Dlaczego leki znikają z polskich aptek?

udostępnij:

Dobry, skuteczny, potrzebny, ale niedostępny. Pacjenci często pytają farmaceutów o powód, dla którego w aptekach nie można dostać jakiegoś leku. Wyjaśniamy, jakie mogą być przyczyny, dla których preparat jest niedostępny i co można w takiej sytuacji zrobić.

„Przykro mi, ale nie mam tego produktu” – to komunikat, jakiego aptekarz naprawdę nie lubi przekazywać pacjentowi. Liczba istniejących na rynku pozycji leków jest tak ogromna, że praktycznie żadna apteka nie jest w stanie mieć ich wszystkich na stanie „od ręki”. W szczególności, kiedy lek jest nowy, rzadziej przepisywany przez lekarzy lub mniej popularny wśród pacjentów - to trudniej jest go kupić. Większość preparatów można bez problemu zamówić w hurtowni. Czasami jednak nie jest to możliwe.

Dlaczego lek jest niedostępny?

Droga leku od substancji do pacjenta jest długa. Poniżej przedstawiamy przykłady pokazujące, jakie mogą być przyczyny, że od aptecznego okienka odchodzimy z przysłowiowym "kwitkiem".

  • Awarie linii produkcyjnych mogą spowodować, że leku nie można wyprodukować. Na przykład w 2015 roku miał miejsce pożar w holenderskiej fabryce koncernu wytwarzającego mleko w proszku dla dzieci Bebilon Pepti. Produktu szybko zaczęło brakować i minęło trochę czasu, zanim udało się opanować sytuację.
  • Zdarzenia losowe mogą zaburzać nie tylko produkcję, ale i funkcjonowanie całej korporacji. Pod koniec sierpnia 2017 pojawiły się informacje o przewidywanych trudnościach z dostawami preparatu Diprophos - producent poinformował, że przyczyną jest uszkodzenie systemów informatycznych przez globalny cyberatak.
  • Niekiedy decydują przyczyny ekonomiczne - jeśli koszt produkcji jest wysoki, a zapotrzebowanie zbyt małe, to producent może podjąć decyzję biznesową o zaprzestaniu wytwarzania danego leku. Taka była m.in. przyczyna zakończenia w połowie zeszłego roku produkcji leku przeciwpadaczkowego Trobalt z retygabiną.
  • Problemy z jakością są jedną z częstszych przyczyn, dla których może brakować medykamentu. Jeśli badania wykażą - nawet jeżeli lek został już przekazany do sprzedaży - że nie spełnia on odpowiednich norm, to jest on wycofywany z aptek lub czasowo (do momentu wyjaśnienia) wstrzymuje się jego wydawanie pacjentom. Na ogół taka sytuacja dotyczy tylko jednej serii danego produktu, inne pozostają w sprzedaży. Niekiedy producent musi jednak wyprodukować i dostarczyć do hurtowni nową partię preparatu - w takiej sytuacji może dojść do przejściowych jego deficytów. Taka właśnie sytuacja miała miejsce lutym 2018, w związku z wycofaniem serii leku Medazepam TZF.
  • Leki po wprowadzeniu na rynek są dalej monitorowane pod kątem ich skuteczności i działań niepożądanych. Jeśli okaże się, że ryzyko stosowania danego leku jest zbyt duże – zaprzestaje się jego stosowania. Ostatnio z tego powodu wycofano z użycia preparat z daklizumabem - substancją stosowaną w stwardnieniu rozsianym. Stwierdzono, że niebezpieczeństwo wystąpienia ciężkich powikłań w obrębie wątroby i mózgu jest zbyt duże w stosunku do korzyści zdrowotnych, jakie można osiągnąć. Właśnie dlatego tak ważne jest zgłaszanie działań niepożądanych przez pacjentów i przedstawicieli zawodów medycznych.
  • Eksport leku za granicę - zarówno legalny, jak i nielegalny. Powód? Leki w Polsce są tańsze niż chociażby w Niemczech czy Skandynawii.

Ta ostatnia przyczyna – nielegalny wywóz leków, tak zwany "odwrócony łańcuch dostaw" to najpoważniejsza z przyczyn, dla których w aptekach nie można dostać niektórych produktów.

Czy są podejmowane jakieś kroki, aby zapobiec brakom leków?

Tak – systematyczna publikacja listy leków zagrożonych brakiem dostępności oraz obowiązek zgłaszania przez apteki problemów z zakupem produktów leczniczych są jednym z takich sposobów. W niektórych przypadkach Minister Zdrowia może także wydać zgodę na czasowe wprowadzenie do obrotu produktu leczniczego z innego kraju, aby zaradzić niedoborom.

Ponadto planowane są inne działania, między innymi:

  • Znowelizowanie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów – zmiany mają umożliwić śledzenie transportu produktów leczniczych zagrożonych brakiem dostępności.
  • Uruchomienie raportowania do Zintegrowanego Systemu Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi – dzięki temu możliwe będzie śledzenie ruchów magazynowych.

Również niezależne inicjatywy, takie jak GdziePoLek.pl, pomagają pacjentom poradzić sobie w sytuacji, kiedy spada dostępność jakiegoś leku.

Dlaczego lekarz przepisuje mi leki, których nie mogę kupić?

Lekarze często nie mają pełnej wiedzy na temat tego, których leków brakuje, dlatego zdarza się, że zanim taka informacja do nich dotrze, wypisują pacjentom recepty na niedostępny specyfik. W aptece, a także na forum GdziePoLek możesz zasięgnąć informacji na temat przewidywanego wznowienia sprzedaży danego produktu. Pamiętaj jednak, że nawet jeśli uda się zdobyć taką informację - jest to zawsze tylko prognoza, a podany termin powrotu dostępności leku może ulec zmianie.

Co robić, kiedy brakuje potrzebnego leku?

  • Sprawdź dostępność leku w wyszukiwarce GdziePoLek. Być może uda Ci się znaleźć potrzebny preparat, jeśli nie blisko Ciebie, to w miejscowości obok. Sprawdzenie zajmuje tak niewiele czasu, że możesz to zrobić nawet w swoim telefonie będąc jeszcze w gabinecie lekarskim. Dla pewności, że lek będzie na Ciebie czekał – dokonaj rezerwacji na portalu.
  • Możesz poprosić w aptece o sprawdzenie dostępności odpowiednika - leku o tym samym składzie, dawce i postaci, która nie spowoduje wystąpienia różnic w działaniu.
  • Możesz poprosić lekarza o dobór tzw. odpowiednika terapeutycznego - leku posiadającego substancję czynną bardzo zbliżoną strukturą i działaniem do produktu, który miałeś pierwotnie wypisany.
  • Jeśli podróżujesz, możesz spróbować kupić lek za granicą (pod warunkiem, że jest on zarejestrowany i dostępny w kraju, do którego się wybierasz). W przypadku leków wydawanych z przepisu lekarza będziesz potrzebować na terenie Unii Europejskiej tzw. recepty transgranicznej.
  • W przypadku szczepionek – możesz pytać o dostępność nie tylko w aptekach, ale również w przychodniach.

W razie jakichkolwiek wątpliwości, zawsze możesz zadać pytanie farmaceutom GdziePoLek.

redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.

ostatnia zmiana: 30.03.2018 07:08:59

Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.

sortowanie:
filtrowanie:

Diprophos

iniekcja, 5 ampułek 1 mililitr

betamethasone dipropionate+betamethasone disodium phosphate

lek na receptę

w 81% aptek

od 66,87 zł

Pytania i opinie

Dodaj pytanie

* pole wymagane

Zdjęcia

Możesz przeciągnąć tu plik zdjęcia.

* pole wymagane

Podbicie pytania

Wymagane jest podbicie pytania: im większa kwota tym wyżej pytanie w kolejce do odpowiedzi.

Kwota podbicia pytania: 9,99 zł z VAT

Twój adres email:

Email będzie użyty tylko dla potrzeb płatności

Po wysłaniu pytania zostaniesz przekierowany do płatności.
Twój adres IP i wybrana lokalizacja zostaną zapisane. 
)