Cukrzyca w ciąży

udostępnij:

Dla kobiety spodziewającej się dziecka, diagnoza cukrzycy ciążowej to doświadczenie, które może spędzać sen z powiek. Najczęściej dowiaduje się o tym w drugim trymestrze ciąży, po tzw. teście obciążenia glukozą. W naszym artykule piszemy, m.in. czy cukrzyca ciążowa jest niebezpieczna i jak leczyć cukrzycę powstałą w wyniku ciąży!

Spis treści

Obejrzyj film o cukrzycy u kobiet w ciąży

Skąd bierze się cukrzyca ciążowa?

Jak rozpoznać cukrzycę ciążową?

Cukrzyca ciążowa a cukrzyca w ciąży

Czy podwyższony poziom cukru w ciąży jest niebezpieczny?

Jak leczyć cukrzycę ciążową?

Dowiedz się, co wpływa na poziom cukru

Czy insulina jest bezpieczna dla kobiet w ciąży?

Czy poród oznacza koniec badań w kierunku cukrzycy?

Obejrzyj film o cukrzycy u kobiet w ciąży

Skąd bierze się cukrzyca ciążowa?

Przyczyną zbyt wysokiego poziomu cukru w organizmie kobiety jest m.in. działanie hormonów ciążowych: laktogenu łożyskowego, estrogenów, progesteronu i prolaktyny, które zmniejszają skuteczność insuliny. U kobiet, których trzustka nie jest w stanie przełamać efektu hormonów i fizjologicznej insulinooporności, rozwija się hiperglikemia, czyli zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi. Czynnikami ryzyka cukrzycy ciężarnych są, m.in.:

  • wiek ciężarnej powyżej 35. roku życia,

  • trzecia i kolejna ciąża,

  • nadwaga lub otyłość,

  • zespół policystycznych jajników,

  • wysoka masa urodzeniowa dziecka z poprzedniej ciąży,

  • cukrzyca typu 2 w rodzinie,

  • urodzenie dziecka z wadą rozwojową,

  • nadciśnienie tętnicze przed ciążą.

Jak rozpoznać cukrzycę ciążową?

W celu jej rozpoznania należy w określonym czasie oznaczyć stężenie glukozy we krwi ciężarnej.

Najszybciej, bo już w momencie stwierdzenia ciąży, badanie to przeprowadza się u ciężarnych z grupy ryzyka. W tym przypadku jest to od razu test obciążenia glukozą.

Pozostałe ciężarne mają zalecenie oznaczenia stężenia glukozy we krwi na czczo. Jest to oznaczenie stężenia glukozy po 8-12 godzinach od ostatniego posiłku.

Stężenie poniżej 92 mg/dl jest prawidłowe i w tej sytuacji lekarz zaleca kolejne badanie między 24-28 tygodniem ciąży. Tym razem jest to doustny test tolerancji glukozy (krzywa cukrowa). Nieprawidłowe stężenie glukozy we krwi na czczo (92-125 mg/dl) jest wskazaniem do jak najszybszego testu obciążenia glukozą.

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Aby test tzw. krzywej cukrowej został przeprowadzony właściwie:

  • przed testem ciężarna powinna odżywiać się jak dotychczas,

  • pierwsze pobranie krwi powinno nastąpić na czczo, po minimum 8 godzinach od spożycia ostatniego posiłku,

  • po pobraniu krwi na czczo, kobieta powinna wypić 75 g glukozy rozpuszczonej w szklance wody w ciągu 5 minut (aby uniknąć nudności lepiej rozpuścić glukozę w ciepłej wodzie lub zastosować gotowy preparat smakowy), o rodzajach dostępnej w aptece glukozy piszemy - tutaj Zamów glukozę 75g

  • krew pobierana jest po 60 i 120 minutach od spożycia roztworu glukozy, w tym czasie nie wolno spożywać żadnych posiłków i napojów oraz jeśli to możliwe, należy pozostawać w pozycji siedzącej.

Jeżeli w doustnym teście tolerancji glukozy, jej stężenie w osoczu na czczo wynosi 92 mg/dl lub więcej, po 1 godzinie 180 mg/dl lub więcej, albo po 2 godzinach wynosi 153 mg/dl lub więcej, konieczne jest skierowanie do diabetologa.

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Cukrzyca ciążowa a cukrzyca w ciąży

Cukrzyca ciążowa nie jest tym samym co cukrzyca w ciąży. Cukrzyca ciążowa wynika ze zmian zachodzących w organizmie z powodu ciąży i zwykle ujawnia się na późniejszych etapach ciąży. Natomiast o cukrzycy w ciąży mówimy, gdy w ciążę zachodzi kobieta, która już wcześniej chorowała na cukrzycę (bez względu na jej typ) lub gdy cukrzyca rozpoznawana jest w I trymestrze na podstawie wysokiej glikemii na czczo lub testu OGTT (choroba rozwijała się wcześniej, ale diagnozę postawiono dopiero na początku ciąży). Taki stan wymaga wprowadzenia odpowiedniego leczenia już podczas ciąży i kontynuacji leczenia po jej rozwiązaniu. Diagnoza cukrzycy nie zawsze jest prosta, a w czasie ciąży możliwe jest zdiagnozowanie nieprawidłowości, które mogą wynikać z ciąży, choć wcale nie muszą.

Czy podwyższony poziom cukru w ciąży jest niebezpieczny?

Ponieważ glukoza łatwo przenika przez łożysko, zbyt wysoki poziom cukru u kobiety ciężarnej powoduje również zbyt wysoki cukier (hiperglikemię) u dziecka. Taki stan prowadzi do nieprawidłowości w rozwoju płodu, np. zbyt duży przyrost masy ciała. Z tego powodu istotnym zagrożeniem wynikającym z cukrzycy jest ryzyko urodzenia dziecka o masie ciała za dużej w stosunku do wieku ciążowego. Stwarza to ryzyko powikłań okołoporodowych dla mamy i dziecka.

Pacjentki po porodzie najbardziej obawiają się cukrzycy u swojego potomstwa. A problem może być zupełnie inny. Po porodzie trzustka dziecka nadal produkuje duże ilości insuliny, czego następstwem może być niedocukrzenie, groźne dla niedojrzałych jeszcze komórek nerwowych noworodka.

Jak leczyć cukrzycę ciążową?

Leczenie cukrzycy ciążowej polega przede wszystkim na modyfikowaniu diety, pomiarach stężeniach glukozy we krwi za pomocą glukometru oraz regularnej, umiarkowanej aktywności fizycznej (o ile nie jest przeciwwskazana).

Nie wiesz czym różnią się poszczególne modele glukometrów? Przeczytaj naszą analizę

Wysiłek fizyczny (np. regularne spacery) poprawia działanie insuliny, zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, poprawia metabolizm glukozy, przez co pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi.

Podstawą diety kobiety z cukrzycą ciężarnych są niewielkie, regularne posiłki o niskim indeksie glikemicznym. Dieta kobiety z cukrzycą ciążową nie musi polegać na eliminowaniu konkretnych produktów. Powinna być dobrze zbilansowana, dostarczać wszystkich potrzebnych składników odżywczych i mikroelementów. Kluczowe jest odpowiednie komponowanie posiłków.

Kolejnym elementem leczenia cukrzycy ciążowej jest samokontrola glikemii za pomocą glukometru. Poziom glukozy we krwi należy mierzyć codziennie na czczo i godzinę po każdym posiłku. Powinniśmy dążyć do poziomu glukozy na czczo i przed posiłkami 70-90 mg/dl, 1 godzinę po rozpoczęciu posiłku poniżej 140 mg/dl, a 2 godziny po rozpoczęciu posiłku poniżej 120 mg/dl. Kilka razy w tygodniu warto również mierzyć glikemię w nocy, ok. 2:00-4:00.

Pomocne w ocenie zmian glikemii i wyciąganiu wniosków z pomiarów mogą być systemy monitorowania glikemii, np. system FGM (flash glucose monitoring) oparty o metodę skanowania FreeStyle Libre

Z uwagi na wiele zmian hormonalnych w czasie ciąży bywa tak, że sposoby na opanowanie glikemii w jednym miesiącu się sprawdzają, a w innym nie są już wystarczające. Nie ma jednej, sprawdzonej metody na prawidłowy poziom cukru.

Dowiedz się, co wpływa na poziom cukru

W celu potwierdzenia przyjmowania przez ciężarną właściwej ilości kalorii, co kilka dni należy zbadać za pomocą testów paskowych (dostępnych w aptece, np. pod nazwą Keto-Diastix) stężenie glukozy i ciał ketonowych w porannym moczu. Ich obecność może świadczyć o “głodzeniu” organizmu i np. konieczności dołożenia małej przekąski późnym wieczorem.

U wielu pacjentek zmiany dietetyczne i aktywność fizyczna pozwalają na osiągnięcie dobrych wyników. Niestety czasami przebieg cukrzycy wymaga wprowadzenia leczenia insuliną (bazową lub również dawkami do posiłków, jeśli jest taka potrzeba). U większości kobiet insulina odstawiana jest po porodzie.

Czy insulina jest bezpieczna dla kobiet w ciąży?

Jest to obecnie jedyny stosowany lek w leczeniu cukrzycy u kobiet w ciąży - zarówno cukrzycy ciążowej (powstałej w przebiegu ciąży), jak i tej wykrytej podczas ciąży (toczącej się wcześniej, ale diagnozowanej podczas ciąży). Insulina przenika przez łożysko w minimalnej ilości (1-3%). Zatem, insulina to lek bezpieczny dla przyszłej mamy i jej dziecka.

Leczenie insuliną wdrażane jest po przeanalizowaniu możliwości modyfikacji diety, gdy stężenie glukozy oznaczone za pomocą glukometru przekracza na czczo 90 mg/dl lub/i stężenie poposiłkowe jest większe od 140 mg/dl. Nie zostało określone jedno stanowisko, ile epizodów przekroczenia zalecanych wyników z samokontroli musi mieć miejsce, by konieczne było leczenie insuliną. Aspekty, które lekarz bierze pod uwagę przy podejmowaniu decyzji to nie tylko sama glikemia, ale też masa ciała pacjentki, przyrost masy ciała w ciąży, parametry płodu w USG, obecność ciał ketonowych w porannym moczu. 

Kobiety ciężarne mogą podawać insulinę w brzuch za pomocą pena. Jeśli pojawia się problem z utworzeniem fałdu skórnego ze względu na napięcie skóry, warto stosować krótkie igły (o długości 4 i 5 mm) oraz wstrzyknięcia wykonywać w boczne ściany brzucha.

W przypadku kobiet z cukrzycą typu 1, które planują ciążę lub są w I trymestrze ciąży możliwe jest wypożyczenie pompy insulinowej, jeśli do tej pory nie korzystały z takiej formy leczenia. Pompę (oraz sensory do ciągłego monitorowania glikemii) w ramach Programu Fundacji WOŚP można wypożyczyć w kilkudziesięciu ośrodkach w Polsce. Szczegóły znajdują się na stronie WOŚP.

Glukagon to hormon działający antagonistycznie do insuliny i w przypadku wystąpienia ciężkiej hipoglikemii może być stosowany u kobiet z cukrzycą leczonych insuliną. Glukagon nie przenika przez łożysko i nie wywiera szkodliwego wpływu na przebieg ciąży oraz stan zdrowia płodu.

Czy poród oznacza koniec badań w kierunku cukrzycy?

Typowa cukrzyca ciążowa stwierdzona między 24-28 tygodniem ciąży mija wraz z porodem. Pod warunkiem wdrożenia odpowiedniego leczenia w trakcie ciąży, nie powoduje, ani wad rozwojowych u płodu, ani też poronienia. Natomiast może być oznaką genetycznych predyspozycji do rozwoju tej jednostki chorobowej w późniejszym okresie życia mamy. Właściwa dieta, aktywny tryb życia oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała, pozwolą zapobiec rozwojowi cukrzycy po porodzie.

Stężenie glukozy we krwi po porodzie należy mierzyć glukometrem na czczo przez około 7-10 dni. Jeżeli w tym czasie stężenie glukozy będzie wciąż powyżej normy, kobieta powinna skonsultować się z lekarzem, który zaleci dalsze działania.

Po porodzie u większości kobiet stężenia glukozy ulegają normalizacji, jednak wszystkie kobiety powinny być poddane badaniu w kierunku obecności zaburzeń tolerancji glukozy, bowiem przebycie cukrzycy w ciąży jest czynnikiem ryzyka jawnej cukrzycy w dalszych latach życia. Zaleca się wykonanie testu OGTT 6–12 tygodni po porodzie, a potem oznaczanie glikemii na czczo raz w roku. Przed planowaną kolejną ciążą należy wykonać test tolerancji glukozy (75 g OGTT). Kobiety z cukrzycą ciążową w wywiadzie znajdują się w grupie ryzyka wystąpienia cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych.

redaktor: Dina Dąbrowska

ostatnia zmiana: 31.10.2022 07:57:10

Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.

sortowanie:
filtrowanie:

Accu-Chek Instant Paski testowe do glukometru

test paskowy, 100 sztuk

wyrób medyczny

w 96% aptek

od 74,08 zł

Glukoza 75 g o smaku cytrynowym

proszek (do wytworzenia płynu), 75 gramów

glucose

środek spożywczy

w 56% aptek

od 3,79 zł

Glukoza o smaku cytrynowo-miętowym ProLab

proszek (do wytworzenia płynu), 75 gramów

żywność specjalnego przeznaczenia medycznego

w 10% aptek

od 5,92 zł

Glukoza o smaku cytrynowym ProLab

proszek (do wytworzenia płynu), 75 gramów

żywność specjalnego przeznaczenia medycznego

w 28% aptek

od 5,94 zł

Igły do penów BD Micro-Fine Plus

igła, 100 sztuk

wyrób medyczny

w 82% aptek

od 21,01 zł

Insupen igły do penów Pic Indolor

igła, 100 sztuk

wyrób medyczny

w 47% aptek

od 19,05 zł

Keto-Diastix

test paskowy, 50 pasków

wyrób medyczny

w 70% aptek

od 18,24 zł

Optium Xido Paski testowe do pomiaru stężenia glukozy we krwi

test paskowy, 50 pasków

wyrób medyczny

w 80% aptek

od 38,88 zł

Apidra

iniekcja, 5 wkładów

insulin glulisine

lek na receptę

w 18% aptek

od 125,49 zł

Gensulin N

iniekcja, 5 wkładów

insulin

lek na receptę

w 82% aptek

od 102,51 zł

Humalog

iniekcja, 5 wkładów

insulin lispro

lek na receptę

w 80% aptek

od 133,10 zł

Humulin N

iniekcja, 5 wkładów

insulin

lek na receptę

w 77% aptek

od 99,03 zł

Insulatard Penfill

iniekcja, 5 wkładów

insulin

lek na receptę

w 87% aptek

od 95,05 zł

Lantus

iniekcja, 5 wkładów

insulin glargine

lek na receptę

w 33% aptek

od 192,44 zł

Levemir Penfill

iniekcja, 5 wkładów

insulin detemir

lek na receptę

w 51% aptek

od 204,91 zł

Novorapid Penfill

iniekcja, 5 wkładów

insulin aspart

lek na receptę

w 92% aptek

od 129,35 zł

Pytania i opinie

Dodaj pytanie

* pole wymagane

Zdjęcia

Możesz przeciągnąć tu plik zdjęcia.

* pole wymagane

Podbicie pytania

Wymagane jest podbicie pytania: im większa kwota tym wyżej pytanie w kolejce do odpowiedzi.

Kwota podbicia pytania: 9,99 zł z VAT

Twój adres email:

Email będzie użyty tylko dla potrzeb płatności

Po wysłaniu pytania zostaniesz przekierowany do płatności.
Twój adres IP i wybrana lokalizacja zostaną zapisane. 

Najnowsze filmy

)