Szczepienie przeciwko meningokokom

Szczepienie przeciwko meningokokom

udostępnij:

Meningokoki powodują bardzo groźną chorobę - zapalenie opon mózgowych, która może doprowadzić do zgonu w ciągu 24 godzin w następstwie sepsy. Jak reagować i czy warto zaszczepić się przeciwko meningokokom?

Jakie choroby powodują meningokoki?

Meningokoki, to inaczej dwoinki zapalenia opon mózgowych (Neisseria meningitidis). Bakterie te naturalnie występują w nosogardzieli u 10% społeczeństwa nie powodując żadnych objawów klinicznych. Jeśli jednak dojdzie do zakażenia u osób z nie w pełni wykształconym układem odpornościowym lub atakujący szczep jest wyjątkowo chorobotwórczy, to doprowadzić może do:

  • zapalenia opon mózgowych, które chronią mózg i rdzeń kręgowy przed urazami mechanicznymi,
  • sepsy, czyli zagrażającej życiu niewydolność narządów spowodowanej rozregulowaną reakcją organizmu na zakażenie,
  • zapalenia gardła, płuc, zatok, ślinianek, ucha środkowego, układu moczowo-płciowego, stawów lub wsierdzia.

Kto może zarazić się meningokokami?

Na zakażenie meningokokami podatni są wszyscy, niezależnie od płci czy wieku, jednak najczęściej chorują dzieci w wieku od 3 miesięcy do 1 roku życia.

Zakażenie jest przenoszone wśród ludzi drogą kropelkową (podczas kichania i kaszlu bakteria jest rozprzestrzeniana na odległość 1 metra) lub bezpośrednio z wydzieliną z dróg oddechowych. Chorzy mogą zarażać nawet do 24 godzin od rozpoczęcia leczenia.

Wyższe ryzyko zakażenia mają osoby z niedoborami odporności, chorobami autoimmunologicznymi (np. łuszczyca, toczeń rumieniowaty układowy, choroba Crohna) i przebywające w środowiskach zamkniętych (żłobki, przedszkola) lub złych warunkach socjalnych.

Polskie dane z 2016 roku podają, że średnio w roku opisuje się 43 przypadki na 100 000 osób, u których doszło do zapalenia opon mózgowych z sepsą lub bez, w wyniku zakażenia meningokokami.

Jakie są objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych?

Pacjent zaczyna chorować w sposób nagły, z szybko narastającymi objawami w postaci gorączki, złego samopoczucia i pogarszającym się stanem ogólnym, co może przypominać przeziębienie lub grypę. Bardzo charakterystyczne są rozdrażnienie oraz nadwrażliwość na dźwięk i dotyk. Jeśli nie zostanie podjęte leczenie, to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych spowoduje nasilającą się senność, która doprowadzi do utraty przytomności.

Jakie są objawy sepsy?

Zdarza się, że choroba może wywołać sepsę objawiającą się poza wysoką gorączką, zespołem rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (tworzenie licznych mikrozakrzepów) oraz wylewami krwi do nadnerczy. Powoduje to spadek ciśnienia, niewydolność krążenia i w konsekwencji śmierć.

W 10-15% przypadków sepsy stwierdza się wysypkę krwotoczną, czyli liczne czerwone punkciki na skórze. Charakterystycznym objawem dla takich zmian jest „test szklankowy”, polegający na obserwacji przez szklankę przyciśniętego fragmentu skóry. Jeśli nie doszło do zblednięcia czerwonych zmian, to wynik potwierdza sepsę.

Zarówno w przypadku zapalenia opon mózgowych, jak i sepsy, atak bakterii następuje błyskawicznie i zaledwie w ciągu 24 godzin może spowodować kalectwo lub zgon. Konsekwencją przebytego zakażenia może być uszkodzenie mózgu, martwica skóry kończyn – palców i całych rąk bądź nóg, wymagająca amputacji.

Jak leczyć zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i sepsę?

Leczenie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i sepsy odbywa się w szpitalu, dlatego należy jak najszybciej zgłosić się na szpitalny oddział ratunkowy. Składa się ono z dwóch elementów: działania przeciwbakteryjnego i łagodzenia skutków choroby. Pierwszy z nich obejmuje leczenie antybiotykiem o szerokim spektrum działania (np. Cefotaxim-MIP, Edicin) oraz dobranie kolejnego na podstawie wykonanych testów laboratoryjnych. Leczenie objawowe polega na podawaniu również w formie dożylnej płynów w celu wyrównania gospodarki wodno-elektrolitowej (np. Glucosum 5% Fresenius, Natrium Chloratum 0,9% Baxter).

Jeśli doszło do powikłania w postaci sepsy, to leczenie składa się również z niwelowania zaburzeń czynności układu sercowo-naczyniowego, niewydolności oddechowej i nerek. Oprócz tego niezbędne może okazać się przetaczanie krwi.

Rokowanie zależy przede wszystkim od szybkiego rozpoczęcia podawania antybiotyków i płynów. Każda kolejna godzina bez podjętego leczenia zwiększa śmiertelność. Całkowity czas trwania leczenia nie jest z góry określony i zależy od stanu pacjenta. Na pewno nie będziecie on krótszy niż 7 dni, ponieważ tyle czasu powinna zająć antybiotykoterapia.

Szczepionki przeciwko meningokokom

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniom wywołanym przez prawie wszystkie chorobotwórcze grupy meningokoków jest szczepienie ochronne (np. NeisVac-CNimenrix, Bexsero, Trumenba). W chwili obecnej żadna z wymienionych szczepionek nie jest objęta refundacją.

Szczepienie przeciwko meningokokom najlepiej rozpocząć w pierwszym roku (wtedy należy podać dawkę przypominającą po kolejnych 12 miesiącach) lub w drugim roku życia dziecka. Uzyskana w ten sposób ochrona zapewnia bezpieczeństwo na okres około 5 lat, w zależności od szczepionki. Osoby z grupy ryzyka lub ich opiekunowie mogą rozważyć w związku z tym powtórne szczepienie po tym czasie. Ze względu na bardzo dużą różnorodność poszczególnych grup meningokoków, przechorowanie zakażenia nie daje odporności na ponowne zachorowanie.

Oprócz szczepień, ważne jest unikanie kontaktów z chorymi, stosowanie podstawowych zasad higieny oraz unikanie picia z jednej butelki lub dzielenia się kanapkami. W razie kontaktu z osobą, u której potwierdzono zakażenie meningokokami - lekarz może zapisać prewencyjnie antybiotyki.

Źródła

  1. Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN). Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM) w Polsce w 2017 roku.
  2. http://szczepienia.pzh.gov.pl
  3. Rouphael NG, Stephens DS. Neisseria meningitidis: biology, microbiology, and epidemiology. Methods Mol Biol. 2012;799:1-20.
  4. A. Hucko. Meningokoki – inwazja, którą trzeba opanować. Medical Tribune. 2017(5).
  5. Siewert B., Stryczyńska-Kazubska J., Wysocki J. Inwazyjna choroba meningokokowa. Pediatra po dyplomie. 2017(3).
  6. Marczyńska M., [w:] Kawalce. W., Grenda R., Ziółkowska H. Pediatria. Choroby zakaźne. 2013: 973-974.
  7. Przyjałkowski W., [w:] Interna Szczeklika 2017. Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego. 2017: 2255.
  8. MacLennan J., Obaro S., Deeks J., Lake D., Elie C., Carlone G., Moxon E., Greenwood B.; Immunologic Memory 5 Years after Meningococcal A/C Conjugate Vaccination in Infancy, The Journal of Infectious Diseases, 2001(183):97–104.

redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.

ostatnia zmiana: 09.08.2022 12:01:48

Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.

sortowanie:
filtrowanie:

Bexsero

iniekcja, 1 ampułkostrzykawka z igłą

meningococcal vaccine

lek na receptę

w 47% aptek

od 329,95 zł

Natrium Chloratum 0,9% Baxter

iniekcja, 500 mililitrów worek

sodium chloride

lecznictwo zamknięte

w 10% aptek

od 5,98 zł

Nimenrix

iniekcja, 1 zestaw: fiolka+ampułkostrzykawka 1,25 mililitra+2 igły

meningococcal vaccine

lek na receptę

w 26% aptek

od 169,99 zł

Pytania i opinie

Dodaj pytanie

* pole wymagane

Zdjęcia

Możesz przeciągnąć tu plik zdjęcia.

* pole wymagane

Zadając pytanie użytkownik akceptuje regulamin korzystania z usług serwisu GdziePoLek.pl 
Twój adres IP i wybrana lokalizacja zostaną zapisane. 
)