Czarnuszka siewna (nigella sativa)

Czarnuszka siewna (Nigella sativa) zwana również czarnuszką ogrodową lub czarnym kminem, to roślina, której nasiona wykorzystywane są przede wszystkim jako przyprawa w kuchni indyjskiej, egipskiej i bliskiego wschodu. Nasiona i olej z czarnuszki wykazują również działanie lecznicze i mogą być stosowane wspomagająco, m.in. w leczeniu niestrawności, reumatyzmu, alergii, chorób układu oddechowego, chorób nerek, schorzeń układu krążenia czy w celu wzmocnienia odporności. 

Spis treści

Co zawierają nasiona czarnuszki?

Olej i nasiona z czarnuszki - na jakie problemy zdrowotne?

Jak stosować nasiona czarnuszki?

Jakie dawki czarnuszki wykazują działanie lecznicze?

Jak i kiedy stosować olej z czarnuszki?

Czy czarnuszka wspomaga odchudzanie?

Obejrzyj film!

Źródła

Co zawierają nasiona czarnuszki?

• niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT): kwas linolowy, oleinowy, alfa-linolenowy, eikozadienowy,

• olejek eteryczny: tymochinon, trans-anetol, limonen, p-cymen, karwon, alfa-pinen, karwakrol, tymol, nigellon,

• alkaloidy i flawonoidy (glikozydy kemferolu i kwercetyny),

• niezbędne aminokwasy: lizynę, leucynę, izoleucynę, walinę, treoninę, metioninę, fenyloalaninę, tyrozynę,

• witaminy i minerały, m.in. karoten, witaminy z grupy B, witaminę C, witaminę E, wapń, żelazo, cynk, selen, magnez, sód i potas. 

Olej i nasiona z czarnuszki - na jakie problemy zdrowotne?

• antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie, 

• przeciwwrzodowo - poprzez wzrost zawartości mucyny i redukcję poziomu histaminy w błonie śluzowej żołądka,

• przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i przeciwwirusowo - za co odpowiada tymochinon,

• wspomagająco układ trawienny,

• ochronnie na nerki - działa moczopędnie i hamuje formowanie się kamieni nerkowych poprzez obniżenie stężenia szczawianu wapnia w moczu, 

• przeciwbólowo i rozkurczowo,

• przeciwalergicznie - hamuje wydzielanie histaminy w kontakcie z alergenem, 

• przeciwcukrzycowo - obniża poziom stresu oksydacyjnego, chroni komórki β trzustki, poprawia wrażliwość komórek na insulinę,

• przeciwnadciśnieniowo oraz przeciwmiażdżycowo - reguluje poziom lipidów we krwi.

Jak stosować nasiona czarnuszki?

Jako środek leczniczy czarnuszka wykorzystywana jest już od ponad 2000 lat. Źródłem cennych składników są przede wszystkim nasiona, które stosuje się w formie:

• zmielonej,

• odwaru - przygotowuje się gotując nasiona czarnuszki w wodzie przez 10-15 minut w temperaturze nie przekraczającej 90°C,

• naparu - uzyskuje się zalewając nasiona czarnuszki wrzącą wodą na 10-15 minut,

• nalewki - nasiona zalewa się alkoholem i pozostawia w szczelnie zamkniętym opakowaniu, w zacienionym miejscu na ok. tydzień, następnie płyn należy przefiltrować, rozlać do butelek, zakorkować i stosować po odstaniu (po ok. 3 dniach),

• oleju z czarnuszki - pozyskiwany jest poprzez tłoczenie nasion na zimno, charakteryzuje się gorzkawym smakiem, ciemnobrązową barwą oraz korzennym zapachem. 

Jakie dawki czarnuszki wykazują działanie lecznicze?

• 2-5 g zmielonych nasion czarnuszki (np. Czarnuszka Dary Natury) dwa razy dziennie,

• 500-1000 mg oleju z nasion czarnuszki (np. Oleje Świata Olej z Czarnuszki) dwa-trzy razy dziennie,

• 100-150 ml naparu lub odwaru dwa-trzy razy dziennie,

• 5 ml nalewki z czarnuszki dwa-trzy razy dziennie,

• olej, napar oraz odwar z czarnuszki mogą być również stosowane zewnętrznie na skórę i włosy w ilości zależnej od powierzchni na jaką będą nakładane. 

Jak i kiedy stosować olej z czarnuszki?

Olej z czarnuszki jest szeroko stosowany w kosmetologii i lecznictwie. Produkt nadaje się do stosowania zewnętrznie na skórę - łagodzi reakcje alergiczne, spowalnia procesy starzenia, zmiękcza naskórek, nadaje skórze blask i wspomaga gojenie drobnych ran, zmian trądzikowych i blizn. 

Z kolei picie oleju z czarnuszki wzmacnia odporność, działa antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie oraz poprawia trawienie łagodząc objawy, takie jak wzdęcia czy uczucie pełności w brzuchu. Regularne spożywanie oleju z czarnuszki obniża poziom glukozy we krwi, dlatego produkt ten może być stosowany wspomagająco u pacjentów z cukrzycą typu 2.

Stosując olej z czarnuszki, należy przestrzegać norm dziennego spożycia zgodnie z informacją znajdującą się na opakowaniu lub w ulotce produktu. Przyjmowanie zbyt dużych dawek oleju może prowadzić, m.in. do zaburzeń żołądkowo-jelitowych oraz niedociśnienia. Oleju z czarnuszki nie powinny spożywać kobiety w ciąży oraz dzieci poniżej 3. roku życia.

Czy czarnuszka wspomaga odchudzanie?

Dostępne są badania, które potwierdzają, że spożywanie oleju z czarnuszki siewnej może wspomagać odchudzanie. Olej ten wykazuje działanie hamujące lipogenezę, czyli proces związany z odkładaniem i magazynowaniem tłuszczu w organizmie, wzmaga natomiast lipolizę - rozkład tkanki tłuszczowej. Przypuszcza się również, iż może zwiększać wydatek energetyczny, co w efekcie wpływa na obniżenie bilansu kalorycznego. 

Obejrzyj film!

Źródła

• Kaźmierczak A. i wsp.: "Zdrowie z natury – czarnuszka siewna w produktach kosmetycznych i leczniczych". Post N Med., 2018; 31(1A): 61-64

• Jurczak R., Reguła J.: Właściwości prozdrowotne czarnuszki siewnej i jej znaczenie w leczeniu dny moczanowej. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2018; 9(3): 95-102

• Mańkowska D., Bylka W.: Nigella sativa L.–związki czynne, aktywność biologiczna. Herba Polonica, 2009

• Kooti W., i wsp.: Phytochemistry, pharmacology and therapeutic uses od black seed (Nigella sativa). Chin J Nat Med. 2016 Oct; 14(10): 732-745

• Mousavi SM, i wsp.: Effect of Nigella sativa supplementation on obesity indices: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complement Ther Med. 2018 czerwiec; 38: 48-57