Co jakiś czas w mediach pojawia się mrożąca krew w żyłach informacja, że na cukrzycę choruje coraz więcej ludzi, w tym również dzieci. Jednak czy cukrzyca zawsze oznacza to samo? Z artykułu dowiecie się, czym różnią się od siebie cukrzyca typu 1 i 2 oraz inne typy cukrzycy i jakie mity się z tym wiążą.
Spis treści
Obejrzyj film o objawach cukrzycy!
Cukrzyca typu 1 - czyli “ta gorsza”, a cukrzyca typu 2 - czyli "ta lepsza"?
Którą cukrzycę mają dzieci, a którą dorośli?
Dlaczego nie wszyscy cukrzycy stosują insulinę?
Cukrzyca ciążowa i inne typy cukrzycy
Obejrzyj film o cukrzycy u kobiet w ciąży!
Czego nie należy mówić diabetykowi?
Cukrzyca cukrzycy nierówna
Gdy pojawia się temat cukrzycy w środkach masowego przekazu, jak telewizja czy internet, zwykle słyszymy informacje dotyczące cukrzycy typu 2, choć nie zawsze jest to odpowiednio wyraźnie zaznaczone. Temat cukrzycy typu 2 jest poruszany tak często z prostego powodu - to właśnie ten typ cukrzycy występuje najczęściej, a dokładniej aż u 80-90% wszystkich diabetyków. Jest on spowodowany głównie niewłaściwym odżywianiem, otyłością, siedzącym trybem życia, brakiem aktywności fizycznej - czyli szeroko pojętymi czynnikami środowiskowymi, a do tego w pewnym stopniu predyspozycjami genetycznymi, które nie muszą przesądzać o tym, czy zachorujemy czy nie.
W globalnych statystykach nie rozróżnia się cukrzycy na typ 1 i typ 2, ponieważ potwierdzenie diagnozy cukrzycy typu 1 wymaga przeprowadzenia specjalistycznych testów laboratoryjnych. Wiemy jednak, że większość osób cierpiących na cukrzycę ma cukrzycę typu 2. W artykule Leki na cukrzycę możecie przeczytać, czym właściwie jest cukrzyca i jakie są jej objawy.
Obejrzyj film o objawach cukrzycy!
Cukrzyca typu 1 - czyli “ta gorsza”, a cukrzyca typu 2 - czyli "ta lepsza"?
Przy obecnym stanie wiedzy możemy edukować społeczeństwo w zakresie zapobiegania cukrzycy typu 2, ale nie mamy takiej możliwości w przypadku typu 1. Przyczyny rozwoju cukrzycy typu 1 są nie do końca poznane, ponieważ zachorowanie na nią ma związek z czynnikami środowiskowymi, genetycznymi i ma ona podłoże autoimmunologiczne. Oznacza to, że komórki układu odpornościowego zaczynają traktować własne komórki trzustki - te produkujące insulinę - jako obce. W ten sposób dochodzi do ich zniszczenia, a w organizmie zaczyna brakować jednego z fundamentalnych dla życia hormonów - insuliny. Objawy tego procesu pojawiają się zdecydowanie szybciej i mają bardziej agresywny przebieg od objawów towarzyszących cukrzycy typu 2, która niezdiagnozowana może rozwijać się latami. Nie oznacza to jednak, że typ 1 jest gorszy, bardziej niebezpieczny czy bardziej zaawansowany niż typ 2. Bez względu na typ cukrzycy podstawą leczenia jest edukacja, o której więcej piszemy tutaj: Edukacja diabetologiczna: pacjenci pytają farmaceutów o cukrzycę.
Którą cukrzycę mają dzieci, a którą dorośli?
Wielu prowadzących programy telewizyjne, audycje radiowe czy niestety czasami wykłady na wyższych uczelniach, nazywa cukrzycę typu 1 cukrzycą wieku dziecięcego lub cukrzycą młodzieńczą, co jest już terminem przestarzałym. Określenie cukrzycy typu 1 jako cukrzycy młodzieńczej bardzo często wprowadza odbiorców w błąd, ponieważ nie liczą się z tym, że jest to choroba na ten moment nieuleczalna i osoby, które zachorowały jako dzieci, po jakimś czasie są dorosłymi, którzy nadal mają cukrzycę typu 1, a nie typu 2, jak większość dorosłych. Co więcej, typ 1 nie jest już diagnozowany tylko u kilkuletnich dzieci, ale jego początek może przytrafić się nawet osobie 20-paroletniej, czyli w zasadzie dorosłemu.
Dlaczego nie wszyscy cukrzycy stosują insulinę?
Często widuję określenia kwalifikujące cukrzycę typu 1 jako insulinozależną - bo terapia polega na podawaniu insuliny, a cukrzycę typu 2 jako insulinoniezależną - bo organizm w jakimś stopniu produkuje insulinę, jednak jest to proces mało wydajny i niezbędne jest wspomaganie go np. podawaniem leków doustnych i koniecznie zmianą nawyków żywieniowych. Takie definiowanie tych dwóch typów cukrzycy dobrze zrozumie osoba z wykształceniem okołomedycznym, natomiast niekoniecznie już ktoś kogo nie interesuje fizjologia. Odbiorca takiej wiadomości często “kwalifikuje” każdego kto wstrzykuje sobie insulinę jako diabetyka typu 1, a tych bez terapii insuliną jako typ 2. Jednak na pewnym etapie leczenie cukrzycy nie jest już takie oczywiste - u wielu chorych z cukrzycą typu 2 leki doustne nie są wystarczające lub ze względu na pogorszenie zdrowia muszą zostać zastąpione insuliną - nie oznacza to jednak, że osoba chorująca na typ 2 ma teraz typ 1.
Coraz większe znaczenie mają inne terapie stosowane we wstrzyknięciach podskórnych. Łatwiejszy dostęp do nowoczesnego leczenia w wielu przypadkach pozwala odsunąć w czasie stosowanie insuliny u osób z cukrzycą typu 2. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj: Nowe leki na otyłość i cukrzycę - jak nie dać się oszukać?
Cukrzyca ciążowa i inne typy cukrzycy
Pamiętajmy, że wyróżniamy jeszcze cukrzycę typu MODY uwarunkowaną genetycznie czy cukrzycę ciążową, na której temat funkcjonuje również wiele mitów. Jednym z nich jest to, że na cukrzycę ciążową chorują tylko otyłe kobiety, które nie dbają o swoje zdrowie. Jest to bardzo często powielany mit - tak naprawdę cukrzyca może dotykać nawet ciężarnych, które regularnie lub nawet zawodowo uprawiają sport. U większości kobiet udaje się zapanować na cukrami odpowiednio dopasowaną dietą, a jeśli faktycznie koniecznie jest leczenie, to ze względu na bezpieczeństwo farmakoterapii w ciąży zaleca się stosowanie niewielkich dawek insuliny we wstrzyknięciach podskórnych. Część kobiet, które miały cukrzycę ciążową po porodzie i badaniach kontrolnych może odetchnąć z ulgą i zapomnieć o tym schorzeniu, a niestety u części może cukrzyca za jakiś czas powrócić. Przebycie cukrzycy ciążowej jest jednym z czynników ryzyka wystąpienia cukrzycy w kolejnych latach życia i może to być wtedy cukrzyca typu 2, ale także typu 1.
Obejrzyj film o cukrzycy u kobiet w ciąży!
Czego nie należy mówić diabetykowi?
Dla zdrowych ludzi takie szczegóły mogą nie mieć wielkiego znaczenia, ale dla wielu diabetyków mają znaczenie ogromne. Zdarza się, że rodzice dzieci chorujących na cukrzycę typu 1 słyszą uwagi dotyczące stanu zdrowia ich dzieci, jak np. to, że zachorowało, bo jadło za dużo słodyczy lub pocieszenia, że na pewno z tego wyrośnie, co nie jest zgodne z prawdą. Natomiast wielu chorych dorosłych z cukrzycą typu 1 słyszy, że musieli sobie na to nieźle zapracować - to teraz mają “karę”. Cukrzyca - bez względu na to czy jest typu 1 czy typu 2 - to choroba jak każda inna, a nie kara za nieprzestrzeganie pewnych wymagań przez dzieci, ich rodziców czy osoby dorosłe. Niekiedy demotywującym i frustrującym dla osób z cukrzycą jest sugerowanie zmiany terapii czy tego, że cukrzyca jest uleczalna, co na ten moment jest niemożliwe.
Inną sytuacją jest motywowanie strachem. Bardzo popularnym powikłaniem, którym lubi się straszyć diabetyków, jest stopa cukrzycowa prowadząca do częściowej lub całkowitej amputacji. Na wielu prezentacjach pokazuje się mnóstwo zdjęć stóp diabetyków w bardzo kiepskim stanie, z ranami które nie powstają z dnia na dzień, tylko u osób faktycznie zaniedbujących ten problem. Spróbujcie postawić się w sytuacji 16-letniego chłopaka, któremu właśnie zdiagnozowano cukrzycę typu 1, gra w piłkę nożną, jest aktywny i ktoś mu pokazuje takie zdjęcie mówiąc, że za 15 lat tak będą wyglądały jego stopy. Jesteście zmotywowani do codzienności z chorobą czy wystraszeni natłokiem myśli co zrobiliście nie tak? Więcej o zespole stopy cukrzycowej i wskazówkach dotyczących zapobiegania napisaliśmy tutaj: Jak wygląda stopa cukrzycowa? Objawy i leczenie.
Skala problemu cukrzycy niezależnie od jej typu sprawia, że całe otoczenie osoby chorej stanowi istotny element zespołu terapeutycznego. Codzienność diabetyka to też gorsze chwile, kiedy życie z chorobą może przytłaczać. Wtedy nieocenione staje się wsparcie osób najbliższych i całego środowiska, które jest wspierające, a nie piętnujące.
Obejrzyj film o cukrzycy!
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 26.04.2023 10:25:32
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.