Duży, mały, rzymski lub zadarty – nos jest ważną częścią ciała, która nie tylko pozwala czuć zapachy, ale również odpowiada za oczyszczenie, ogrzanie i nawilżenie wdychanego powietrza. Może być także miejscem podania leków. Co warto wiedzieć o stosowaniu kropli i innych preparatów do nosa?
Spis treści
Na jakie choroby stosuje się leki do nosa?
Jak prawidłowo stosować krople do nosa?
Na co zwrócić uwagę stosując krople do nosa?
Czy preparaty do nosa ze sterydami są bezpieczne?
Czy można uzależnić się od kropli do nosa na katar?
Jak leczyć „uzależnienie” od kropli do nosa na katar?
Na jakie choroby stosuje się leki do nosa?
Do nosa podawane są leki w postaci kropli, aerozolu, żelu lub maści. Zawierają one najczęściej substancje:
łagodzące katar, który pojawia się w przebiegu przeziębienia i grypy poprzez działanie ograniczające wysięk z nosa i udrażniające (np. Nasic, Otrivin, Narivent),
pomocne w przypadku alergii, przy katarze siennym (np. Ectoclarin, Polcrom 2%, Allergodil),
oczyszczające i regenerujące nos (np. Nollix, Pantherin Ecto),
stosowane w leczeniu stanów zapalnych nosa i zatok (np. Ectimer, Sinumedin),
ograniczające wnikanie wirusów i ich działanie w obrębie nosa (np. Bloxin).
Błona śluzowa nosa zapewnia dobre warunki do wchłaniania się substancji leczniczych, dlatego możliwe jest podawanie w ten sposób leków działających na cały organizm. Przykładem mogą być donosowe leki przeciwmigrenowe (np. Imigran) czy przeciwbólowe (np. Instanyl, Pecfent).
Z tego powodu nawet przyjmując krople do nosa działające miejscowo, nigdy nie stosuj większej niż zalecana ilości leku, nawet jeśli jest to produkt dostępny bez recepty. Choroby, takie jak nadciśnienie, cukrzyca, choroba wieńcowa, jaskra, nadczynność tarczycy czy przerost prostaty mogą być przeciwwskazaniem do stosowania niektórych leków w postaci kropli do nosa.
Jak prawidłowo stosować krople do nosa?
Długotrwałe nieprawidłowe stosowanie preparatów do nosa może doprowadzić do krwawień z nosa, a nawet do perforacji przegrody nosowej. Zła technika aplikacji może także powodować, że lek zamiast działać w obrębie nosa, będzie w większości „spływać” do przełyku i żołądka. Może to skutkować mniejszą skutecznością terapii oraz być przyczyną wystąpienia działań niepożądanych. Krople spływające do gardła należy odkrztusić.
Krople do nosa można podawać w różnych pozycjach. Niezależnie jednak od tego, którą wybierzemy - należy w niej pozostać przez około 30 sekund. Pamiętaj, że poszczególne produkty do nosa mogą zawierać szczegółowe wytyczne dotyczące sposobu aplikacji, które mogą różnić się od tych opisanych poniżej. Zawsze najpierw przeczytaj ulotkę.
Jak aplikować krople do nosa w pozycji stojącej lub siedzącej?
Jest to pozycja najczęściej wybierana przez pacjentów. Dobrze nadaje się do aplikacji preparatów, które mają postać rozpylacza (atomizera).
Oczyść nos z zanieczyszczeń i wydzieliny – umożliwi to dotarcie substancji leczniczej do miejsca działania. Umyj ręce.
Wstrząśnij buteleczkę i zdejmij zatyczkę.
Stań lub usiądź wygodnie. Głowę możesz pochylić do przodu – skieruj wówczas wzrok na stopy. Nie odchylaj jej do tyłu, chyba że tak zaleca ulotka.
Chwyć stabilnie pojemnik z lekiem - użyj prawej ręki do aplikacji leku do lewej dziurki, a ręki lewej - do podania preparatu do prawego przewodu nosowego.
Włóż - dosyć płytko - końcówkę urządzenia aplikującego do nozdrza. Na ogół wystarczy wsunąć ją na głębokość około 1 cm. W przypadku niektórych preparatów zaleca się zamknąć drugie nozdrze poprzez lekkie uciśnięcie płatka nosa. Przy braku takiego zalecenia w ulotce należy od tego odstąpić, aby zapewnić maksymalną przestrzeń aplikacyjną w nozdrzu, do którego podajemy lek.
Skieruj aplikator w stronę przeciwną w stosunku do przegrody nosa (to ten fragment, który dzieli nos w środku na połowy). Inaczej mówiąc – końcówka leku powinna być zwrócona w kierunku ucha po tej samej stronie. Kierowanie dozownika w kierunku środka twarzy może spowodować, że lek spłynie do gardła lub podrażni przegrodę nosową.
Uruchom dozownik leku zgodnie z instrukcją podaną przez producenta. W czasie aplikacji powoli i delikatnie wciągaj powietrze przez nos, tylko na tyle, aby zapobiec wycieknięciu kropli.
Wysuń aplikator z nozdrza nie zwalniając ucisku na dozownik, buteleczkę lub gumową końcówkę zakraplacza - pozwala to uniknąć zwrotnego zasysania leku i ewentualnych zanieczyszczeń z nosa do wnętrza preparatu.
Spokojnie wypuść powietrze nosem. Nie wydmuchuj nosa tuż po aplikacji leku.
Obmyj końcówkę zakraplacza lub aplikator w ciepłej wodzie i zabezpiecz lek kapturkiem ochronnym.
Jak aplikować krople do nosa w pozycji na plecach?
Pozycja na plecach jest szczególnie zalecany w przypadku leków z kroplomierzem lub produktów, z których płyn należy samodzielnie wykroplić. Określana jest jako "pozycja według Myginda". Należy położyć się płasko na plecach z głową odchyloną maksymalnie do tyłu (można na przykład spuścić ją poza krawędź łóżka). Po wykropleniu odpowiedniej ilości preparatu (najczęściej nie więcej niż 2 krople) należy odwrócić głowę powoli w prawo, w lewo i powrócić do pozycji wyjściowej.
Jak aplikować krople do nosa w pozycji na boku?
W przypadku leków, które trzeba odmierzyć kroplami, ale również tych w rozpylaczu, można zastosować pozycję na boku. Jest ona zalecana także dla chorych ze skrzywioną przegrodą nosa. Jest to "pozycja według Ragnana". Głowa w tej pozycji powinna być nieco niżej, ze skronią na poziomie barku, lekko skręcona w stronę wyżej położonego ramienia. Krople należy podać do otworu nosowego położonego niżej, a następnie zmienić bok, aby zaaplikować preparat do drugiej dziurki.
Na co zwrócić uwagę stosując krople do nosa?
Ze względów higienicznych dane opakowanie kropli może stosować tylko jedna osoba.
W przypadku kropli z atomizerem (rozpylaczem), zwykle przed pierwszym użyciem należy kilka razy nacisnąć pompkę dozującą, aż u wylotu dyszy pojawi się pierwsza porcja leku. W niektórych przypadkach należy powtórzyć ten zabieg, jeśli lek przez jakiś czas nie był w użytku.
Nie aplikuj dziecku kropli do nosa przeznaczonych dla osób dorosłych. Zawsze zwracaj uwagę na wiek, od którego można bezpiecznie zastosować dany preparat oraz ostrzeżenia dotyczące używania w ciąży.
Czy preparaty do nosa ze sterydami są bezpieczne?
Wielu pacjentów obawia się przyjmowania preparatów ze sterydami. Prawie wszystkie z nich dostępne są w aptekach na receptę. W przypadku leków do nosa substancje z tej grupy, takie jak furoinian mometazonu (np. Metmin, Nasonex, Pronasal), furoinian flutykazonu (np. Avamys) czy propionianu flutykazonu (np. Fanipos, Flixonase) zalecane są do stosowania w leczeniu alergicznego nieżytu nosa. Leki te w znikomym stopniu przedostają się do krwi i pod kontrolą lekarza mogą być bezpiecznie stosowane nawet przez dłuższy okres czasu. W przypadku kortykosteroidów do nosa dostępnych bez recepty (np. Momester Nasal, Nasometin Control), należy stosować się ściśle do wytycznych zawartych w ulotce.
Czy można uzależnić się od kropli do nosa na katar?
Krople do nosa zawierające składniki udrażniające nos, takie jak oksymetazolina (np. Afrin, Acatar Control, Nasivin), ksylometazolina (np. Nasic, Otrivin, Sudafed, Xylogel, Xylorhin) czy nafazolina (np. Betadrin WZF, Rhinazin) mogą być stosowane jedynie przez 3 do 7 dni.
Jeśli są stosowane zbyt długo, mogą powodować stan zapalny nosa – staje się on suchy, zatkany i traci swoje funkcje obronne. Pojawia się tak zwany „katar polekowy” – trwałe uszkodzenie błony śluzowej nosa wraz z objawami jej obrzęku. Aby przeciwdziałać uciążliwemu uczuciu zatkanego nosa, pacjent sięga po jeszcze większe ilości tych preparatów, aby udrożnić nos i tak „błędne koło” zamyka się.
Nadużywanie kropli na katar nie spełnia kryteriów typowego uzależnienia, ale jest niewątpliwie zjawiskiem, które w niekorzystny sposób zmienia zachowanie człowieka w kierunku działania szkodliwego dla zdrowia.
Obawa przed wystąpieniem tego działania niepożądanego nie powinna jednak zniechęcać do stosowania tego typu preparatów. Wprawdzie mówi się, że „katar leczony trwa 7 dni, a nieleczony tydzień”, warto jednak zwrócić uwagę, że przy braku jakiegokolwiek leczenia mogą pojawić się niekorzystne powikłania kataru, np. zapalenie zatok czy ucha.
Jak leczyć „uzależnienie” od kropli do nosa na katar?
Zalecane jest stopniowe zmniejszanie częstotliwości aplikacji kropli udrażniających nos oraz zmiana preparatu na taki o mniejszym stężeniu (jeśli jest dostępny). Jednocześnie warto aplikować środki wspomagające - roztwory soli lub wody morskiej (np. Disnemar, Marimer, Puri Nasin), preparaty zawierające substancje łagodzące (np. Pantherin Ecto) czy regenerujące (np. AloeNasin, Rinopanteina).
Jeśli nie uda się odstawić kropli samodzielnie, konieczna jest wizyta u otolaryngologa. Może on zlecić glikokortykosteroidy do nosa (a w przypadku braku skuteczności – doustnie) lub leki przeciwhistaminowe.
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 08.05.2023 10:35:33
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.