Skrzyp polny (equisetum arvense)

Skrzyp polny jest pospolitą rośliną występującą na terenie całego kraju. Dzięki dużej zawartości związków krzemu znalazł zastosowanie zarówno w medycynie, jak i kosmetologii. Roślina wykazuje działanie moczopędne oraz ma korzystny wpływ na skórę, włosy i paznokcie. W lecznictwie stosowane jest ziele skrzypu, które zawiera w swoim składzie flawonoidy, kwasy fenolowe oraz substancje mineralne.

Preparaty ze skrzypem polnym dostępne są w aptece bez recepty. Występują w postaci kapsułek (np. Fitolizyna Nefrocaps Forte, Żuravit Forte, Jasnum uro), kropli (np. Imupret N), tabletek (np.  Perspiblock Forte, Biotebal Plus, Zioła w tabletkach skrzyp) oraz ziół do zaparzania (np. Mieszanki Apteczne Urosan Fix, Zielnik Apteczny skrzyp fix).

Spis treści

Jakie właściwości lecznicze posiada skrzyp polny?

W jakich chorobach stosuje się skrzyp polny?

Skrzyp polny – kiedy zbierać i jak suszyć?

Jak parzyć skrzyp polny?

Jakie są przeciwwskazania do stosowania skrzypu polnego?

Jakie są skutki uboczne stosowania skrzypu polnego?

Czy preparaty ze skrzypem polnym można stosować w ciąży?

Czy preparaty ze skrzypem polnym można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Źródła

Jakie właściwości lecznicze posiada skrzyp polny?

Preparaty ze skrzypu polnego działają moczopędnie, dodatkowo usuwają nadmiar moczanów oraz jony chlorkowe, zawarte w roślinie związki krzemu utrzymują prawidłową elastyczność i odporność naskórka, błon śluzowych, tkanki łącznej oraz kości. Ponadto regulują przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych, korzystnie wpływają na przemianę materii, posiadają również działanie przeciwkrwotoczne oraz w niewielkim stopniu krwiotwórcze. Wyciągi ze skrzypu podane zewnętrznie wywierają działanie ściągające oraz przeciwzapalne.

W jakich chorobach stosuje się skrzyp polny?

Preparaty ze skrzypu polnego stosowane są głównie jako środek moczopędny w łagodnych schorzeniach dróg moczowych. Dodatkowo mogą być podawane pomocniczo w obrzękach (z wyjątkiem obrzęków pochodzenia nerkowego lub sercowego) oraz początkach kamicy moczowej. Ponadto skrzyp polny ma szerokie zastosowanie w kosmetyce – wykorzystywany jest do poprawy kondycji skóry, włosów oraz paznokci. Okłady z rośliny wspomagają gojenie się ran, a odwary służą do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej.

Skrzyp polny – kiedy zbierać i jak suszyć?

Skrzyp polny należy zbierać w ciągu lata. Pozyskuje się jego zielone, dobrze rozwinięte pędy, które następnie należy szybko ususzyć w naturalnych warunkach, najlepiej w zacienionych i przewiewnych miejscach. Surowiec nie powinien być pozyskiwany samodzielnie przez osoby bez doświadczenia, ze względu na to, że może być łatwo pomylony ze skrzypem błotnym, który wykazuje działanie toksyczne.

Jak parzyć skrzyp polny?

Preparaty ze skrzypu polnego należy parzyć według zaleceń producenta, które powinny być zawarte na opakowaniu. Jako środek moczopędny zaleca się, aby przyjmować doustnie jednorazowo odwary z 5-10 g surowca na dobę. Aby sporządzić okład należy przygotować odwar z 10 g surowca na 1 litr wody.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania skrzypu polnego?

Preparatów ze skrzypu polnego nie powinny stosować osoby uczulone na roślinę, a także inne rośliny z rodziny skrzypowatych. Ponadto nie należy go przyjmować przy obrzękach pochodzenia sercowego lub nerkowego. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z zaawansowanymi chorobami układu krwionośnego oraz moczowego, a zastosowanie preparatów ze skrzypu omówić wcześniej z lekarzem.  

Jakie są skutki uboczne stosowania skrzypu polnego?

Działania niepożądane, które występują po stosowaniu preparatów ze skrzypem polnym to najczęściej reakcje alergiczne oraz łagodne dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Należy pamiętać, że działania niepożądane mogą, ale nie muszą pojawić się u wszystkich pacjentów.

Czy preparaty ze skrzypem polnym można stosować w ciąży?

Ze względu na niewystarczającą ilość danych odnośnie bezpieczeństwa stosowania preparatów ze skrzypem polnym w trakcie trwania ciąży, nie zaleca się ich przyjmowania przez kobiety ciężarne.

Czy preparaty ze skrzypem polnym można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Ze względu na niewystarczającą ilość danych odnośnie bezpieczeństwa stosowania preparatów ze skrzypem polnym w trakcie laktacji, nie zaleca się ich przyjmowania przez kobiety karmiące piersią.

Źródła:

• „Fitoterapia i leki roślinne” Eliza Lamer-Zarawska, Barbara Kowal-Gierczak, Jan Niedworok

• „Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie” Aleksander Ożarowski

• https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-monograph/final-european-union-herbal-monograph-equisetum-arvense-l-herba_en.pdf