Żylaki to schorzenia spowodowane przez patologiczne zmiany zachodzące w naczyniach żylnych. Stanowią często problem niebłahy, bo potrafią znacznie obniżyć komfort życia. W wielu przypadkach, przy dolegliwościach im towarzyszącym, ulgę przyniosą leki dostępne bez recepty w aptece. Niekiedy jednak należy zgłosić się do lekarza, aby wykluczyć poważną chorobę bądź zapobiec powikłaniom.
Spis treści
Kiedy żylaki wymagają wizyty u lekarza?
Czym są żylaki?
Żylaki to obrzmiałe i powiększone żyły, które zwykle występują na nogach i stopach. Mogą przybierać niebieską lub ciemnofioletową barwę, a w kształcie często są nierówne, wybrzuszone lub skręcone. Widocznym gołym okiem zmianom często towarzyszą inne objawy, takie jak:
ból, uczucie ciężkości i dyskomfortu w nogach,
obrzęk stóp i kostek,
uczucie pieczenia lub pulsowania w nogach,
skurcze mięśni nóg - szczególnie w nocy,
sucha, swędząca i cienka skóra nad żylakami.
Objawy te zwykle zaostrzają się podczas ciepłej pogody lub przebywania przez dłuższy czas w pozycji stojącej. Ulegają złagodzeniu podczas ruchu lub po uniesieniu nóg w pozycji leżącej.
Żylaki nóg nie są niestety jedynym problemem. Niektórzy cierpią również na żylaki odbytu - hemoroidy, o których przeczytasz więcej w tym artykule.
Przyczyny powstawania żylaków
W żyłach znajdują się drobne, działające jednokierunkowo „zawory” zwane zastawkami, które zapobiegają cofaniu się krwi, która w żyłach płynie wbrew grawitacji, w górę do serca. Czasami ściany żył ulegają rozciągnięciu i tracą elastyczność, co z kolei powoduje osłabienie zastawek, które poddawane są większemu naporowi krwi. Zastawki zaczynają wówczas „przeciekać”, co prowadzi do cofania się i gromadzenia krwi w niektórych odcinkach żył. Gdy stają się one obrzęknięte i powiększone, mamy do czynienia z żylakami.
Przyczyny, dla których ściany żył rozciągają się, a zastawki ulegają osłabieniu nie są w pełni zrozumiałe i wydaje się, że u niektórych osób dochodzi do tego bez wyraźnych powodów. Znane są jednak czynniki ryzyka, zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia żylaków, a mianowicie:
występowanie żylaków w bliskiej rodzinie,
podeszły wiek,
praca wymagająca przebywania w pozycji stojącej przez długi okres,
w rzadkich przypadkach inne schorzenia: przebyta zakrzepica żylna, obrzęk lub guz w miednicy, nieprawidłowości w budowie żył.
Żylaki występują częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Kiedy żylaki wymagają wizyty u lekarza?
Żylaki rzadko kiedy są poważnym schorzeniem i zazwyczaj nie wymagają leczenia. Jednak w określonych przypadkach należy zgłosić się do lekarza:
gdy powodują ból lub dyskomfort,
skóra nad żyłami jest bolesna i podrażniona,
ból w nodze pojawia się w nocy i zakłóca sen.
W pierwszej kolejności lekarz zbada nogi w pozycji stojącej szukając oznak obrzęku żył. Zapyta również o dolegliwości bólowe i o sytuacje, w których dolegliwości związane z żylakami nasilają się. Gdy uzna, że dolegliwości są poważne może skierować pacjenta na dalszą konsultację do flebologa, czyli specjalisty zajmującego się diagnozowaniem i leczeniem chorób żył. W większości przypadków specjalista przeprowadzi badanie zwane ultrasonografią dupleksową, które wykorzystuje fale dźwiękowe wysokiej częstotliwości, aby uzyskać obraz żył w nogach. Pozwala ono na zlokalizowanie uszkodzonych zastawek, odpowiedzialnych za powstanie żylaków.
Powikłania żylaków
W większości przypadków żylaki nie prowadzą do powikłań, a jeśli już do nich dochodzi, to z reguły wiele lat po wystąpieniu pierwszych objawów. Niektóre z możliwych powikłań to:
krwawienie - żylaki położone blisko powierzchni skóry mogą krwawić w przypadku skaleczenia lub uderzenia w nogę. Zdarza się, że krwawienie jest trudne do opanowania;
Ważne: w przypadku wystąpienia krwawienia z żylaka należy położyć się, unieść nogę i uciskać ranę. Jeśli nie przynosi to efektu, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
zakrzepowe zapalenie żył - bolesne, twarde grudki pod skórą i zaczerwienienie;
zakrzepica żył głębokich - wywołany zakrzepem ból i obrzęk w nodze. Prowadzić może do kolejnych poważnych powikłań, takich jak zatorowość płucna (zagrażająca życiu blokada tętnicy płucnej);
przewlekła niewydolność żylna - nieprawidłowy przepływ krwi w żyłach, który zakłóca wymianę tlenu, składników odżywczych i produktów przemiany materii w skórze. Może prowadzić do dalszych powikłań takich jak: wyprysk żylakowy, lipodermatoskleroza (stwardnienie i napięcie oraz zmiana barwy skóry na czerwoną lub brązową, zazwyczaj na łydce) czy owrzodzenia żylakowe.
Leczenie żylaków
Żylaki wymagają leczenia, gdy powodują ból lub dyskomfort lub jeśli występują powikłania. Stanowią one również często problem kosmetyczny dla pacjentów. Lekarz na początku (do 6 miesięcy) może zalecić leczenie polegające na prostych zabiegach wykonywanych we własnym zakresie, a mianowicie:
noszenie pończoch uciskowych,
regularna aktywność fizyczna,
unikanie przebywania w pozycji stojącej lub nieruchomego siedzenia przez dłuższy czas - należy poruszać się co 30 minut,
regularny odpoczynek w ciągu dnia, podczas którego nogi są w pozycji uniesionej (np. na poduszce).
Leki i wyroby medyczne na żylaki
Gdy dolegliwości związane z żylakami nie są zbytnio nasilone i ograniczają się do obrzęku, zmęczenia lub uczucia ciężkości nóg czy pajączków (pękające naczynka), zabiegi te można wykonywać jeszcze przed konsultacją lekarską, w ramach profilaktyki. W niektórych aptekach panie mogą zaopatrzyć się w rajstopy o właściwościach uciskowych, takie jak np. Scholl Light Legs, Scholl Light Legs 20 Den cieliste.
Można również spróbować terapii licznymi, dostępnymi bez recepty preparatami, w formie tabletek, żelów lub maści. Zawierają one substancje, które zwiększają napięcie i działają ochronnie na naczynia żylne. Zaliczamy od nich:
diosminę, w formie tabletek np. Dih Max Comfort, Diohespan Max, Otrex 600;
trokserutynę, w postaci kapsułek np. Venotrex, Troxeratio Teva lub żelu np. Rutoven;
suchy wyciąg z kasztanowca, w postaci tabletek np. Esceven;
dobezylan wapnia, w postaci tabletek np. Rostil, Dobenox Forte;
rutozydy, w postaci tabletek np. Venoruton Forte.
Dostępne są również preparaty złożone zawierające:
trokserutynę i wyciąg z kasztanowca np. Sapoven T w postaci kapsułek lub żelu;
wyciąg z kasztanowca i rutozyd, w postaci drażetek np. Venescin Forte lub żelu np. Venescin,
wyciąg z ruszczyka, hesperydynę i kwas askorbowy (witaminę C) - np. tabletki Cyclo 3 Fort.
W walce z żylakami stosowana jest również podawana miejscowo, w postaci żelu, heparyna, która wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, przeciwobrzękowe i przeciwzapalne. W aptekach bez recepty dostępne są np. Lioton 1000, Heparin-Hasco Forte czy Heparizen 1000. Heparynę, w mniejszym stężeniu, zawierają również preparaty złożone np. Esceven z wyciągiem z kasztanowca i Savarix z wyciągiem z kasztanowca i miejscowo znieczulającą benzokainą.
Zabiegowe leczenie żylaków
Gdy metody te nie przynoszą pożądanego skutku, a ból lub dyskomfort stają się dotkliwe należy udać się do lekarza. Gdy okaże się to konieczne lekarz specjalista może zalecić jedną spośród metod zabiegowych, takich jak:
ablacja termiczna - polega na zamknięciu światła zmienionej chorobowo żyły za pomocą fal radiowych o wysokiej częstotliwości (termoablacja radiowa) lub lasera (termoablacja laserowa). Krew wówczas w naturalny sposób płynie do jednej ze zdrowych żył;
skleroterapia - zabieg polega na wstrzyknięciu do zmienionej chorobowo żyły specjalnej pianki, która powoduje powstanie blizny i zamknięcie światła żyły;
chirurgiczne podwiązanie i wycięcie żylaka.
Zabiegi ablacyjne i skleroterapię wykonuje się zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym i już po kilku dniach możliwy jest powrót do normalnej aktywności.
Problem żylaków okazuje się uciążliwy, zwłaszcza dla wielu kobiet. Możliwe jest jednak złagodzenie objawów poprzez farmakoterapię i zmianę stylu życia.
W razie jakichkolwiek wątpliwości możesz zadać pytanie farmaceutom GdziePoLek.
redaktor: Dina Dąbrowska
ostatnia zmiana: 13.04.2023 12:12:35
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.