Grzybica stóp - jak wygląda i jak ją leczyć?

Spis treści

Czym jest grzybica stóp i jak wygląda?

Jakie mogą być przyczyny grzybicy stóp?

Jak leczyć grzybicę stóp?

Domowe sposoby na grzybicę stóp

Czym jest grzybica stóp i jak wygląda?

Grzybica stóp jest chorobą zakaźną wywoływaną przez grzyby chorobotwórcze, głównie dermatofity. Jest powszechnym problemem we współczesnym świecie – wykazano, że nawet 70% ludzi choć raz w życiu przebędzie zakażenie grzybicze. Istnieją cztery postaci grzybicy stóp:

• międzypalcowa – najczęściej występująca postać, która zwykle dotyczy przestrzeni między czwartym i piątym palcem u stopy. Zakażona skóra między palcami staje się zaczerwieniona, swędząca, pęka i łuszczy się, pozostawiając białe, postrzępione kawałki naskórka,

• potnicowa – charakteryzuje się licznymi, okrągłymi (o średnicy 1-5 mm), wielopierścieniowymi pęcherzami o przezroczystej lub cytrynowożółtej zawartości zlokalizowanymi na łukach lub bokach stóp, palcach i fałdach podpalcowych. Zmianom towarzyszy zwykle wysięk i stan zapalny,

• hiperkeratotyczna, czyli złuszczająca lub tzw. mokasynowa – charakteryzuje się występowaniem nadmiernego rogowacenia i złuszczania naskórka w obrębie całej podeszwy stopy, co może prowadzić do powstawania bolesnych i swędzących pęknięć. Postać ta występuje przewlekle i charakteryzuje się występowaniem okresów zaostrzeń i remisji. Często może przebiegać bezobjawowo,

• wrzodziejąca - charakteryzuje się szybko rozprzestrzeniającymi się zmianami pęcherzykowo-krostkowymi, owrzodzeniami i nadżerkami o łuszczących się granicach, którym często towarzyszy infekcja bakteryjna. Zazwyczaj zakażenie rozpoczyna się w przestrzeni między trzecim i czwartym palcem i rozciąga się na podeszwę stopy. Ta postać często występuje u pacjentów z obniżoną odpornością i cukrzycą.

Jakie mogą być przyczyny grzybicy stóp?

• ciepłe i wilgotne warunki atmosferyczne,

• nieodpowiednia higiena,

• noszenie obuwia i skarpetek wykonanych z syntetycznych materiałów,

• mikrouszkodzenia, zadrapania i otarcia naskórka stóp,

• nadpotliwość,

• cukrzyca,

• miażdżyca tętnic,

• nadczynność lub niedoczynność tarczycy,

• przewlekłe stosowanie antybiotyków, kortykosteroidów lub leków immunosupresyjnych.

Jak leczyć grzybicę stóp?

Grzybicę stóp leczy się preparatami miejscowymi w postaci kremów, żeli, aerozoli, pudrów oraz płynów. Aplikuje się je na chorobowo zmienione miejsca zwykle 2-3 razy dziennie przez 3-4 tygodnie. Objawy najczęściej ustępują w ciągu 14 dni, jednak leczenie należy kontynuować jeszcze przez kolejne 1-2 tygodnie, aby zapobiec nawrotom zakażenia.

W aptekach dostępnych jest wiele leków bez recepty o działaniu przeciwgrzybiczym, w tym:

• klotrimazol w postaci kremu (np. Clotrimazolum GSK, Clotrimazolum Hasco) lub płynu (np. Clotrimazolum Medana),

• mikonazol w postaci kremu (np. Daktarin), żelu (np. Miconal), pudru leczniczego w zasypce (np. Daktarin) lub aerozolu (np. Miconal, Daktarin),

• bifonazol w postaci kremu (np. Canespor, Steper pro),

• terbinafina w postaci kremu (np. Myconafine, Lamisilatt) lub aerozolu (np. Undofen Max spray, Tersilat),

• cyklopiroks z olaminą w postaci kremu (np. Hascofungin), żelu (np. Pirolam) lub płynu na skórę (np. Hascofungin, Pirolam).

Wspomagająco można zastosować również płyny zawierające składniki przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne, takie jak chlormidazol, kwas salicylowy, borowy i octowy czy taninę, np. Polfungicid, Acifungin Forte. Zwykle nanosi się je miejscowo na zmiany skórne 2-4 razy na dobę.

U osób z tendencją do nawracającej grzybicy stóp, profilaktycznie można stosować preparaty zmniejszające potliwość, takie jak np. Pedipur, Alantan zasypka lub Proftin-M. Pomagają one zlikwidować środowisko korzystne dla rozwoju i wzrostu grzybów.

Leki należy nakładać na czystą i dobrze osuszoną skórę. Ponadto warto nosić bawełniane skarpetki i przewiewne, "oddychające" obuwie oraz ograniczyć wizyty na siłowni czy basenie, aby zapobiec nadkażeniu chorobowych zmian oraz uchronić inne osoby przed zarażeniem.

Jeśli po 4 tygodniach kuracji nie nastąpi poprawa, należy udać się na konsultację dermatologiczną. Lekarz może zlecić wykonanie badania mykologicznego, które umożliwia identyfikację rodzaju grzyba, będącego przyczyną infekcji i pomaga dobrać odpowiednie leczenie. Przerwa między stosowaniem miejscowych leków przeciwgrzybiczych, a pobraniem materiału do badania powinna wynosić co najmniej miesiąc. Rzadko, w ciężkich przypadkach grzybicy stóp lekarz może zalecić terapię doustną, np. flukonazolem, itrakonazolem lub terbinafiną. Zwykle jednak wystarczy zastosowanie preparatów miejscowych dostępnych bez recepty lub na receptę, np. lek przeciwgrzybiczy izokonazol (np. Travogen) lub leki przeciwgrzybicze z dodatkiem działających przeciwzapalnie kortykosteroidów (np. Travocort, Triderm).

Domowe sposoby na grzybicę stóp

Domowe sposoby na grzybicę nie zastąpią właściwego leczenia i powinny być stosowane jedynie pomocniczo lub profilaktycznie. Nieleczona grzybica stóp może prowadzić do wystąpienia powikłań, takich jak nadkażenie bakteryjne, reakcja alergiczna lub przeniesienie grzybicy na inne partie ciała, np. dłonie czy paznokcie (w tym przypadku leczenie jest trudne i długotrwałe).

Do popularnych domowych metod należy wcieranie olejku z drzewa herbacianego lub oregano, moczenie stóp w wodzie z octem czy stosowanie zasypki z mąki ziemniaczanej.