Pseudoefedryna (pseudoephedrine)

Pseudoefedryna jest pochodną efedryny stosowaną w zapaleniach górnych dróg oddechowych i przy katarze. Leki na bazie pseudoefedryny można kupić w aptece bez recepty, większe dawki - wyłącznie na receptę. Bez recepty pseudoefedryna dostępna jest jako samodzielny preparat lub jako jeden ze składników leku (jako dodatek do leków przeciwhistaminowych lub przeciwbólowych). Są to, m.in. tabletki oraz kapsułki na katar i zapalenie zatok (np. Sudafed, Ibuprom Zatoki, Ibuprom Zatoki Sprint, Gripblocker Express), syropy na katar i inne objawy przeziębienia (np. Acti-Trin, Actifed) oraz granulaty i proszki do wytwarzania płynu doustnego na przeziębienie i grypę (np. Gripex Hot Zatoki, Aspirin Complex Hot). 

Mechanizm działania pseudoefedryny opiera się na pośrednim pobudzeniu receptorów α i β-adrenergicznych w wyniku uwalniania endogennej noradrenaliny z ziarnistości neuronu. Substancja ta w niewielkim stopniu pobudza ośrodkowy układ nerwowy.

Spis treści

Jakie są właściwości pseudoefedryny?

W jakich chorobach można stosować pseudoefedrynę?

Jak stosować preparaty z pseudoefedryną?

Jakie są przeciwwskazania do stosowania pseudoefedryny?

Czy pseudoefedrynę można stosować w ciąży?

Czy pseudoefedrynę można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Z jakimi lekami nie należy łączyć pseudoefedryny?

Jakie są działania niepożądane pseudoefedryny?

Jakie są objawy przedawkowania pseudoefedryny?

Czy pseudoefedryna wywiera działanie narkotyczne?

Źródła

Jakie są właściwości pseudoefedryny?

• pseudoefedryna podana doustnie zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa,

• powoduje zwiększenie ciśnienia wewnątrzgałkowego,

• rozszerza oskrzela,

• w niewielkim stopniu przyspiesza rytm serca i podwyższa ciśnienie skurczowe,

• bardzo słabo pobudza ośrodkowy układ nerwowy.

W jakich chorobach można stosować pseudoefedrynę?

Pseudoefedryna stosowana jest najczęściej w preparatach złożonych w celu leczenia objawowego zapalenia błony śluzowej nosa i zapalenia zatok przynosowych w przebiegu zakażeń górnych dróg oddechowych lub alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa.

Jak stosować preparaty z pseudoefedryną?

Preparaty z pseudoefedryną stosowane są doustnie. Przeznaczone są dla osób dorosłych i dzieci powyżej 7. roku życia (lub 12. roku życia, w zależności od preparatu). Jednorazowo osoba dorosła może przyjąć maksymalnie 60 mg pseudoefedryny, nie należy przekraczać dawki 240 mg tej substancji na dobę. U dzieci preparaty z pseudoefedryną powinny być stosowane nie dłużej niż 4 dni. 

Jakie są przeciwwskazania do stosowania pseudoefedryny?

• ciężkie nadciśnienie tętnicze lub ciężka choroba wieńcowa,

• uczulenie na pseudoefedrynę lub pochodne.

Czy pseudoefedrynę można stosować w ciąży?

Nie są dostępne wystarczające dane, aby ocenić bezpieczeństwo przyjmowania pseudoefedryny w trakcie ciąży. Substancja może być stosowana w ciąży jedynie w przypadku, gdy w opinii lekarza korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu.

Czy pseudoefedrynę można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Pseudoefedryna w niewielkim stopniu przenika do mleka matki, lecz jej wpływ na niemowlę nie jest znany. Z tego względu substancja nie powinna być stosowana przez kobiety w okresie karmienia piersią.

Z jakimi lekami nie należy łączyć pseudoefedryny?

Ze względu na możliwość wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, pseudoefedryny nie powinno się stosować łącznie z lekami przeciwdepresyjnymi - trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi, inhibitorami monoaminooksydazy oraz lekami pobudzającymi układ współczulny, takimi jak leki zmniejszające przekrwienie błon śluzowych (np. Xylometazolin, Xylorin), leki hamujące łaknienie, a także leki psychotropowe o działaniu podobnym do amfetaminy (np. Concerta, Medikinet). Pseudoefedryna może również odwracać działanie leków obniżających ciśnienie krwi.

Jakie są działania niepożądane pseudoefedryny?

Podczas stosowania preparatów z pseudoefedryną mogą wystąpić objawy niepożądane, takie jak pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia snu oraz rzadko omamy. Sporadycznie mogą wystąpić wysypki skórne z towarzyszącym świądem. Należy pamiętać, że działania niepożądane mogą wystąpić, lecz nie muszą pojawić się u wszystkich pacjentów.

Jakie są objawy przedawkowania pseudoefedryny?

Stosowanie pseudoefedryny w dawkach wyższych niż zalecane prowadzi do przedawkowania leku.

Pojawiają się objawy typowe dla nadmiernego pobudzenia układu adrenergicznego, takie jak bóle głowy, nudności, zaburzenia snu oraz pobudzenie i euforia. U osób, które przedawkowały lek obserwuje się rozszerzenie źrenic, a co z tym związane - nadwrażliwość na światło. Pojawia się świąd oraz wysypka. Mogą występować również drżenia mięśniowe, wzrost ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia rytmu serca.

Czy pseudoefedryna wywiera działanie narkotyczne?

Pseudoefedryna należy do substancji leczniczych o potencjalnych właściwościach narkotycznych i uzależniających. Stosowanie leku w zalecanych dawkach nie powoduje uzależnienia fizycznego. Ze względu na ryzyko uzależnienia, pseudoefedryna bez recepty wydawana jest z apteki tylko osobom pełnoletnim w ilości określonej w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii lub w większych ilościach - wyłącznie na receptę. 

Źródła:

• „Kompendium Farmakologii” Waldemar Janiec

• Charakterystyka Produktu Leczniczego Apselan

• https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=699

• Wykaz dawek – Farmakopea X