Chory uważający się za zmarłego, próbujący amputować swoją kończynę, podejrzewający, że ktoś podmienił jego małżonka, albo uważający się za Zbawiciela - to tylko niektóre z rzadko spotykanych i przerażających zaburzeń psychicznych. Skąd one się biorą i czy można je leczyć?
Spis treści
Podmienieni członkowie rodziny
Chodzący trup
Z zespole Cotarda, inaczej syndromie chodzącego trupa, chory jest przekonany, że jest osobą zmarłą, a jego ciało gnije, w związku z czym jego narządy znikają. Osoby z zespołem Cotarda często podejmują zachowania autoagresywne, a nawet próbują odebrać sobie życie, aby udowodnić, że nie mogą umrzeć ponownie albo by pozbyć się swojego martwego ciała, gdyż nie rozumieją, dlaczego po śmierci nadal jest na ziemi. Zespół Cotarda może pojawić się w schizofrenii bądź depresji, a także być przyczyną wad lub uszkodzeń mózgu. Jako leczenie stosuje się leki przeciwpsychotyczne i elektrowstrząsy.
Pacjent wiecznie chory
Niektórzy stali bywalcy aptek i przychodni lekarskich nazywani są hipochondrykami, bowiem cały czas są przekonani, że są poważnie chorzy, mimo wykazywania w rzeczywistości niewielkich objawów lub nie występowania ich wcale. Gorzej, jeśli pacjent specjalnie wywołuje u siebie objawy, w celu wymuszenia hospitalizacji, np. połyka ostre przedmioty, prowokuje wymioty. Zaburzenie takie nazywa się zespołem Münchhausena i często połączone jest z zaburzeniami osobowości, traumami z dzieciństwa czy tendencjami obsesyjnymi. Takie osoby czasem wywołują objawy chorób nie tylko u siebie, ale np. u swoich dzieci – nazywa się to wtedy zastępczym zespołem Münchhausena. Leczenie polega na psychoterapii połączonej z przyjmowaniem leków, np. przeciwdepresyjnych czy przeciwlękowych.
Obca ręka i obca noga
Pacjenci chorujący na zespół obcej ręki uważają, że jedna z ich rąk nie należy do nich, co powoduje niechęć lub nawet nienawiść w stosunku do niej, a także brak kontroli nad jej ruchami. Może być to spowodowane uszkodzeniami mózgu, np. po udarze, albo chorobami psychicznymi. Innym zaburzeniem, w którym pacjent nieprawidłowo rozpoznaje kończynę, uważa, że jest dodatkowa i chciałby się jej pozbyć, jest apotemnofilia. Jest ona o tyle niebezpieczna, że chorzy doświadczają obsesyjnej chęci amputacji swojej kończyny – niektórzy z nich zwracają się w tej sprawie do lekarzy. Twierdzą, że po amputacji będą mogli znów poczuć się sobą. Przyjmuje się, że problem wiąże się z zaburzeniami neurologicznymi lub uszkodzeniami mózgu. Temat jest bardzo kontrowersyjny, bowiem etycznie wątpliwym byłoby wycinanie zdrowej kończyny. W związku z tym zwykle kieruje się pacjenta na terapię psychologiczną.
Kurczące się genitalia
Syndrom Koro to zaburzenie lękowe dotykające zwykle mężczyzn mieszkających na Dalekim Wschodzie i charakteryzuje się tym, że chory obawia się, że jego penis się kurczy, wciągany jest w głąb brzucha, a gdy to nastąpi, dojdzie do śmierci. Syndrom może pojawiać się w przebiegu chorób psychicznych, np. schizofrenii, nerwicy, choroby afektywnej dwubiegunowej, a także neurologicznych, np. padaczki, choroby Parkinsona. Terapia polega wtedy na leczeniu choroby podstawowej.
Podmienieni członkowie rodziny
Osoby cierpiące na zespół Capgrasa uważają, że ktoś im bliski został zastąpiony inną osobą, o takim samym wyglądzie, ale innej osobowości. Z kolei pacjenci z zespołem Fregoliego są przekonani, że wszyscy ludzie to jedna i ta sama, dobrze im znana osoba, która cały czas się przebiera. W obu przypadkach, takie osoby twierdzą, że inni mają wobec nich złe zamiary, co może prowadzić do agresji i nieoczekiwanych zachowań. W skrajnych przypadkach chory może twierdzić, że to on sam został podmieniony przez obcą osobę. Zespoły urojeniowe błędnej identyfikacji mogą występować w przebiegu chorób psychicznych, np. schizofrenia, depresja; neurologicznych, np. epilepsja; zatruć i zaburzeń hormonalnych, więc terapia polega zwykle na leczeniu choroby podstawowej. Podaje się również leki przeciwpsychotyczne.
Niepamięć do twarzy
Chorzy na prozopagnozję - ślepotę twarzy, nie potrafią rozpoznać po twarzy osób im znanych, nawet swoich bliskich, włączając w to samych siebie. Starają się ułatwiać sobie życie poprzez zapamiętywanie znaków szczególnych, np. fryzury, barwy głosu, zachowania. Nie zawsze jest to jednak skuteczne, więc często zostają uznawani za aroganckich i niemiłych, udających, że kogoś nie znają. Do tego zaburzenia przyznał się np. aktor Brad Pitt. Ślepota twarzy spowodowana może być na skutek mutacji genetycznej oraz uszkodzenia i złego funkcjonowania mózgu. Jeśli uraz spowodowany został np. udarem, wtedy stosuje się leki poprawiające krążenie krwi w mózgu. W pozostałych przypadkach zwykle zaleca się psychoterapię i ćwiczenia poprawiające zapamiętywanie.
Wcielenie w postaci biblijne
Niektórych pielgrzymów odwiedzających Jerozolimę dopada syndrom jerozolimski. Pod wpływem obecności w miejscach świętych, osoba (zwykle wyznania chrześcijańskiego lub żydowskiego) zaczyna uważać, że jest jedną z postaci biblijnych, np. Jezusem, królem Dawidem albo Janem Chrzcicielem i stara się do nich upodobnić. Zaburzenie może być spowodowane oczarowaniem miejscami biblijnymi, albo wręcz przeciwnie – rozczarowaniem, które chorzy manifestują właśnie w taki sposób. Zwykle opuszczenie Izraela i powrót do domu pomagają w pozbyciu się zaburzenia.
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 09.05.2023 13:13:51
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.