Ból i pieczenie w nadbrzuszu, kwaśne odbijanie, nudności, wymioty, zaparcia występujące na zmianę z biegunkami - objawów choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy może być naprawdę wiele. Jak więc leczyć wrzody?
Spis treści
Co to są wrzody żołądka i dwunastnicy?
Jakie są objawy wrzodów żołądka i dwunastnicy?
Kiedy udać się do lekarza z wrzodami żołądka i jakie badania wykonać?
Czy chorobę wrzodową można wyleczyć?
Co to są wrzody żołądka i dwunastnicy?
Wrzody to kraterowate ubytki w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Zazwyczaj występują u pacjentów w wieku od 30 do 50 roku życia, lecz nie jest to ścisłą regułą.
Jakie są objawy wrzodów żołądka i dwunastnicy?
Ból towarzyszący wrzodom trawiennym zlokalizowany jest zwykle w nadbrzuszu i może być połączony z uczuciem pieczenia bądź głodu. Gdy ból budzi chorego w nocy lub wczesnym rankiem - może sugerować wrzody dwunastnicy, a 30-60 minut po posiłku – wrzody żołądka. Dolegliwości mogą się także nasilać wiosną i jesienią.
Często pojawiają się także nudności i wymioty, odbijanie, kwaśny posmak w ustach czy zaparcia na przemian z biegunkami. Niestety, ze względu na mało charakterystyczne objawy, u wielu pacjentów ciężko jest postawić ostateczną diagnozę.
Kiedy udać się do lekarza z wrzodami żołądka i jakie badania wykonać?
Wstępem do dalszej diagnostyki może być domowy test na Helicobacter pylori z krwi lub kału, który dostępny jest w aptekach, np.:
Więcej o testach w artykule: Test na Helicobacter pylori z apteki - domowe testy z kału lub krwi
Gdy u pacjenta występują chociaż niektóre z wymienionych dolegliwości lub domowy test na H. pylori dał wynik pozytywny, powinien udać się do lekarza rodzinnego. Lekarz rodzinny może skierować pacjenta do gastrologa, który to może zlecić wykonanie gastroskopii w celu potwierdzenia bądź wykluczenia obecności wrzodów trawiennych. Badanie to polega na wprowadzeniu giętkiego przewodu zakończonego kamerką do przewodu pokarmowego pacjenta. Dzięki temu lekarz może skutecznie ocenić stan błony śluzowej żołądka czy dwunastnicy, a także pobrać wycinki do badania m.in. na obecność bakterii Helicobacter pylori. Przeczytaj: Jak przygotować się do gastroskopii?
Ze względu na to, iż ludzkie oko bywa zawodne, osobom wstępnie zdiagnozowanym zaleca się także wykonanie prześwietlenia przewodu pokarmowego. Badanie to wykonujemy na czczo po uprzednim wypiciu tak zwanego kontrastu, który zawiera substancję dobrze widoczną na rentgenie, a która w idealny sposób wypełnia ubytki w błonie śluzowej – sprawcę całego zamieszania - wspomniane wrzody.
Innym badaniem diagnostycznym, które może być zlecone przez gastrologa jest także tomografia komputerowa (CT) przewodu pokarmowego. W tym przypadku pacjentowi podawany jest również środek kontrastujący, ale tym razem dożylnie, a do wypicia dostaje wodę, która ma wypełnić żołądek i uwidocznić wszelkie zmiany na zdjęciach.
Przeczytaj: Jak przygotować się do badań obrazowych?
Przyczyny choroby wrzodowej
Zakażenie Helicobacter pylori
Główną przyczyną powstawania choroby wrzodowej jest infekcja bakterią Helicobacter pylori. Występuje ona u 70-80% społeczeństwa, jednak nie u wszystkich zarażonych przyczynia się do rozwoju objawów ze strony przewodu pokarmowego. Fakt ten nie został jednak do końca wyjaśniony.
Najskuteczniej zdiagnozować można obecność tej bakterii za pomocą pobrania wycinka podczas gastroskopii. Jeśli jednak nie jesteśmy jeszcze gotowi na to raczej nieprzyjemne badanie, możemy test wykonać również w laboratorium analitycznym lub w domu, zakupując wcześniej zestaw do badania, np. Domowe Laboratorium Helicobacter Test, Domowe Laboratorium Helicobacter Antygen Test, Diather Test Helicobacter pylori kasetkowy, które dostępne są w aptekach bez recepty. Takie testy można wykonać z próbki krwi lub z kału. Bardziej wiarygodny jest test wykrywający bakterie w kale, gdyż testy z krwi mogą potwierdzić wcześniejszy kontakt z bakterią, a nie wskazują na aktualne zarażenie.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ - leki przeciwbólowe)
Coraz więcej pacjentów stosuje na własną rękę przeciwbólowe niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, kwas acetylosalicylowy, ketoprofen). O ile zażywanie tych leków od czasu do czasu nie stwarza większego ryzyka zachorowań, o tyle ich nadużywanie może również przyczynić się do rozwoju choroby wrzodowej. Jak sama nazwa wskazuje, leki te hamują proces zapalny, stąd ich wysoka skuteczność w walce z przeziębieniem, bólami mięśni czy stawów. Jednakże leki przeciwzapalne mają jeszcze jedną, mniej korzystną właściwość – niszczą osłonę żołądka, narażając go na szkodliwe działanie kwasu żołądkowego, który przyczynia się do nadżerek i w efekcie do powstania wrzodów.
Czynniki genetyczne, stres i niezdrowe odżywianie
Coraz częściej wymienia się podłoże genetyczne, jako przyczynę powstawania wrzodów.
Niestety sprawcą tej dolegliwości może być także stres tak wszechobecny w dzisiejszych czasach. Wpływa on na działanie zakończeń nerwów mieszczących się w ścianie żołądka i pobudzających do wytwarzania kwasu solnego, który to uszkadza błonę śluzową przewodu pokarmowego.
Żyjąc w biegu bardzo często zapominamy też o wpływie naszej diety na zdrowie. Tymczasem niezdrowe odżywanie również może wpływać na powstawanie wrzodów.
Leczenie choroby wrzodowej
Podstawową kwestią w leczeniu choroby wrzodowej jest eradykacja, czyli wyleczenie zakażenia Helicobacter pylori, jeżeli oczywiście zostało ono wcześniej potwierdzone przez odpowiednią diagnostykę.
Stosuje się najczęściej trójlekową terapię obejmująca dwa antybiotyki oraz lek z grupy inhibitorów pompy protonowej, zmniejszający wytwarzanie kwasu żołądkowego.
Antybiotyki
amoksycylina (np. Amotaks, Duomox, Ospamox),
klarytromycyna (np. Klacid, Fromilid),
tynidazol (np. Tinidazolum Polpharma),
lewofloksacyna (np. Levoxa, Xyvelam).
Inhibitory pompy protonowej
pantoprazol (np. Controloc, Nolpaza, IPP),
esomeprazol (np. Emanera, Mesopral),
lanzoprazol (np. Lanzul).
Antybiotyki wydawane są tylko na receptę, natomiast inhibitory pompy protonowej dostępne są również bez recepty (np. Controloc Control, Ortanol Max, Nolpaza Control czy Bioprazol Bio Max), lecz tylko w dawce 20 mg (niektóre też po 10 mg). Lekarz może zalecić dawkę 40 mg na receptę lekarską.
W przypadku niepotwierdzonego zakażenia bakterią Helicobacter pylori, stosuje się również wyżej wymienione leki z grupy inhibitorów pompy protonowej, które to przyczyniają się do hamowania wytwarzania kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka.
Blokery H2
famotydyna (np. Famotydyna Ranigast bez recepty, Famogast na receptę).
Niegdyś w tej grupie leków znajdowały się również preparaty z ranitydyną dostępne bez recepty, jednak zostały one wycofane z obrotu.
Leczenie objawowe polega na przyjmowaniu środków zobojętniających kwas solny, takich jak sole wapnia, magnezu czy glinu. Są one dostępne w aptece bez recepty np. Alugastrin, Gastrotuss, Gaviscon.
W przypadku wystąpienia powikłań choroby wrzodowej, konieczne może się okazać leczenie operacyjne.
Czy chorobę wrzodową można wyleczyć?
Chorobę wrzodową można wyleczyć, chociaż proces ten bywa zwykle długotrwały. W przypadku zakażenia bakterią Helicobacter pylori, zastosowanie jednego ze schematów eradykacji nie zawsze kończy się od razu wyleczeniem pacjenta. Antybiotykoterapia może trwać od tygodnia do paru tygodni, ponieważ zdarza się, że trzeba zastosować inny schemat leczenia.
Ważna jest także odpowiednia dieta. Unikajmy potraw ciężkostrawnych, kawy czy alkoholu. Powinniśmy jeść częściej, o stałych porach, ale mniej obfite posiłki.
Regularne ćwiczenia również wpłyną na prawidłową perystaltykę jelit.
Gdy odstawimy papierosy oraz przeciwbólowe leki przeciwzapalne lub zamienimy je na leki nie niszczące błony śluzowej żołądka, jak np. paracetamol (np. Apap, Paracetamol Aurovitas), utorujemy sobie łatwiejszą drogę do całkowitego wyleczenia.
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 09.09.2024 15:12:29
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.