Kupiłeś w aptece nebulizator i nie wiesz jak wykonać inhalację? A może właśnie zrealizowałeś receptę na lek wziewny i zastanawiasz się, jak w prawidłowy sposób użyć inhalatora, aby przyjąć całą dawkę leku? W naszym artykule opisujemy techniki prawidłowej inhalacji i nebulizacji!
Jakie inhalatory można kupić w aptece?
W aptece dostępne są różnego rodzaju inhalatory. Są to urządzenia służące do podawania leków w formie wziewnej. Sama inhalacja jest pojęciem bardzo ogólny. Może dotyczyć wdychania gorących par roztworów z olejkiem eterycznym lub przyjmowania dawki leku za pomocą inhalatora. Dostępne w aptece inhalatory mają postać gotowych urządzeń z lekiem (np. Aspulmo, Salmex, Symbicort) lub nebulizatorów służących do zmieniania zawiesiny w mgiełkę do inhalacji (np. Microlife NEB 200 tłokowy, Diagnostic Pro Mesh). Wśród urządzeń gotowych wyróżniamy inhalatory ciśnieniowe i proszkowe, które różnią się sposobem "upakowania" leku oraz metodą wykonania inhalacji.
Inhalatory ciśnieniowe (MDI) z dozownikiem potocznie nazywane są fajkami. Urządzenia te składają się z pojemnika pod ciśnieniem zawierającego substancję leczniczą oraz gaz (zwykle HFA – tetrafluoroetan, rzadziej CFC – związki freonowe) i ustnika z mechanizmem uwalniającym lekarstwo. Tego typu inhalatory zaprojektowane są w taki sposób, aby przy naciśnięciu uwolnić określona dawkę leku.
Inhalatory proszkowe (DPI) od ciśnieniowych różnią się tym, że zawierają suchą substancję leczniczą, zwykle w kapsułce. Podczas nebulizacji dochodzi do przebicia lub skruszenia kapsułki bądź otoczki leku i jego uwolnienia w komorze. Lek zostaje zdeponowany w płucach podczas wdechu (zostaje zaciągnięty siłą wdechu). Dostępnych jest kilka typów inhalatorów proszkowych: aerolizer, turbohaler, handihaler, novolizer, dysk. Niektóre inhalatory proszkowe DPI pozwalają na ustawienie dawki (wielkości dawki).
Do podawania leków w postaci zawiesiny służą nebulizatory. Sam nebulizator jest częścią inhalatora - to mały pojemnik, którego zadaniem jest przeprowadzenie roztworu bądź zawiesiny leku w postać aerozolu (za pomocą sprężonego powietrza - inhalator pneumatyczny lub energii ultradźwięków - inhalator ultradźwiękowy). Ponieważ nebulizator służy do wykonania inhalacji, pojęcia nebulizator i inhalator stosowane są w codziennym języku wymiennie.
Jak używać inhalatora ciśnieniowego?
Inhalatory ciśnieniowe np. Ventolin, Atrovent N mają postać aluminiowego pojemnika z lekiem zamkniętego w plastikowym urządzeniu z dozownikiem. W celu przyjęcia dawki leku, należy:
przed pierwszym użyciem sprawdzić, czy inhalator działa; energicznie wstrząsnąć inhalatorem, wcisnąć dozownik i uwolnić jedną dawkę leku w powietrze; jeśli inhalator nie był używany tydzień lub dłużej, należy wstrząsnąć inhalatorem i uwolnić dwie dawki leku w powietrze,
przed każdym użyciem wstrząsnąć inhalatorem kilka razy, aby zapewnić równomierne wymieszanie leku w inhalatorze,
wykonać głęboki wydech; tak głęboki, jak to tylko możliwe,
włożyć ustnik do ust i objąć go szczelnie wargami,
natychmiast po rozpoczęciu wdechu przez usta nacisnąć inhalator w celu uwolnienia leku, a następnie kontynuować spokojny, głęboki wdech,
wstrzymać oddech, wyjąć inhalator z ust i zdjąć palec z nasady inhalatora, następnie wykonać spokojny wydech,
po użyciu przetrzeć inhalator wilgotną ściereczką; nie wolno wyjmować metalowego pojemnika z plastikowej obudowy w czasie czyszczenia inhalatora ani w innych sytuacjach.
W przypadku zwłaszcza małych dzieci i osób starszych, które mogą mieć problem ze skoordynowaniem wdechu z przyjęciem dawki leku, do inhalatora ciśnieniowego można dołączyć specjalną komorę inhalacyjną - spejser. Wówczas po uwolnieniu dawki leku, wdycha się opary za pomocą specjalnej maseczki.
Jak stosować inhalator proszkowy?
Inhalator proszkowy np. Symbicort Turbuhaler, Seretide Dysk należy stosować w następujący sposób:
załadować dawkę leku - w zależności od inhalatora przekręcić pokrętło do oporu (typu Turbuhaler) lub przesunąć palcem osłonkę do oporu (typu Dysk); dawka leku będzie załadowana, gdy usłyszymy charakterystyczne kliknięcie, po przebiciu kapsułki z lekiem,
umieścić ustnik inhalatora delikatnie między zębami, zamknąć usta (objąć ustnik wargami) i wykonać maksymalnie głęboki i maksymalnie natężony wdech przez usta,
następnie wstrzymać oddech, wyjąć inhalator z ust i wykonać spokojny wydech,
pamiętać, iż ilość leku zawarta w jednej dawce inhalacyjnej jest bardzo mała, dlatego po inhalacji smak leku może nie być odczuwalny; jednakże, jeżeli pacjent postępuje zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania, może mieć pewność, że dawka leku została przyjęta i lek znajduje się w płucach,
po każdej inhalacji przepłukać usta wodą (wody nie należy połykać), pozwala to zminimalizować ryzyko zakażeń jamy ustnej.
Jak zrobić nebulizację?
Choć inhalator pneumatyczny i ultradźwiękowy różnią się metodą wytwarzania aerozolu (o czym pisaliśmy już tutaj) sposób, w jaki wykonujemy inhalację jest bardzo podobny.
Aby poprawnie wykonać nebulizację, należy:
przed pierwszym użyciem umyć dokładnie maseczkę (jeśli z nebulizatora korzysta kilka osób, każda powinna mieć swoją własną maseczkę),
wstrząsać ampułkę z lekiem przez co najmniej 10 sekund, aby wymieszać zawiesinę i aby lek nie został na dnie ampułki,
jeśli podczas jednorazowej inhalacji stosujemy pół ampułki leku, pozostałą część należy zawinąć folią aluminiową, schować w ciemnym miejscu i zużyć w ciągu 12 godzin,
maseczkę założyć tak, aby ściśle przylegała do twarzy, obejmując usta i nos; u starszych dzieci i dorosłych zamiast maseczki można zastosować ustnik (najczęściej dołączony w zestawie do nebulizatora); pozwala to zminimalizować straty leku (używając maseczki tracisz około 20% leku) oraz uniknąć nadkażeń spojówek oczu,
oddychać powoli i głęboko,
gdy mgiełka przestanie wylatywać z maseczki, należy zakończyć inhalację,
po zakończonej inhalacji trzeba zawsze umyć i wysuszyć maseczkę oraz pojemnik, do którego był wlewany lek,
w przypadku inhalatora ultradźwiękowego wyjąć baterię z urządzenia, jeśli nie będzie ono używane przez dłuższy czas.
O czym warto pamiętać wykonując inhalację?
Przed zastosowaniem każdego inhalatora, należy dokładnie przeczytać ulotkę i zapoznać się z techniką inhalacji,.
Do nebulizatora nie należy wlewać olejków eterycznych. Nebulizator rozbija cząsteczki płynu na dużo mniejsze rozmiary niż kropla pary – przez to olejki docierają głębiej do płuc, co może spowodować gwałtowny skurcz oskrzeli i oskrzelików i w skrajnym przypadku, szczególnie u dziecka uduszenie.
Po każdej inhalacji należy umyć zęby i wypłukać jamę ustną, zmniejsza to ryzyko rozwoju zakażeń grzybiczych.
Jeśli temperatura na zewnątrz jest niska, nie należy wychodzić na dwór przez min. godzinę po wykonaniu nebulizacji.
Przed zakupem inhalatora warto zastanowić się, kto będzie go stosował i jakie leki będziemy podawać - w innym naszym artykule podpowiadamy Jaki inhalator wybrać?
W leczeniu jakich chorób samodzielnie możemy sięgnąć po inhalator?
Ponieważ infekcje górnych dróg oddechowych, zwłaszcza u dzieci są niezwykle powszechne, większość rodziców prędzej czy później musi zaopatrzyć się w nebulizator. Wówczas pediatra doradzi kiedy i jaki lek należy podać. Jeśli jednak osobę dorosłą dopadnie katar lub kaszel, możemy również skorzystać z inhalatora wykorzystując środki dostępne w aptece bez recepty.
W leczeniu zapalenia zatok i przy katarze sprawdzą się roztwory o działaniu nawilżającym (np. Gilbert NaCl 0,9%, Nebu-Dose Hialuronic). Pomogą oczyścić nos, odblokują zatoki i nawilżą błony śluzowe.
W kaszlu suchym również można stosować inhalacje o działaniu nawilżającym. Natomiast w przypadku mokrego, odrywającego się kaszlu sprawdzą się hipertoniczne roztwory soli (np. Nebu-Dose Hipertonic, Marimer Inhalation), które mają działanie obkurczające i ułatwiają usuwanie zalegającej wydzieliny. Dodatkowo poprawiają komfort oddychania poprzez zmniejszanie lepkości śluzu, co również udrażnia drogi oddechowe.
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 20.06.2023 12:08:52
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.