Witamina D (cholekalcyferol) (colecalciferol)

Witamina D₃ należy do związków o budowie steroidowej i jest szeroko stosowana w farmacji. Substancja bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej, zapewniając środowisko do prawidłowej mineralizacji kości i chrząstek. Preparaty z witaminą D₃ są dostępne w aptekach bez recepty w postaci kropli (np. Vigantol, Juvit Baby D3), tabletek (np. Vigantoletten 1000, Vigalex Forte) oraz kapsułek (np. Ibuvit D3 2000 IU, Vigalex Max) oraz w większych dawkach wyłącznie na receptę (np. Devikap, Solderol, Dekristol).

Spis treści

Gdzie występuje witamina D 3 ?

Jakie właściwości posiada witamina D?

Na co pomaga witamina D 3 i kto powinien ją stosować?

Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę D 3 ? - aktualizacja luty 2023 r.

Która witamina D 3 z apteki jest odpowiednia dla dzieci? 

Czy witaminę D można stosować w ciąży?

Czy witaminę D można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Czy witaminę D 3 można przedawkować?

Źródła

Gdzie występuje witamina D₃?

Witaminę D₃ znajdziemy głównie w pokarmach pochodzenia zwierzęcego. Szczególnie duże jej ilości występują w tranie, tłustych rybach, mleku, żółtkach jaj, a także w wątrobie.

Jakie właściwości posiada witamina D?

• Witamina D zwiększa wchłanianie wapnia i fosforanów z jelita,

• zmniejsza wydalanie wapnia i fosforanów przez nerki,

• pobudza do aktywności osteoklasty, czyli komórki odpowiadające za proces przebudowy kości (komórki kościogubne), zwiększając uwalnianie wapnia z rezerw kostnych,

• odpowiada za prawidłową pracę mięśni szkieletowych, mięśnia sercowego, układu nerwowego oraz układu odpornościowego.

Zwiększenie przez witaminę D stężenia wapnia i fosforanów zapewnia idealnie warunki do prawidłowej mineralizacji chrząstek, a także przebudowy i wzrostu kości.

Na co pomaga witamina D₃ i kto powinien ją stosować?

Witamina D₃ stosowana jest w niedoborach związanych z niedostateczną syntezą własną oraz zbyt małą podażą substancji z dietą. Witamina podawana jest w celu zapobiegania i leczenia krzywicy oraz osteomalacji.

Ze względu na syntezę własną suplementacja witaminy D nie jest konieczna w wieku od 1 do 65 lat, jeżeli spełni się pewne warunki. Aby zapewnić odpowiednią syntezę cholekalcyferolu należy przebywać na słońcu, z odkrytymi przedramionami i nogami. Ekspozycja słoneczna powinna odbywać się bez zachmurzenia, smogu oraz obecności filtrów przeciwsłonecznych na odsłoniętej skórze i trwać przez co najmniej 15 minut w ciągu dnia. Synteza witaminy D przez ludzki organizm jest najbardziej wydajna między godziną 10 a 15, a pokrycie z niej zapotrzebowania na cholekalcyferol jest możliwe w okresie od maja do września. Przy spełnieniu tych warunków całkowite zapotrzebowanie na witaminę D₃ jest pokrywane z syntezy własnej. W każdym innym przypadku, jeżeli witamina D nie jest przyjmowana w odpowiednich ilościach wraz z pokarmem, jej suplementacja jest wskazana.

Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę D₃? - aktualizacja luty 2023 r.

Zapotrzebowanie na witaminę D jest zróżnicowane w zależności od wieku, szerokości geograficznej oraz ilości witaminy przyjmowanej z pokarmem.

Jeżeli podaż z pokarmem oraz ilość witaminy D otrzymanej z syntezy własnej jest niedostateczna, zaleca się jej suplementację.

• U noworodków urodzonych przed 32 tygodniem ciąży, suplementowana dawka cholekalcyferolu powinna wynosić 800 IU na dobę, a u noworodków urodzonych w terminie - 400 IU na dobę.

• Niemowlęta do 12 miesiąca życia powinny przyjmować 400-600 IU witaminy D na dobę.

• U dzieci od 1 do 3 roku życia zapotrzebowanie na cholekalcyferol wynosi 600 UI na dobę, natomiast u dzieci od 4 do 10 roku życia 600 - 1000 IU na dobę.

• Odpowiednią dawką witaminy D dla młodzieży, osób dorosłych (do 65 roku życia) oraz młodszych seniorów (do 75 roku życia) jest 1000-2000 IU na dobę.

• Zapotrzebowanie na cholekalcyferol znacznie wzrasta u seniorów po 75 roku życia i wynosi 2000 - 4000 IU na dobę.

• Większe dawki witaminy D powinny również przyjmować osoby otyłe - w ich przypadku jej podaż powinna wynosić od 1600 do 4000 IU na dobę.

Która witamina D₃ z apteki jest odpowiednia dla dzieci? 

W aptece znajdziemy szeroki wybór preparatów z witaminą D. Aby wybrać produkt najbardziej odpowiedni dla dziecka, warto zwrócić uwagę na dwa podstawowe aspekty. Pierwszym z nich jest dobór odpowiedniej dawki preparatu. Na rynku dostępne są produkty o różnej zawartości witaminy D. Przed zakupem warto zorientować się jakie dawki są odpowiednie dla dziecka na danym etapie rozwoju.

Kolejnym istotną kwestią jest wybór postaci leku, który zależy w głównej mierze od wieku dziecka. Dla noworodków, niemowląt, a także młodszych dzieci dobrym rozwiązaniem mogą być krople z witaminą D ( np. Vigantol, Apo D3 ), a także kapsułki twist-off, których główkę należy przekręcić i oderwać, a maluchowi podać zawartość kapsułki (np. D-Vitum Witamina D, Bioaron Baby 12 M+). Starsze dzieci, które nie mają problemów z połykaniem, mogą przyjmować tradycyjne kapsułki (np. Ibuvit D3 2000 IU), czy tabletki (np. Vigalex Bio, Vigantoletten 1000). Atrakcyjną formą podania dla dziecka są z pewnością żelki z zawartością witaminy D (np. Bodymax Bodymisie).

Czy witaminę D można stosować w ciąży?

Jeżeli istnieją ku temu wskazania, witaminę D można stosować podczas ciąży. Zalecaną dawką cholekalcyferolu podczas całego okresu ciąży jest 2000 IU. Należy pamiętać, że w trakcie ciąży dobowa dawka witaminy D nie powinna przekraczać 4000 IU (jednostek międzynarodowych).  Przedawkowanie substancji może prowadzić do upośledzenia fizycznego i umysłowego, zwężenia nadzastawkowego aorty i retinopatii dziecka.

Czy witaminę D można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Jeżeli istnieją ku temu wskazania, witamina D może być stosowana podczas karmienia piersią (podczas laktacji). Zalecaną dawką cholekalcyferolu podczas całego okresu karmienia piersią jest 2000 IU. Należy pamiętać, że witamina D i jej metabolity przenikają do mleka matki. Jeżeli jej dodatkowa podaż u matki jest potrzebna, powinno się uwzględnić ten fakt podczas podawania dziecku dodatkowej dawki witaminy D.

Czy witaminę D₃ można przedawkować?

Samodzielna synteza oraz podaż z pożywieniem nie prowadzą do przedawkowania witaminy D. Problem ten może jednak pojawić się w przypadku nadmiernego stosowania leków oraz suplementów diety z tą substancją. Objawami przedawkowania witaminy D jest zwiększona kruchość kości, zwapnienie tkanek miękkich, utrata łaknienia oraz zaburzenia rytmu serca.

Źródła:

• „Wielokierunkowe działanie witaminy D” Anna Dittfeld, Katarzyna Gwizdek, Aneta Koszowska, Katarzyna Fizia

• „Kompendium Farmakologii” pod redakcją naukową Waldemara Jańca

• Charakterystyka produktu leczniczego dla Dekristol

• https://www.gdziepolek.pl/kategorie/witamina-d3