Co mieli wspólnego ze sobą Christian Andersen, Winston Churchill i Jacek Kuroń? Wszyscy borykali się z dysleksją, czyli ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Na tę chwilę dotyczy ona prawie 15% dzieci w wieku szkolnym. Ale czy dysleksja jest w ogóle chorobą i da się ją leczyć?
Spis treści
Jak pomóc dziecku z dysleksją?
Czy dysleksja to choroba?
Światowa Organizacja Zdrowia umieściła dysleksję w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD–10 i określiła ją mianem specyficznych zaburzeń czytania. Należy pamiętać, że nie jest ona chorobą w powszednim znaczeniu tego słowa i bardzo trudno jednoznacznie ją zidentyfikować. Dysleksja jest przyczyną bardzo dużych problemów z komunikacją, utrudnia rozwój i sprzyja problemom emocjonalnym.
Jakie są rodzaje dysleksji?
Dysleksja rozwojowa pojawia się już na początku nauki w szkole, natomiast dysleksja nabyta (aleksja) charakteryzuje się utratą nabytej umiejętności pisania i czytania. Możemy także wyróżnić:
dysleksję – trudności z czytaniem,
dysortografię – trudności z prawidłową ortografią,
dysgrafię – trudności z techniką i stroną graficzną pisma,
dyskalkulię – trudności z nauką matematyki.
Należy jednak pamiętać, że dysleksja to nie tylko trudności związane z ortografią, matematyką, czytaniem i pisaniem, ale według najnowszej definicji dysleksja to również trudności w linearnym opracowaniu informacji: symbolicznych, czasowych, motorycznych, manualnych i językowych - mówi mgr Milena Piwko, logopeda.
Jakie są przyczyny dysleksji?
Dysleksja nabyta związana jest z uszkodzeniem mózgu, np. na skutek wypadku samochodowego, natomiast przyczyny dysleksji rozwojowej nie zostały do końca poznane. Występują dwie koncepcje – biologiczna i psychologiczna. Pierwsza za przyczynę uznaje między innymi opóźnienia w rozwoju układu nerwowego, powikłania podczas ciąży, a nawet istnienie „genu” dysleksji. Natomiast druga koncepcja dysleksję wiąże z zaburzeniami rozwoju emocjonalnego i mowy we wczesnym dzieciństwie.
Jakie są objawy dysleksji?
Objawy dysleksji najczęściej dostrzegane są na końcu edukacji wczesnoszkolnej. Pierwsze sygnały uwidaczniają się w okresie niemowlęcym i określane są mianem ryzyka dysleksji. W wieku szkolnym natomiast widać, że dziecko pracuje niewspółmiernie do osiąganych wyników. Objawy dysleksji uwidaczniają się m.in. w:
pisaniu (trudności w pisaniu ze słuchu, charakterystyczne błędy),
czytaniu (wolne tempo, liczne błędy),
zachowaniu (mała sprawność ruchowa i manualna).
Jak pomóc dziecku z dysleksją?
Gdy podejrzewamy u swojego dziecka dysleksję, powinniśmy poinformować o tym fakcie nauczyciela, a następnie udać się do poradni pedagogiczno–psychologicznej. Wizyta u psychologa, logopedy czy psychoterapeuty w poradni nie wymaga skierowania. Odpowiedni specjalista oceni, czy będzie również potrzebna pomoc lekarza. Uważa się, że w każdej klasie w szkole można spotkać od 1 do 5 uczniów z problemami z dysleksją.
Dzieci z dysleksją mogą ubiegać się o zaświadczenie, które pozwoli dostosować warunki egzaminów do ich dysfunkcji. Opinię taką wydaje poradnia, ale najpierw trzeba przejść w niej odpowiednie badania psychologiczne i pedagogiczne, a także dobrze poznać zasady pisowni języka polskiego, dlatego zaświadczenie najwcześniej można uzyskać w IV klasie szkoły podstawowej.
Dysleksja u osób dorosłych
Osoby dorosłe, które w młodości nie zostały zdiagnozowane, mogą nawet teraz uzyskać pomoc. Istnieją testy, które pomagają sprawdzić czy jest się dyslektykiem. Opierają się one na kilkunastu pytaniach, na które odpowiada się tak lub nie, np.
Czy masz problemy z rozróżnianiem strony prawej od lewej?
Czy zdarza Ci się przekręcać długie słowa?
Czy robisz błędy ortograficzne?
Większość pozytywnych odpowiedzi stanowi silny wskaźnik dysleksji i powinno zachęcić do wizyty u specjalisty. Polskie Towarzystwo Dysleksji prowadzi różne formy działalności na rzecz pomocy edukacyjnej i diagnostyczno–terapeutycznej. Osoba pełnoletnia, która podejrzewa u siebie problemy dyslektyczne może skontaktować się także z Wojewódzkim Kuratorium Oświaty, które przekaże listę placówek pedagogiczno–psychologicznych świadczących pomoc osobom dorosłym.
Ćwiczenia dla dyslektyków
Większość uznanych metod leczenia dysleksji opiera się na edukacji naprawczej i zapewnieniu psychologicznego i społecznego wsparcia. Specjalistyczne programy nauczania zawierają elementy angażujące wszystkie zmysły dyslektyka. Ma to bardzo duże znaczenie, ponieważ taka osoba musi rekompensować sobie braki jednej ze sfer poprzez wykorzystanie innych, lepiej rozwiniętych umiejętności.
Programy skupiają się na fonologii, koncentracji, uważnym słuchaniu, rozwoju języka mówionego, rozwoju zdolności manualnych, pisaniu odręcznym, porządkowaniu elementów, orientacji przestrzennej i pamięci. Do przykładowych ćwiczeń należą:
zabawy z rymami,
dzielenie słów na sylaby,
wyszukiwanie różnych technik mnemoniki (zapamiętywanie poprzez skojarzenia),
zadania z orientacji przestrzennej,
ćwiczenie pamięci wzrokowej i słuchowej,
aktywność ruchowa.
Mgr Milena Piwko tłumaczy, że najważniejsza w terapii jest konsekwencja, a wszystkie działania powinny odbywać pod okiem terapeuty.
Leki na dysleksję
Oprócz metod edukacyjnych w dysleksji wykorzystuje się czasem leczenie farmakologiczne. Zazwyczaj związane jest to z współistnieniem innych zaburzeń, np. ADHD. Preparaty lecznicze usprawniają procesy związane z funkcjonowaniem układu nerwowego.
Wśród leków dostępnych w aptekach na receptę można wyróżnić m.in.:
piracetam (np. Biotropil, Memotropil) - poprawia zdolności werbalne, szybkość i dokładność czytania, wspomaga pamięć krótkotrwałą, stosowany jest w leczeniu zaburzeń dyslektycznych w połączeniu z terapią logopedyczną,
metylofenidat (np. Concerta, Medikinet) - stymuluje układ nerwowy,
atomoksetyna (np. Konaten, Strattera) - prowadzone są badania nad stosowaniem leku w celu poprawy umiejętności czytania.
W dysleksji pomocna może być suplementacja preparatami bez recepty, które zawierają:
wyciąg z miłorzębu japońskiego (np. Ginkofar, Bilobil), który w dawce do 80 mg może być skuteczny w zmniejszeniu trudności w czytaniu,
lecytynę sojową (np. Olimp Gold Lecytyna 1200), która jest pomocna w okresach wzmożonej aktywności intelektualnej,
kwasy omega 3 (np. Solgar Omega 3, Eye Q) i witaminy z grupy B (np. Vitaminum B Colfarm, Inno Vitum B), które wspomagają pamięć i pracę układu nerwowego.
Należy także zwrócić uwagę na dietę osoby z dysleksją. Warto do niej wprowadzić orzechy, pestki, rośliny strączkowe, ryby i oleje tłoczone na zimno.
Dysleksji niestety nie można wyleczyć, jednak dzięki specjalistycznym ćwiczeniom oraz leczeniu, życie z nią staje się o wiele łatwiejsze.
Źródła
Bogdanowicz M., Borkowska A., Model rozpoznawania specyficznych trudności w pisaniu i czytaniu, [w:] Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, MEN, Warszawa 2010,
Dąbrowska M., Seminare Poszukiwania naukowe. O dysleksji., s. 339 – 351, 2001,
Reid G., Dysleksja, Liber, 2005,
Shaywitz S., Shaywitz B., Wietecha L., Wigal S., McBurnett K., Williams D., Kronenberger W.G., Hooper S.R. Effect of Atomoxetine Treatment on Reading and Phonological Skills in Children with Dyslexia or Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder and Comorbid Dyslexia in a Randomized, Placebo-Controlled Trial. JChild Adolesc Psychopharmacol, 19-28, 2017,
Matschay A., Kłopoty z nauką, Farmacja Praktyczna, 33-34, 2012,
Frank J., Levinson H. Anti-Motion Sickness Medications in Dysmetric Dyslexia and Dyspraxia, Academic Therapy Publications, 1977.
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 08.05.2023 12:48:43
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.