Tabletka ellaOne, czyli pigułka "dzień po", to jeden z najczęściej poszukiwanych produktów na GdziePoLek.pl. Preparat ten jest obecnie dostępny bez recepty, lecz w Sejmie trwają prace nad tym, aby ellaOne była wydawana tylko z przepisu lekarza. Jednym z głównych argumentów za tą zmianą jest ryzyko nadużywania tego środka przez Polki, które mają stosować go regularnie, a nie tylko w sytuacji awaryjnej, do której jest przeznaczony. Czy tak jest rzeczywiście? Sprawdziliśmy nasze statystyki zarówno po stronie wyszukań pacjentów, jak i zmian w dostępności ellaOne w aptekach.
Aktualizacja: od 23 lipca 2017 r. ellaOne dostępna jest tylko na receptę.
Czym jest ellaOne?
Tabletka ellaOne to środek tzw. "antykoncepcji awaryjnej", stosowanej w sytuacji, w której stosunek albo odbył się bez żadnego zabezpieczenia, albo inne metody antykoncepcji zawiodły (np. pękła prezerwatywa).
Substancją aktywną leku jest octan uliprystalu utrudniający działanie progesteronu i tym samym hamujący owulację. W konsekwencji prowadzi to do tego, że plemniki nie mogą połączyć się z komórką jajową, gdyż ich "długość życia" wynosi od 2 do 5 dni. Mechanizm działania tego preparatu sprawia, że jego skuteczność zależy od czasu, który upłynął od stosunku do przyjęcia tabletki – wraz z upływem kolejnych godzin wzrasta prawdopodobieństwo owulacji, dlatego im szybciej lek zostanie przyjęty tym większe prawdopodobieństwo jej zahamowania.
Według informacji od producenta, skuteczność leku wynosi ponad 97 proc., lecz choć tabletkę tę można przyjąć nawet do 5 dni po stosunku, największe prawdopodobieństwo uniknięcia ciąży występuje wtedy, gdy lek zostanie zażyty w ciągu pierwszych 24 godzin.
Gdy czas, a nie koszt, ma szczególne znaczenie
Popularność ellaOne na GdziePoLek.pl jest więc zrozumiała. Pacjentki uzyskują na naszym portalu pewną informację, w której aptece w swojej okolicy, kupią potrzebny lek natychmiast.
Ponadto, pójście do apteki z zamiarem zakupu pigułki "po" to z pewnością mało komfortowa sytuacja. Tym bardziej więc pacjentki (lub ich partnerzy) chcą mieć pewność, że z tą nieco krępującą prośbą do farmaceutki o wydanie ellaOne będą musiały zmierzyć się tylko raz.
To, że lek będzie na aptecznej półce, nie jest jednak takie oczywiste. Według naszych danych ellaOne jest na stanie magazynowym średnio w około 65 proc. aptek.
Dostępność ellaOne w aptekach w ciągu ostatnich 30 dni (sprawdź aktualne dane o dostępności ellaOne w aptekach)
Licencja: dozwolone kopiowanie i wykorzystanie na własnej stronie pod warunkiem umieszczenia linku do źródła.
Co więcej, jest to stosunkowo drogi preparat. Jego średnia cena oscyluje wokół 125 zł za 1 tabletkę, a różnice w cenie pomiędzy aptekami sięgają nawet ponad 30 procent.
Przeciętna cena ellaOne w aptekach w ciągu ostatnich 30 dni (sprawdź aktualne dane o cenie ellaOne w aptekach)
Licencja: dozwolone kopiowanie i wykorzystanie na własnej stronie pod warunkiem umieszczenia linku do źródła.
Z naszych danych można jednak wysnuć wniosek, że w przypadku ellaOne cena nie odgrywa szczególnej roli. Jedynie 1 proc. zapytań o ten preparat jest dokonywanych przez użytkowników zalogowanych, a tylko zalogowani użytkownicy mogą na GdziePoLek.pl sprawdzić cenę w konkretnej aptece (pod warunkiem, że apteka udostępnia taką informację pacjentom).
Czy Polki stosują ellaOne zamiast standardowej antykoncepcji?
Zwolennicy ograniczenia dostępności ellaOne argumentują, że ze względu na brak konieczności posiadania recepty, lek ten zastępuje Polkom standardowe hormonalne leki antykoncepcyjne, jest kupowany w dużych ilościach, na zapas, a nastolatki stosują go wielokrotnie w ciągu miesiąca.
Nasze dane nie wydają się tego potwierdzać. Wręcz przeciwnie, zdają się świadczyć o tym, że jest to - zgodnie z przeznaczeniem - lek stosowany w sytuacjach awaryjnych.
GdziePoLek.pl nie gromadzi i nie przetwarza danych na temat tego, jakich leków poszukują poszczególni użytkownicy, ale dysponujemy zagregowanymi statystykami na poziomie każdego produktu. Pokazują one, że ellaOne jest u nas szczególnie popularna w weekendy i w poniedziałek. Użytkownicy mają również informację o tym, które apteki dysponujące lekiem są całodobowe.
Udział zapytań dot. ellaOne w ogólnej liczbie wyszukań na GdziePoLek
Licencja: dozwolone kopiowanie i wykorzystanie na własnej stronie pod warunkiem umieszczenia linku do źródła.
W niedzielę, na przestrzeni ostatnich 6 miesięcy, wyszukiwania ellaOne stanowiły średnio niemal 8 proc. wszystkich zapytań o dostępność leków i w tym dniu tygodnia jest to najczęściej poszukiwany produkt na naszym portalu. Rozkład dni wydaje się odpowiadać temu, czego można oczekiwać, jeśli chodzi o prawdopodobieństwo wystąpienia sytuacji "awaryjnej".
Rekordowy udział w liczbie wszystkich zapytań zanotowaliśmy w Nowy Rok, gdy ellaOne poszukiwało ponad 14 proc. naszych użytkowników.
Zmiany stanów w aptekach są powiązane z wyszukiwaniami. Można zaobserwować zwiększenie sprzedaży w poniedziałek, gdy realizowane są zapytania z niedzieli.
Szacunkowe dane dotyczące sprzedaży ellaOne w aptekach w poszczególne dni tygodnia, na podstawie informacji o zmianach w liczbie dostępnych opakowań w aptekach [dane znormalizowane: najlepszy dzień = 100]
Licencja: dozwolone kopiowanie i wykorzystanie na własnej stronie pod warunkiem umieszczenia linku do źródła.
Tutaj rekordowym - na przestrzeni ostatnich 6 miesięcy - pod względem sprzedaży pigułek "po" dniem był poniedziałek 2 stycznia, gdy sprzedano ponad 2 razy więcej tabletek ellaOne niż średnia sprzedaż dla tego dnia tygodnia.
Niezależnie od rozkładu sprzedaży, można dalej podejrzewać, że pacjentki kupują preparat w większych ilościach, co prowadziłoby do szkodliwego dla organizmu regularnego stosowania. Takiej tezy nie nie potwierdzają jednak ani nasze wywiady z farmaceutami, ani dane.
Dzięki analizie zmian w stanach magazynowych leku wiemy, że przynajmniej 97 proc. transakcji dotyczy jednego opakowania. Średnia sprzedaż to 1,08 opakowania. Statystyki dotyczące średniej są i tak zawyżone, ponieważ w naszych danych są także np. zwroty leku do hurtowni (wówczas jednorazowo dostępność spada np. o kilkadziesiąt opakowań).
Czy w przypadku ellaOne jest szansa na kompromis?
Przeciwnicy zmiany kategorii dostępności ellaOne na lek na receptę zauważają, że nowelizacja utrudni dostęp do tej awaryjnej metody antykoncepcji, co może uniemożliwić jej skuteczne zastosowanie.
Być może kompromisem w tym przypadku byłoby nałożenie na ellaOne ograniczeń analogicznych do tych, które obowiązują przy sprzedaży leków zawierających pseudoefedrynę, kodeinę czy dekstrometorfan, czyli określenie limitów na liczbę opakowań możliwych do jednorazowego zakupu. Taki pomysł nie pojawił się jednak do tej pory w dyskusji o ellaOne.
Źródła
Dane GdziePoLek.pl na temat wyświetleń stron z dostępnością leku oraz dane na temat zmian stanów w aptekach.
Masz pytanie o ellaOne? Zadaj je naszym farmaceutom