Czerwcowa edycja listy leków, których brakuje w aptekach przynosi istotny wzrost liczby deficytów. Jest ich aż 39, co przybliża wykres trendu do szczytów z 2019 roku, kiedy rozpoczęliśmy nasze analizy w odpowiedzi na kryzys lekowy.
Wojna w Ukrainie przyczynia się do eskalacji sankcji, które uderzając w Rosję, mają jednak wielowymiarowe skutki dla gospodarki światowej, w tym cen paliw i łańcuchów dystrybucji. Szalejąca inflacja, duże wahania kursu walut i widmo spirali cenowo-płacowej oznaczają kłopoty nie tylko dla konsumentów, ale także dla producentów, którzy w tym otoczeniu muszą zachować opłacalność swojej działalności.
Liczba brakujących leków od pierwszego raportu GdziePoLek
Źródło: GdziePoLek
W skali lokalnej mamy natomiast ryzyko powrotu do opóźnień w płatności refundacji aptekom przez NFZ - w marcu 2020 roku skrócono czas oczekiwana na pieniądze do maksymalnie 48 godzin od przedłożenia elektronicznego rachunku refundacyjnego. Dla aptekarzy oznaczałoby to wydłużenie czasu nieoprocentowanej pożyczki na rzecz NFZ, ponieważ apteka, aby zakupić i wydać pacjentom drogie leki refundowane inwestuje i "zamraża" własne środki.
Farmaceuci ostrzegają, że zmniejszenie płynności aptek wpłynie na dostępność do najdroższych leków, które nie będą już dostępne "od ręki". W wyniku rozmów Naczelnej Rady Aptekarskiej, Narodowy Fundusz Zdrowia ostatecznie zmienił treść komunikatu dotyczącego terminu zwrotu refundacji. Najbliższy czas pokaże, jak będzie wyglądać praktyka w tym zakresie.
Spis treści
Dotkliwe braki antybiotyków dla dzieci
Krytyczne problemy z dostępnością leków redukujących wagę i przeciwcukrzycowych
Pogłębiające się problemy z transdermalną hormonalną terapią zastępczą
Jakich innych leków brakuje w aptekach w czerwcu 2022?
Jakie leki znikają, ale nie znalazły się na naszej liście?
Zanieczyszczenie przyczyną braku leku kardiologicznego
Problemy z hydroksychlorochiną - jakie są przyczyny?
Aktualna lista braków
Aktualna liczba deficytów według stosowanej przez nas od początku metodyki, która zakłada badanie pozycji ze spadkiem dostępności w aptekach o co najmniej 50% i brakiem łatwo dostępnych zamienników według oceny farmaceutów, wynosi 39.
Lista brakujących leków na czerwiec 2022
Żródło: GdziePoLek
Poniżej omawiamy najbardziej znaczące nowe pozycje.
Dotkliwe braki antybiotyków dla dzieci
Do listy braków dołączyły kolejne antybiotyki. Deficyty dotyczą przede wszystkim postaci pediatrycznych - proszków czy granulatów do sporządzania zawiesiny. Na wykazie pojawiły się kolejne opakowania preparatów w dawkach dla dzieci: Ceclor i Zinnat, obok brakujących już wcześniej leków Ceroxim, Duracef czy Hiconcil. Wykaz uzupełniły także antybiotyki w tabletkach Rovamycine 3 mln j.m. i Unasyn.
Krytyczne problemy z dostępnością leków redukujących wagę i przeciwcukrzycowych
Nowym deficytem na liście jest stosowany w celu redukcji masy ciała preparat Mysimba - połączenie bupropionu z naltreksonem. Liczba zapytań o termin dostępności Mysimby na forum Zapytaj Farmaceutę jest rekordowa, a sam produkt był drugim najbardziej wyczekiwanym przez pacjentów lekiem w ostatnim czasie. Jego dostępność pod koniec maja spadła do zera. Mamy jednak dobre wiadomości. Z biura obsługi klienta firmy Bausch Health Poland Sp z.o.o. otrzymaliśmy informację, iż nowa partia leku Mysimba trafiła do Polski i lada moment rozpocznie się dystrybucja do hurtowni i do aptek. Aktualnie już ok. 6% aptek udało się zatowarować w kilka, a nawet kilkanaście opakowań tego leku.
Produkt leczniczy Mysimba jest wskazany do stosowania jako uzupełnienie diety o obniżonej kaloryczności i przy zwiększonej aktywności fizycznej w celu obniżenia masy ciała u otyłych pacjentów dorosłych (czyli z wyjściową wartością wskaźnika masy ciała (BMI, body mass index) wynoszącą ≥30 kg/m2) oraz u pacjentów z nadwagą z BMI od 27 kg/m2 do <30 kg/m2, jeśli u takiego chorego występują choroby towarzyszące takie jak cukrzyca typu 2, dyslipidemia, wyrównane nadciśnienie tętnicze. Zgodnie z informacją o leku uważa się, że jest on skuteczny, jeśli po 16 tygodniach stosowania waga pacjenta uległa obniżeniu o co najmniej 5% początkowej masy ciała. W przeciwnym razie terapię należy przerwać.
Kolejny krytyczny produkt to Ozempic z semaglutydem - aktualnie dostępność, która jeszcze w marcu kształtowała się dla całego produktu na poziomie powyżej 50%, obecnie waha się pomiędzy 0%-2%. Zarejestrowane wskazanie dla Ozempicu to cukrzyca, jednak ze względu na właściwości substancji, produkt zaczął być szeroko zlecany i stosowany off-label w celu redukcji masy ciała. Więcej na ten temat można przeczytać w materiale: Nowe leki na otyłość i cukrzycę - jak nie dać się oszukać?
Według informacji przekazanych przez producenta, dostawy w tym roku mają być większe w porównaniu do analogicznego okresu rok temu:
W ciągu ostatnich sześciu miesięcy (grudzień 2021 – maj 2022), dostawy na polski rynek leku Ozempic® wzrosły o 67% w porównaniu do okresu poprzedzającego (czerwiec 2021 – listopad 2021). Prosimy, aby zwrócili Państwo uwagę, że ten wzrost dostaw znacznie przewyższa pierwotnie plany oraz ilości, które zostały przedstawione we wniosku refundacyjnym. Zwiększyliśmy już nasze globalne zdolności produkcyjne leku Ozempic® i nadal intensywnie pracujemy nad dalszym zwiększeniem dostaw na rynek polski.
Dane na temat łącznych wejść na stan wszystkich naszych aptek od początku tego roku pokazują jednak trend spadkowy, mimo, że sama grupa aptek znacząco się nie zmieniała od rozpoczęcia spadku w marcu.
Pogłębiające się problemy z transdermalną hormonalną terapią zastępczą
W czerwcu do wykazu dołącza Systen 50, kolejny produkt tej marki - obok już wcześniej trudno dostępnych systemów transdermalnych Systen Conti i Systen Sequi. Problem pogłębia fakt, że zamiennik dla Systen 50, plastry Climara-50 nie będą już dłużej dostępne w polskich aptekach. Firma Bayer podjęła decyzję o zakończeniu dystrybucji tego produktu na nasz rynek. Natomiast widoczny w zestawieniu wzrost dostępności dla leku Systen Conti wydaje się wątpliwym predyktorem, jeśli przyjrzymy się wykresowi statystycznemu za ostanie miesiące.
Jakich innych leków brakuje w aptekach w czerwcu 2022?
Atenolol Sanofi - brakuje tabletek w dawce 25 mg. Około 39% aptek zintegrowanych z GdziePoLek ma na stanie lek w dawce 50 mg, natomiast tabletka nie jest podzielna. Pomimo tego, że lekospisy podają nazwy zamienników (np. Atehexal, Blocotenol czy Tenormin), to żaden z nich nie jest dostępny na rynku - na ogół w powodu zakończenia ważności dopuszczenia do obrotu.
Betoptic S - to krople oczne w postaci zawiesiny z betaksololem. Spadek dostępności dotyczy produktu w stężeniu 0,25% w opakowaniach po 5 ml i po 10 ml. Dostępne są jedynie krople bardziej stężone (0,5% - Betoptic lub Optibetol) w postaci roztworu. Według informacji od podmiotu odpowiedzialnego lek Betoptic S w opakowaniu po 10 ml jest dostępny w jednej z hurtowni farmaceutycznych, natomiast Betoptic S w opakowaniu po 5 ml powinien być dostępny w aptekach w połowie lipca (koniec czerwca to planowany termin produkcji).
Broncho-Vaxom - jest to nieswoista szczepionka doustna, lek stymulujący układ odpornościowy do walki z bakteriami najczęściej wywołującymi zakażenia dróg oddechowych. Aktualnie brakuje dawki pediatrycznej 3,5 mg.
Chlorprothixen Zentiva 15 mg i 50 mg - to przykład leku bez żadnego zamiennika, dla którego dostępność w maju spadła do zera dla mniejszej dawki i zaczepiła o minimum rzędu 4% dla dawki wyższej. Aktualnie widać odbicie, ale trudno powiedzieć, czy dostępność powróci do wcześniejszych poziomów, ponieważ nie jest do końca znana przyczyna deficytu. Na forum Zapytaj Farmaceutę pacjenci dzielili się informacją, że w Niemczech dostępny jest chlorprothixen firmy Neuraxpharma. Nie uruchomiono jednak procedury importu interwencyjnego. Jak skomentował to jeden z internautów: "Teraz muszę znowu martwić się o efekty uboczne nowego, niesprawdzonego leku. Pacjent jak zwykle wie o wszystkim ostatni".
Diphergan w syropie - z biura obsługi klienta firmy Bausch Health Poland Sp z.o.o. otrzymaliśmy informację, iż przewidywany jest długotrwały brak leku. Aktualnie nowe dostawy planowane są dopiero na grudzień 2022 roku. Odpowiednik - syrop Polfergan posiada obecnie w sprzedaży jedynie około 13% aptek zintegrowanych z GdziePoLek. Diphergan zawiera chlorowodorek prometazyny, który działa przeciwalergicznie, uspokajająco i przeciwwymiotnie. Stosowany jest w chorobach alergicznych, chorobie lokomocyjnej, uspokajająco przed i po zabiegach chirurgicznych oraz jako lek uzupełniający w leczeniu bólu pooperacyjnego.
Duac żel - to preparat przeciwtrądzikowy zawierający połączenie antybiotyku klindamycyny oraz nadtlenku benzoilu. Ze względu na stężenie tego drugiego składnika występuje w dwóch stężeniach na gram produktu: 10 mg + 30 mg oraz 10 mg + 50 mg. Mamy informację od podmiotu odpowiedzialnego, że przewidywany termin kolejnej dostawy żelu Duac w niższym stężeniu to lipiec 2022 roku.
Erdomed - kapsułki w dawce 300 mg to lek z mukolityczną erdosteiną - substancja zmniejsza lepkość wydzieliny oskrzelowej i ułatwia odkrztuszanie. Bez recepty można kupić Erdomed Muko w dawce 225 mg, ale również dostępność tego preparatu "leci na łeb i szyję", spadając z ponad 70% do jedynie 11%. Bez problemu można nabyć jedynie zawiesinę pediatryczną, ale jej dawka to 35 mg/ml, nie będzie zatem wygodna i ekonomiczna dla pacjenta dorosłego.
Gopten - to lek z kardiologicznym trandolaprilem, ze wskazaniami w nadciśnieniu tętniczym, zaburzeniach czynności lewej komory po zawale i w objawowej niewydolności serca. Deficytowa jest dawka 2 mg. Preparat nie ma zamiennika. Leku raz już istotnie brakowało pod koniec 2021 roku.
Priorix - jest szczepionką stosowaną u dzieci po ukończeniu 9. miesiąca życia, młodzieży oraz dorosłych w celu zapobiegania chorobom wywołanym przez wirusy odry, świnki i różyczki.
Welbox - preparat z bupropionem, wskazany w terapii depresji. Lekospisy wskazują na dostępność zamienników pomimo modyfikacji uwalniania substancji czynnej. Welbox, Wellbutrin XR i Bupropion Neuraxpharm - te leki zawierają 150 mg substancji czynnej i pakowane są po 30 tabletek. Pomimo, że są to tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu mają identyczne zapisy w Charakterystyce Produktu Leczniczego i mogą być traktowane jako odpowiedniki farmaceutyczne. Jednak za lek Welbox pacjent zapłaci około 80 złotych, natomiast za Wellbutrin XR - około 105 zł do nawet ponad 220 zł. Natomiast Bupropion Neuraxpharma posiada obecnie na stanie jedynie 1% aptek.
Najbardziej wyczekiwane leki
Liderem listy powiadomień, na które zapisują się pacjenci oczekujący informacji o dostępności leków jest opisany już preparat Ozempic, a goni go - także omówiony jako nowy w wykazie braków - produkt odchudzający Mysimba.
Leki według liczby osób zapisanych na powiadomienia od 1 kwietnia
Źródło: GdziePoLek
Trzecia pozycja na liście najbardziej wyczekiwanych leków to Kreon 25 000. Zawiera on mieszaninę enzymów trawiennych określaną jako pankreatyna, która pomaga trawić pokarm. Lek stosowany jest w dolegliwościach związanych z niewydolnością zewnątrzwydzielniczą trzustki. Z refundacji mogą skorzystać chorzy z mukowiscydozą i po resekcji (usunięciu) trzustki. Dostępność leku spadła z ponad 55% do niespełna 4% na początku czerwca, co niewątpliwe stanowiło duży problem na pacjentów wymagających codziennego przyjmowania preparatu. Zgodnie z deklaracją podmiotu odpowiedzialnego dostępność powoli się poprawia.
Spora grupa pacjentów oczekuje także na informacje na temat leku przeciwarytmicznego Polfenon. Aktualnie brakuje dawki 150 mg zarówno w opakowaniu refundowanym (20 tabletek), jak i bez refundacji (60 tabletek). Mamy informację, że najbliższych dostaw Polfenonu można spodziewać się nie wcześniej niż w lipcu br. Producent oczekuje na dostawy substancji, która wchodzi w skład leku. Polfenon nie znalazł się na naszej liście braków, ze względu na dostępność zamiennika - leku Rytmonorm. Nie wszyscy pacjenci są jednak przekonani do odpowiednika (wątek: Dlaczego Polfenon jest wycofany z rynku?) i oczekują na dostawy Polfenonu.
Poprzednia lista braków
Z wykazu usunęliśmy pozycje, których dostępność istotnie wzrosła. Taka sytuacja dotyczyła przeciwbólowego leku Bi-Profenid, wziewnego glikokortykosteroidu pod nazwą Budezonid Lek-Am oraz donosowego Tafen Nasal, produktu przeciwbiegunkowego Hidrasec 30 mg czy przeciwcukrzycowego Trulicity w dawce 3 mg (dawka 4,5 mg również pojawiła się w aptekach, ale wzrost dostępności jest na razie niewielki).
Lista braków z kwietnia 2022 z naniesionymi zmianami w czerwcu
Źródło: GdziePoLek
Jakie leki znikają, ale nie znalazły się na naszej liście?
Analizując spadki dostępności poszczególnych produktów, staramy się równocześnie ustalić przyczynę braku. W wykazie nie uwzględniamy leków, dla których zapadła decyzja o zakończeniu produkcji lub dystrybucji - w bieżącej edycji taka sytuacja dotyczy na przykład preparatu Triquilar - trójfazowego leku antykoncepcyjnego. Na listę nie trafiają także leki wycofane decyzją inspekcji farmaceutycznej.
Zanieczyszczenie przyczyną braku leku leku kardiologicznego
25 kwietnia 2022 roku decyzją Głównego Inspektora Farmaceutycznego wycofano szereg serii stosowanego w nadciśnieniu i niewydolności serca leku Accupro we wszystkich dostępnych dawkach. Przyczyną jest stwierdzenie obecności zanieczyszczenia (N-nitrozo-quinaprilu) powyżej dopuszczalnego dziennego limitu spożycia w produkcie firmy Pfizer. Leku praktycznie nie ma obecnie w sprzedaży. Nie jest to pierwszy przypadek obecności nitrozoamin w lekach.
Problemy z hydroksychlorochiną - jakie są przyczyny?
Problem z hydroksychlorochiną - lekiem stosowanym w reumatoidalnym zapaleniu stawów czy toczniu - polega na tym, że leki z tym składnikiem wymagają sprowadzenia z zagranicy w ramach importu interwencyjnego.
Wynika to z faktu, że zarejestrowane w Polsce produkty z tą substancją (Novidin, Hydroxychloroquine sulfate Accord) nie są obecne na rynku. Zgoda Ministerstwa Zdrowia na taki import dotyczy konkretnej transzy. Cyklicznie mamy więc na rynku dostępność różnych produktów z hydroksychlorochiną pod nazwami Plaquenil, Fenle, Idrossiclorochina DOC, ZY-Q czy Quensyl. Aktualnie spada dostępność preparatu Fenle, ale rośnie ilość aptek zaopatrzonych w Plaquenil.
Prawa autorskie
Dozwolone kopiowanie ilustracji autorstwa GdziePoLek na własną stronę, pod warunkiem umieszczenia aktywnego linku do źródła. Kopiowanie całości lub większości tekstu nie jest dozwolone.