Celiakia (choroba trzewna), a także inne choroby zależne od glutenu są coraz częściej diagnozowane niezależnie od wieku. Pacjenci z celiakią w doborze żywności nie podążają za modą, ale za poważnymi zaleceniami lekarskimi i obowiązuje ich ścisła dieta wykluczająca gluten. Czy leki i suplementy diety zawierają gluten? Jakie preparaty z apteki mogą stosować osoby z celiakią?
Spis treści
Kto nie może przyjmować glutenu?
Jakie składniki mogą zawierać gluten?
Zamienniki leków zawierających gluten
Kto nie może przyjmować glutenu?
Gluten znajduje się wszędzie wokół nas – w produktach, w których występuje: pszenica, jęczmień, żyto czy owies, a także we wszystkich produktach zanieczyszczonych tymi zbożami. Kiedy należy stosować dietę bezglutenową? Czy naprawdę musi być ona tak ścisła?
Przede wszystkim dietę bezglutenową należy wprowadzić po wizycie u lekarza, który postawi odpowiednią diagnozę. Gluten wykluczamy u chorych na celiakię (chorobę trzewną), chorobę Dühringa i nieceliakalną nadwrażliwość na gluten, natomiast osoby z alergią na pszenicę powinny wykluczyć ze swojej diety jedynie pszenicę. Przeczytaj: Celiakia - jak rozpoznać i leczyć chorobę trzewną?
W aptekach dostępny jest test, który może pomóc zidentyfikować nietolerancje glutenu lub celiakie, np. Diather Test nietolerancja glutenu + celiakia.
Produkt uznawany za bezglutenowy zawiera poniżej 20 ppm glutenu i może zostać oznaczony międzynarodowym znakiem przekreślonego kłosa.
Czy w lekach jest gluten?
Zazwyczaj substancje czynne leków są wolne od glutenu, ale wiele produktów zawiera różne wypełniacze lub dodatki zmieniające smak i aromat, które mogą być odpowiedzialne za zawartość glutenu w lekach.
Jednak w 2020 roku AOECS (Zrzeszenie Europejskich Stowarzyszeń Osób z Celiakią) wydało oświadczenie, że osoby z celiakią mogą bezpiecznie stosować wszystkie leki dostępne na terenie Unii Europejskiej. Według przepisów w substancjach pomocniczych leków nie może znajdować się więcej, niż 0,3% białka, co odpowiada zawartości glutenu nie większej niż 100 ppm (100 mg/kg). Biorąc pod uwagę, że masa spożywanych dziennie produktów leczniczych jest mała, a pojedyncze składniki pomocnicze stanowią tylko niewielką część leku, to ewentualna ilość glutenu zawarta w stosowanych lekach będzie nieszkodliwa dla osób z celiakią. Wyjątek stanowią indywidualne przypadki pacjentów ze szczególną nadwrażliwością na gluten.
Warto zaznaczyć, że oświadczenie mówi tylko o lekach i nie dotyczy suplementów diety oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego.
By dowiedzieć się, czy dany lek może zawierać niewielkie ilości glutenu najlepiej jest dokładnie przeczytać ulotkę, ponieważ na opakowaniu nie zawsze znajduje się pełny skład produktu. Jeśli chcemy zaoszczędzić czas, możemy skorzystać z Charakterystyki Produktu Leczniczego przechodząc od razu do punktu 6.1, gdzie znajdziemy odpowiednie informacje o substancjach pomocniczych. Ulotki oraz charakterystyki produktów leczniczych znajdują się na naszym portalu.
Niestety, o ile w przypadku żywności, od 13 grudnia 2014 r. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. nakazuje informowanie konsumentów o występujących alergenach, tak nie dotyczy ono leków i suplementów diety, dlatego nie znajdziemy w ulotce alergenów wyróżnionych pogrubioną czcionką czy informacji „może zawierać śladowe ilości glutenu”.
Najczęściej, aby otrzymać jednoznaczną informację na temat zawartości glutenu musimy zwrócić się do producenta z pytaniem o konkretny produkt.
Jakie składniki mogą zawierać gluten?
maltodekstryna,
dekstryna,
glikolan sodowy skrobi,
skrobia modyfikowana,
skrobia żelowana,
skrobia pszeniczna.
Leki i suplementy bez glutenu
w dobie obecnego zainteresowania glutenem, warto pochwalić się tym w reklamie – co uczynił m.in. producent leku na bóle brzucha No-spa,
jeśli chcemy zastosować probiotyk - informację o braku glutenu, laktozy i białek mleka znajdziemy np. na temat probiotyków Sanprobi: Sanprobi IBS, Sanprobi Super Formula oraz o braku glutenu w Sanprobi Active Sport, Sanprobi Barrier,
na przeziębienie często przydaje się leki na ból gardła - na swojej stronie producent leków Strepsils zapewnia o braku glutenu w swoich produktach np. Strepsils Intensive, Strepsils Junior, Strepsils z Miodem i Cytryną.
W internecie krąży lista leków bezglutenowych opracowana przez dr Kamila Hozyasza z roku 2001, jednak zawsze należy upewnić się, czy od tamtego czasu skład i sposób produkcji nie uległ zmianie.
Zamienniki leków zawierających gluten
Często zdarza się, że lekarz zaleci nam dany lek, a w aptece farmaceuta proponuje tańszy zamiennik. W przypadku osób ze szczególną nadwrażliwością na gluten, lekarz wypisujący receptę może zawrzeć na niej oznaczenie "nie zamieniać". Dzięki temu nie nastąpi wymiana leku na odpowiednik, który zawiera gluten. W przypadku, gdy lek oryginalny zawiera lub może zawierać gluten, to właśnie wśród zamienników powinniśmy szukać alternatywy.
Dieta bezglutenowa a moda
Stosowanie diety bezglutenowej u osób zdiagnozowanych to nie moda czy fanaberia, lecz sposób leczenia, który obejmuje wszystkie spożywane produkty, łącznie z lekami i suplementami diety. Przed zażyciem każdego preparatu najlepiej każdorazowo sprawdzić skład, bo lepiej zapobiegać, niż leczyć dolegliwości przewodu pokarmowego.
Źródła
Chartrand L. J. et al.: Wheat starch intolerance in patients with celiac disease. J. Am. Diet. Assoc. 1997, 97:612-618
Faulkner-Hogg K. B. et al.: Dietary analysis in symptomatic patients with coeliac disease on a gluten-free diet: the role of trace amounts of gluten and non-gluten food intolerances. Scand. J. Gastroenterol. 1993, 34:784-789.
Kucwaj-Brysz K.: Gluten w lekach?, Bez Glutenu 2014; 6: 25–27.
Hozyasz K.: Leki bezglutenowe, Medycyna Rodzinna 2001; 1: 30–34.
https://www.aoecs.org/coeliac-disease/position-papers-and-public-statements
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 22.04.2024 09:18:05
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.