Jak przygotować się do kolonoskopii?

Spis treści

Na czym polega kolonoskopia?

Jakie są wskazania do kolonoskopii?

Jak przygotować się do badania?

Jakie leki przeczyszczające stosować przed kolonoskopią?

Jak wygląda przebieg badania?

Czy można wykonać kolonoskopię u dziecka?

Jak postępować po badaniu?

Jakie są przeciwwskazania do wykonania kolonoskopii?

Czy warto bać się kolonoskopii?

Źródła

Na czym polega kolonoskopia?

Kolonoskopia to badanie jelita grubego umożliwiające dokładne obejrzenie tkanek wewnątrz organizmu za pomocą specjalnego wziernika z kamerą wprowadzanego przez odbyt. Kamera umiejscowiona jest na zakończeniu instrumentu zwanego kolonoskopem – giętkiej rury o znacznej długości (ok. 130-200 cm), która umożliwia dotarcie do wszystkich odcinków jelita grubego. Podczas kolonoskopii istnieje możliwość pobrania wycinków do badań histopatologicznych (oceny tkanek pod mikroskopem) oraz wykonania małych zabiegów, takich jak np. usunięcie polipa.

Jakie są wskazania do kolonoskopii?

Kolonoskopia może zostać zlecona przez lekarza w kilku sytuacjach. Przede wszystkim, jest to cenne badanie przesiewowe, które wykonuje się u pacjentów powyżej 50. roku życia w celu poszukiwania stanów przedrakowych oraz raka jelita grubego. Osoby z rodzinnymi skłonnościami do zmian nowotworowych w obrębie jelita grubego powinny być kierowane na badanie po ukończeniu 40. roku życia lub według indywidualnych zaleceń lekarskich. Biorąc pod uwagę późną wykrywalność nowotworów jelita grubego oraz złe rokowania w przypadku zmian zaawansowanych, należy rozpatrywać kolonoskopię jako badanie potencjalnie ratujące życie.

Skierowanie na kolonoskopię może wystawić lekarz z poradni specjalistycznej lub podstawowej opieki zdrowotnej. Wówczas jest ono bezpłatne w ramach NFZ.

Badanie można wykonać również prywatnie - skierowanie nie jest wówczas konieczne, natomiast niezbędna jest konsultacja z gastrologiem. Koszt badania bez sedacji wynosi ok. 350-550 zł (w zależności od placówki), w znieczuleniu ogólnym ok. 700-900 zł. Dodatkowo płatne są również zabiegi, takie jak usunięcie polipa czy biopsja (ok. 200-300 zł).

Pozostałe wskazania do wykonania kolonoskopii:

• zmiana rytmu wypróżnień (np. w przebiegu zespołu jelita drażliwego),

• przewlekła biegunka,

• podejrzenie choroby zapalnej jelit na podstawie wywiadu lekarskiego,

• krwawienia z przewodu pokarmowego,

• nadzór i kontrola po zabiegach chirurgicznych oraz w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit (choroba Leśniewskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, mikroskopowe zapalenie jelita grubego).

Jak przygotować się do badania?

Przygotowanie do kolonoskopii jest procesem wieloetapowym:

• 3 dni przed badaniem nie należy spożywać produktów zawierających ziarna (mak, len, sezam, musli, pieczywo ziarniste) oraz owoców z małymi pestkami (np. kiwi, truskawki, maliny).

• 1 dzień przed badaniem należy wprowadzić dietę ubogoresztkową (tzn. z minimalną ilością błonnika - bez ciemnego pieczywa, pełnoziarnistych produktów, surowych warzyw i owoców, kakao) i lekkostrawną – ostatni posiłek powinien być płynny (np. zupa, jogurt). Pacjenci, u których występuje skłonność do zaparć, powinni wdrożyć ten rodzaj diety już 3 dni przed zaplanowanym badaniem.

• W dniu badania nie należy przyjmować żadnych posiłków, natomiast rano należy zażyć wszystkie stosowane na stałe leki (szczególnie kardiologiczne i przeciwpadaczkowe), z wyjątkiem leków obniżających poziom cukru we krwi (np. metformina).

Jakie leki przeczyszczające stosować przed kolonoskopią?

Przyjmowanie preparatów o działaniu przeczyszczającym jest niezbędne w procesie przygotowania do badania – w przeciwnym razie obraz jest nieczytelny i nie ma wartości diagnostycznej. Wspomniane leki można kupić w aptece, jednak konieczna jest recepta od lekarza.

Wyróżniamy następujące środki przeczyszczające:

• preparaty o dużej objętości (3-4 litry) np. Fortrans – polecane u kobiet w ciąży, osób starszych i pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit – są bezpieczniejsze, ale ze względu na konieczność przyjęcia dużej ilości płynu – gorzej tolerowane,

• preparaty o małej objętości (1-2 litry) np. Clensia, Moviprep, Citrafleet, Eziclen – lepiej tolerowane przez pacjentów, ale przeciwwskazane przy współistniejących chorobach serca i nerek. Należy wypić dodatkowo 2 litry wody niegazowanej.

Preparat przeczyszczający podaje się w dwóch dawkach: pierwsza połowa płynu w dniu poprzedzającym badanie, druga – przed badaniem (przyjmowanie preparatu należy zakończyć około 3-4 godzin przed kolonoskopią). Skuteczność wymienionych preparatów jest zbliżona, a ich przyjmowanie wiąże się w występowaniem dużej ilości luźnych stolców. Część lekarzy zaleca dodatkowo preparaty zawierające symetykon (np. Espumisan, Ulgix wzdęcia) – 80 mg dzień przed badaniem i 80 mg w dniu badania.

Jak wygląda przebieg badania?

• Pacjent jest badany w pozycji leżącej na lewym boku z podkurczonymi nogami.

• Lekarz wprowadza kolonoskop do jelita grubego i obserwuje tkanki i ścianę jelita.

• Lekarz wyprowadza kolonoskop na zewnątrz organizmu; pacjent może się ubrać i opuścić gabinet.

W większości przypadków nie ma konieczności stosowania znieczulenia podczas kolonoskopii, natomiast – ze względu na duży dyskomfort psychiczny - część pacjentów zgłasza potrzebę przeprowadzenia badania w sedacji. W takiej sytuacji, stosowna informacja powinna być uwzględniona w skierowaniu, a pacjent zgłaszający się na kolonoskopię musi wcześniej przejść dodatkowe badania zlecone przez anestezjologa (badania krwi, np. morfologia, elektrolity).

Czy można wykonać kolonoskopię u dziecka?

Kolonoskopia może zostać zlecona w ramach procedury diagnostycznej u dzieci w następujących sytuacjach:

• krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego (jeżeli wykluczono hemoroidy),

• przewlekła biegunka wskazująca na ryzyko nieswoistej choroby zapalnej jelit (po wykluczeniu infekcji pasożytniczej).

Procedura przygotowania do kolonoskopii u dziecka jest ustalana indywidualnie przez lekarza prowadzącego i odbywa się w placówce medycznej pod bezpośrednim nadzorem lekarskim.

Jak postępować po badaniu?

Jeżeli pacjent miał przeprowadzoną kolonoskopię ze znieczuleniem, musi pozostać w placówce medycznej przez 1-2 godziny po zabiegu oraz wskazana jest obecność osoby towarzyszącej podczas powrotu do domu. Pierwszy posiłek można przyjąć mniej więcej po 2 godzinach od zakończenia badania. Dieta powinna być lekkostrawna, a posiłek niewielki – po znieczuleniu często występują nudności. Przez 24 godziny nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać urządzeń mechanicznych.

Część pacjentów może odczuwać zwiększone napięcie i ból brzucha po kolonoskopii (wskutek nagromadzenia powietrza) – w tej sytuacji można zastosować preparaty takie jak No-spa, Espumisan, Ulgasim czy Simetigast forte, które złagodzą dolegliwości. Dodatkowo, można spożywać Len mielony.

W przypadku podrażnienia okolic odbytu można zastosować preparaty do smarowania np. Procto-Glyvenol czy Aesculan, które łagodzą ból i świąd.

Len mielony	Simetigast forte
Ulgasim	Ulgix wzdęcia

Na naszym portalu można porównać ceny wybranych produktów w aptekach internetowych i zamówić z odbiorem w aptece lub dostawą do domu. W miastach takich jak Warszawa, Wrocław, Łódź czy Białystok produkty można zamówić z dostawą błyskawiczną nawet w 1h dzięki usłudze Wolt Drive.

Sprawdź, czy jesteś w zasięgu Wolt Drive! - Szybka dostawa Wolt Drive z apteki

Jeśli po badaniu pojawiły się: gorączka, silny ból, krwawienie - należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza!

Jakie są przeciwwskazania do wykonania kolonoskopii?

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu można podzielić na bezwzględne oraz względne, czyli dopuszczające możliwość przeprowadzenia badania w określonych sytuacjach, gdy korzyść dla pacjenta przeważa nad ryzykiem związanym z procedurą medyczną.

Przeciwwskazania bezwzględne:

• ostre stany zapalne jelita grubego,

• perforacja przewodu pokarmowego,

• zapalenie otrzewnej,

• brak zgody pacjenta na badanie.

Przeciwwskazania względne:

• ciąża,

• niewydolność serca,

• niewydolność oddechowa,

• niestabilna choroba zakrzepowa.

Czy warto bać się kolonoskopii?

Badanie endoskopowe jelita grubego trwa zwykle około 15-20 minut. Pacjenci często obawiają się zarówno samego badania, któremu towarzyszy dyskomfort jak i trudnego przygotowania wymagającego stosowania środków przeczyszczających. Powyższe dylematy warto omówić z lekarzem, który kieruje na badanie.

Znieczulenie ogólne stosowane podczas badań to tzw. płytka sedacja, która ma na celu ograniczenie świadomości pacjenta. Taki rodzaj znieczulenia wiąże się z minimalnym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych.

W przypadku problemu z przyjęciem dużych ilości płynu, warto poprosić o preparaty przeczyszczające o małej objętości, które są lepiej tolerowane przez większość pacjentów. Proces oczyszczania jelit trwa zwykle kilka godzin i rozpoczyna się po 2-3 godzinach od momentu przyjęcia leku - wielu pacjentów normalnie funkcjonuje w tym czasie, ponieważ działanie preparatu jest stopniowe.

Realnym problemem dla wielu osób jest wstyd przed procedurą medyczną. Warto sobie uzmysłowić, że lekarze wykonują dziesiątki takich badań, zaś cały zabieg odbywa się w dyskretnych i komfortowych warunkach. Pamiętajmy - kolonoskopia może uratować życie!

Źródła

1. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.26.2.1.#72819

2. https://www.mp.pl/chirurgia/wytyczne-przegladowe/228562,przygotowanie-jelita-grubego-do-kolonoskopii-omowienie-wytycznych-european-society-of-gastrointestinal-endoscopy-2019

3. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/wideo/299910,jakie-sa-wskazania-do-kolonoskopii-u-dzieci

4. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.26.2.3.

5. https://www.mp.pl/zakrzepica/ekspert/wywiady/261111,czy-nalezy-odstawiac-leki-przeciwplytkowe-przed-kolonoskopia

6. https://www.mp.pl/onkologia/aktualnosci/202596,przekonac-do-kolonoskopii

7. https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolonoskopia