążowej drodze z różnego rodzaju zabobonami, które nie mają nic wspólnego z nauką czy medycyną. Mogą Cię one jednak nieźle nastraszyć. Według takich przesądów kobieta w ciąży nie może jeździć na rowerze, zerkać przez wizjer w drzwiach czy wieszać prania, gdyż w przeciwnym razie jej dziecko będzie zezowate, mało inteligentne albo będzie się jąkać. Dla mnie "hitem Internetu" jest przesąd, który mówi, że mama, która chce, aby jej dziecko miało kręcone włoski powinna "poprzytulać się z baranem" :).

Jeśli coś Cię niepokoi i nie masz pewności, na ile informacje dotyczące ciąży, które dostajesz są prawdziwe - zapytaj o to swojego ginekologa lub znajdź nas na forum Zapytaj Farmaceutę. Na GdziePoLek przeczytasz też wiele gotowych materiałów dotyczących bezpiecznej ciąży i przygotowania do porodu.