Ukazała się oczekiwana od kilku tygodni lista brakujących leków o utrudnionej dostępności, przygotowana przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny. Pojawiły się dwie wersje zestawienia. W wersji przeznaczonej dla wystawiających recepty, czyli głównie lekarzy, większość produktów jest wymieniona tylko z nazwy handlowej, podczas gdy problemy z dostępnością mogą dotyczyć wyłącznie jednego z wielu opakowań danej marki. Lekarzom sugeruje się ograniczenie wystawiania recept na leki z listy, chociaż zawiera ona również pozycje dostępne na stanie większości aptek lub przepisywanie zamienników, które są obecnie znacznie mniej dostępne niż produkt, przed którym lista ostrzega. Z tego powodu z łącznie 70 pozycji w wykazie dla lekarzy, 45 uznajemy za mogące wzbudzać wątpliwości lub takie, dla których nie znajdujemy powodu, dla którego uwzględniono je na liście leków o utrudnionej dostępności. Dodatkowo wytypowaliśmy 15 pozycji, które uznajemy za istotne deficyty i których brakuje na liście, przy czym są to produkty niedostępne już od pewnego czasu.
18 października przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia i Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego - w odpowiedzi na wezwania między innymi samorządu aptekarskiego w związku z brakami leków - zapowiedzieli przygotowanie listy brakujących produktów leczniczych na potrzeby specjalistów: lekarzy i farmaceutów. Lista taka miałaby być przygotowywana co dwa tygodnie.
W przypadku lekarzy lista mogłaby być wykorzystywana jako podręczny wykaz służący unikaniu przepisywania niedostępnych preparatów. Bardziej praktyczne zastosowanie informacji o utrudnieniach w dostępności leków to ich integracja z systemem wystawiania recept. Takie rozwiązanie również zostało zapowiedziane, ale tylko w stosunku do systemu gabinet.gov, przy czym termin wdrożenia nie jest jeszcze znany. W przypadku farmaceutów - jak można wywnioskować z dyskusji branżowych w mediach społecznościowych - przydatność takiej listy jest nie do końca jasna dla jej adresatów, ponieważ zwykle wiedzą oni "z pierwszej ręki", jakich leków brakuje. Na pewno jednak pomocne są informacje o przewidywanym początku i końcu utrudnionego dostępu.
21 listopada 2022 roku GIF rozesłał pierwsze wydanie swojego opracowania do samorządów zawodowych, które z kolei mają przekazać ją specjalistom. Wiemy, że przynajmniej niektóre izby aptekarskie rozesłały listę kierownikom aptek. Do momentu publikacji nie otrzymaliśmy informacji z NIL, czy izby lekarskie zdecydowały się na dystrybucję. Żaden z lekarzy lub OIL, z którymi się kontaktowaliśmy, nie otrzymał jeszcze listy. Farmaceuta Mikołaj Front zamieścił jednak zdjęcie dokumentu z informacją, że trafił do lekarza (tweet). Musimy więc przyjąć, że dokument jest prawdziwy i że trafił do obiegu.
Ponieważ już od kilku lat przygotowujemy jedyny niezależny raport braków leków, w sposób naturalny interesujemy się tym zagadnieniem - zapraszamy więc do naszej analizy wykazu przygotowanego przez GIF.
Spis treści
Podsumowanie analizy listy dla osób wystawiających recepty
Brakujące leki nieobecne na liście
Dwie wersje listy
Wersja przygotowana dla farmaceutów ma formę rozbudowanej tabeli, uwzględniającej wiele różnych informacji, w tym bardzo szczegółowe - na poziomie opakowań (z numerem GTIN włącznie). Wersja dla lekarzy ma natomiast formę jednostronicowego dokumentu.
Porównanie obu wersji list
Z informacji, jakie do nas docierały z etapu konsultacji, jednym z oczekiwań po stronie lekarzy była możliwie kompaktowa forma wykazu, co jak widać zostało potraktowane poważnie.
W rezultacie jednak krytyczną różnicą pomiędzy wersjami jest ograniczenie informacji w przypadku osób wystawiających recepty do poziomu nazwy handlowej. Jak piszemy niżej, w przypadku wielu marek tylko wybrane opakowania podlegają problemom z dostępnością.
Tymczasem lista zawiera zdanie, iż dla wytypowanych produktów sugeruje się "czasowe ograniczenie wystawiania recept" i wypisywanie w to miejsce odpowiedników, a w przypadku ich braku - "rozważenie zmiany leczenia na inne".
Przykładowo dla preparatu Ferrum Lek brakuje tabletek do rozgryzania i żucia, ale syrop nadal jest dostępny w ok. 64% aptek zintegrowanych z GdziePoLek, a statystyki wyglądają stabilnie. W takiej sytuacji brak doprecyzowania postaci leku należałoby uznać za błąd w komunikacji, ponieważ lekarze mogę przestać przepisywać syrop pacjentom pediatrycznym wybierając inne - być może mniej optymalne - rozwiązania w przekonaniu, że lek ogólnie jest niedostępny. Identyczna sytuacja dotyczy leku Torecan - niedostępne są tylko czopki, nie ma natomiast kłopotu z zakupem tabletek (stale ok. 82% aptek ma je na stanie) oraz Posterisan H - brakuje maści, ale czopki ma blisko 92% aptek.
Dodatkowym utrudnieniem jest prezentacja samej listy w przypadku lekarzy.
Produkty o utrudnionej dostępności w wersji dla lekarzy
W sposób naturalny można by oczekiwać ponumerowanej, alfabetycznej lub uporządkowanej farmakologicznie listy produktów, na której łatwo byłoby zlokalizować wypisywany lek. Zamiast tego zdecydowano się na formę - z naszego punktu widzenia - losowo ułożonej tabeli, co do której nie da się uciec od skojarzenia, że przypomina "bingo"... Może to stanowić dodatkowe wyzwanie dla jej odbiorców.
Podsumowanie analizy listy dla osób wystawiających recepty
Ze względu na możliwy wpływ na rynek komunikacji do osób wystawiających recepty, analizujemy listę przeznaczoną dla lekarzy, z zaznaczeniem, gdzie dodatkowe informacje na liście dla farmaceutów mają istotne znaczenie dla jednoznaczności pozycji.
Lista ma być aktualna na dzień 18. listopada 2022 roku. W dokumencie nie określono, według jakich kryteriów dostępność produktów uznano za "utrudnioną" oraz jaki był proces tworzenia listy. W naszej analizie nie mogliśmy więc wykorzystać założeń przyjętych przez twórców wykazu.
Aby ocenić poszczególne pozycje, sklasyfikowaliśmy leki z listy produktów o utrudnionej dostępności oraz produktów o czasowym lub stałym wstrzymaniu w obrocie na trzy grupy:
"potwierdzone", gdzie nasze dane i ocena farmaceutów potwierdzają problem z dostępnością,
"niejasne", gdzie na przykład widzimy problemy z niektórymi opakowaniami, ale pozostałe są dostępne - przy czym na liście dla lekarzy nie ma informacji o które opakowanie chodzi, czy też obserwujemy spadki, ale niewielkie w stosunku do wyjściowej dostępności lub gdy spadki zostały szybko wyrównane zwiększeniem podaży,
"niepotwierdzone", w przypadku których na podstawie naszych danych nie wskazywalibyśmy takiego produktu jako bieżący brak.
Dodatkowo wytypowaliśmy istotne według naszej wiedzy deficyty lekowe, które jednak nie znalazły się na liście.
Ilustracja poniżej pokazuje wyniki analizy dla całej listy przeznaczonej dla lekarzy poprzez przypisanie koloru każdej kategorii oceny.
Wizualizacja analizy wersji dla wystawiających recepty (lekarzy)
Źródło: GdziePoLek
Z łącznie 70 pozycji na liście w wersji dla lekarzy, 45 (64% wszystkich) jest naszym zdaniem niepotwierdzone lub niejasne w sytuacji, gdy lista pozbawiona jest informacji o postaci, dawce i opakowaniu. Dodatkowo co najmniej 15 deficytów nie ma na liście.
Niepotwierdzone pozycje
W przypadku tych pozycji nie widzimy powodów - przynajmniej na podstawie dostępnych danych - dla których aktualnie lekarze mieliby nie wystawiać recept, niezależnie od opakowania, o które mogłoby chodzić pod wymienioną marką.
Każdy z leków tej kategorii opisujemy poniżej.
Lek z sertraliną stosowaną w terapii depresji i lęku. Aktualnie 91% aptek ma na stanie Asertin w dawce 50 mg. Niewielki spadek do ok. 79% można było zaobserwować około 15 listopada. Nie mamy żadnych informacji na temat bieżących utrudnień z dostępnością do leku Asertin (statystyki). Według danych z listy dla farmaceutów, stany produktu w hurtowniach są "średnie", a przyczyną miałaby być "niewystarczająca podaż". Jednocześnie GIF nie podaje, aby istniało zgłoszenie z URPL dotyczące wstrzymania w obrocie tego leku.
Krople oczne z przeciwjaskrowym brynzolamidem. Pod koniec października dostępność wyniosła zaledwie 16% aptek, ale obecnie ponownie jest to ponad 75% (statystyki). Zamienniki - leki Optilamid i Brinzolamid Genoptim dostępne są odpowiednio w 36% i 14% aptek, a ich statystyki wyglądają stabilnie. Według danych GIF stany Azoptu w hurtowniach są "średnie", a przyczyną jest niewystarczająca podaż, jednak wskazany termin utrudnionego dostępu według danych URPL minął 31.10.2022.
Połączenie brymonidyny i timololu stosowane w jaskrze. Według naszych statystyk za ostatni kwartał dostępność jest stale na takim samym poziomie - pomiędzy 50-60% - i nie mamy sygnałów o brakach (statystyki). Lek nie ma żadnego dostępnego zamiennika, jednak według danych GIF stany produktu w hurtowniach są "wysokie" i nie ma informacji o ewentualnych przyczynach braków lub wstrzymaniu w obrocie.
Produkt z 40 mg pantoprazolu do leczenia choroby refluksowej, wrzodów żołądka i dwunastnicy. Dostępny jest w opakowaniach po 14 i po 28 tabletek. Na podstawie statystyk czy powiadomień GdziePoLek nie można stwierdzić, aby występowały systemowe braki tego produktu (statystyki). Dostępność większego opakowania nieznacznie się pogorszyła od sierpnia, kiedy praktycznie każda apteka miała lek - obecnie jest to ok. 86%. W tym samym czasie dostępność opakowania mniejszego nawet wzrosła, chociaż zawsze było ono mniej popularne. Z pantoprazolem w dawce 40 mg w aptece można otrzymać m.in. leki Nolpaza (82% aptek), Panprazox (39%), Anesteloc (35%) czy Contix (28%), czyli ich podaż nie przewyższa aktualnej dostępności leku Controloc 40. Według danych GIF stany leku w hurtowniach są "średnie" i nie ma informacji o przyczynach ewentualnych trudności z dostępnością ani danych z URPL o znanych utrudnieniach.
Przeciwjaskrowe połączenie dorzolamidu z tymololem. W ostatnim czasie dostępność nieco się wahała (66%-85% aptek). Aktualnie lek ma jednak na stanie aż 68% aptek zintegrowanych z GdziePoLek. Spadła natomiast podaż innego produktu okulistycznego o tym samym składzie - Rozacom, zarówno w opakowaniu zawierającym jedną, jak i trzy butelki (ten preparat zakwalifikowaliśmy jako faktyczny deficyt). Najlepiej dostępne obecnie zamienniki to Nodofree Combi (38%) oraz Nodom Combi (31%). Nieco lepiej dostępne są opakowanie nie po jednej, ale po trzy butelki leku - odpowiednio 36% i 46%. Jest to jednak cały czas mniej niż dostępność leku Cosopt. Według danych GIF stany leku w hurtowniach są "bardzo niskie", a przyczyną miałaby być niewystarczająca podaż, nie ma jednak informacji z URPL o przerwach w dostępności ze strony podmiotu odpowiedzialnego.
Preparat z lewotyroksyną - hormonem tarczycy. Olbrzymi spadek dostępności - do zaledwie 24% aptek - można było obserwować w okolicach 4 listopada (statystyki).
Aktualnie widoczne jest wyraźne odbicie, a preparat ma w magazynie ponownie około 83% aptek. Jest to nawet więcej niż przed "dołkiem". Nie ma zatem widocznego powodu, dla którego potrzebujący chorzy mieliby obecnie nie otrzymywać recept na ten lek lub mieć przepisywany zamiennik, w szczególności, że ze względu na wąski indeks terapeutyczny lewotyroksyny jest to proces wymagający szczególnej uwagi, o czym informuje zarówno ulotka, jak i Karta Charakterystyki tego leku:
Jeśli jest wymagana zamiana na inny produkt leczniczy zawierający lewotyroksynę, konieczne jest ścisłe monitorowanie, w tym monitorowanie kliniczne i biologiczne w okresie przejściowym ze względu na potencjalne ryzyko zaburzeń równowagi czynności tarczycy. U niektórych pacjentów może być konieczne dostosowanie dawki.
Zdecydowanie bardziej poszukiwane przez pacjentów jest opakowania refundowane - po 60 kapsułek tego preparatu zawierającego enzymy trzustkowe. Przeciętnie ok. 71% aptek ma na stanie lek, około 18 października wystąpił dołek na 45%, ale obecnie jest to ponownie ok. 68%. Termin wstrzymania w obrocie tego leku - według wykazu GIF - minął 4 listopada 2022 roku.
Marka zawiesiny do nebulizacji z przeciwzapalnym budezonidem w ampułkach w 3 różnych dawkach i dwóch wielkościach opakowań. Dostępność dla całego produktu wygląda dobrze - 99% ma przynajmniej jedno z opakowań (statystyki). Analizując poszczególne warianty tego leku, dostępność jest nie mniejsza niż 63% aptek, a dla najbardziej popularnego opakowania wynosi 98%. Według szczegółowego zestawienia dla farmaceutów zagrożone brakiem dostępności miałoby być tylko jedno opakowanie - 0,5 mg/ml po 20 ampułek, dla którego jako przewidywany termin utrudnienia wskazany w dokumencie GIF miną w październiku.
Ampułkostrzykawki z przeciwzakrzepową heparyną. Na całym produkcie nie są widoczne zmiany związane z dostępnością. Najczęściej poszukiwane przez pacjentów dawki tj. 40 mg, 60 mg i 80 mg ma na stanie 88%-99% aptek zintegrowanych z GdziePoLek (statystyki). Jednocześnie sami tworcy wykazu - w wersji rozszerzonej - przyznają, że stany w hurtowniach dla tego leku są "wysokie" i nie ma zdiagnozowanych przyczyn, dla których miałoby go brakować.
Faktycznie ten lek - stosowany w osteoporozie - był w październiku praktycznie niedostępny w aptekach, ale od początku tego miesiąca dostępność rośnie i w okolicach 18.11 była już na poziomie ok. 46%, na dzisiaj 57% (statystyki). Na dzień 22 listopada jest to 65% aptek. Według danych GIF wstrzymanie w obrocie dla tego leku miało miejsce w terminie 4.08.2022-21.10.2022, co potwierdza, że utrudnienia nie powinny mieć już miejsca.
Zinnat
Zinnat to lek z antybiotykiem - aksetylem cefuroksymu. 84% aptek dysponuje tabletkami w dawce 500 mg po 10 sztuk, a 97% - po 15 sztuk, a 78% ma dawkę 250 mg po 10 tabletek (statystyki). Dostępność granulatu do wytworzenia zawiesiny w dawce 125 mg/5 ml rośnie i wynosi obecnie 48%, a dawki 250 mg/5 ml - 85% (statystyki). Według zestawienia szczegółowego zagrożone brakiem dostępności miałoby tylko opakowanie tabletek w dawce 500 mg po 10 tabletek, a koniec przewidywanego utrudnienia w dostępności minął 14 listopada 2022 roku.
Brakujące leki nieobecne na liście
Jak oceniamy, na liście brakuje co najmniej 15 produktów.
Występujące dalej braki - na podstawie naszego raportu z października - których brakuje na liście GIF, to Bactroban maść do nosa, Betoptic S krople oczne, Depo-Provera 3,3 ml, Duac (10 mg + 30 mg) żel, Duracef 0,25 g/5 ml (obserwujemy stopniowy powrót dostępności), Insuman Comb 25 Solostar, Laticort 0,1% maść, Pneumovax 23, Sabril, Ulgastran, Unasyn, Varilrix, Zolmiles 2,5 mg i Zolmiles 5 mg.
Na dzisiaj nie możemy powiedzieć, jaka jest całkowita liczba nieuwzględnionych produktów, ponieważ opieramy się głównie na brakach z naszego raportu sporządzonego w październiku. Czytaj więcej: Leki, które zniknęły z aptek: październik 2022. Kolejny raport będzie tworzony na danych na 1 grudnia. Do tego czasu nie możemy więc zagwarantować, że na przestrzeni ostatnich dwóch miesięcy nie pojawiły się inne istotne deficyty.
Na dzisiaj wiemy jednak - na podstawie zgłoszeń potwierdzonych danymi, że brakuje także preparatu do odczulania Purethal mieszanki (brzoza).
Niejasne pozycje
Kategoria pozycji, które oceniamy jako "wątpliwe", związana jest często z niekompletnością listy w wersji dla lekarzy o dawki leków, ich postaci i wielkości opakowań. W przypadku tych pozycji możemy niejednokrotnie wskazać opakowania, gdzie występują problemy z dostępnością, pozostałe jednak są dostępne.
Inny rodzaj wątpliwych pozycji to leki, które już wracają do aptek po problemach z dostępnością, ale ze względu na krótki okres poprawy trudno ocenić, czy podaż utrzyma się już na dobrym poziomie. Gdyby miało tak być, to sugerowanie lekarzom szukania odpowiedników lub zmiany terapii byłoby co najmniej nieuzasadnione. Warto także wziąć pod uwagę sytuacje, kiedy dostępność jakiegoś produktu spada, ale nadal jest bardzo wysoka w porównaniu do podaży mniej popularnych odpowiedników.
Poniżej przegląd pozycji, co do których mamy wątpliwości, w podziale na grupy leków.
Antybiotyki
Amoksiklav. Antybiotyk z amoksycyliną i kwasem klawulanowym to co najmniej kilkanaście różnych wariantów dawek, postaci i wielkości opakowania. Jeśli chodzi o tabletki, to problemy z dostępnością występowały we wrześniu, ale obecnie prawie 90% aptek ma jedno z dwóch opakowań (statystyki). Natomiast od 40% do 69% aptek ma na stanie przynajmniej jedną z wielkości proszku do przygotowania zawiesiny (statystyki). Posiłkując się danymi szczegółowymi: Amoksiklav 875 mg + 125 mg po 14 tabletek ma aktualnie na stanie 82% aptek, zawiesinę (400 mg + 57 mg)/5 ml po 70 ml - 72% aptek, a po 140 ml - 40% aptek. Jednak dostępność tego największego opakowania w ostatnim czasie faktycznie istotnie spada i może być ono być problematyczne, jeśli podaż nie poprawi się, gdyż według wykazu GIF stany w hurtowniach dla podanych opakowań leku Amoksiklav są "niskie". Jednakże według tego samego wykazu dla zawiesin termin przewidywanego "końca utrudnionego dostępu" to 15 listopada 2022 roku, zatem ufając tej informacji rokowania powinny być dobre.
W przypadku leku Azycyna nie jest jasne, o jakie opakowanie chodzi - z wykazu szczegółowego dowiadujemy się, iż o 500 mg po 3 tabletki - tutaj obserwowany jest spadek z 78% do 50%, jeśli chodzi o apteki posiadające ten produkt na stanie. Zgłoszony koniec wstrzymania w obrocie minął 15 listopada 2022. Lek dostępny jest jednak także w dawce 250 mg po 6 tabletek oraz 500 mg po 6 i 12 tabletek. Najlepiej dostępnym odpowiednikiem jest m.in. Sumamed (90%), Macromax (88%), Azimycin (63%) czy Azitrolek (57%).
Także preparat Klacid z klarytromycyną do cała marka antybiotyku w tabletkach i granulacie do sporządzania zawiesiny w wyborze dawek. Ogólna dostępność tabletek to 90%, a zawiesiny 48-63% w zależności od wielkości opakowania. To sporo, jednak kierując się dostępnością produktów ogółem zamienników można aktualnie szukać w marce Klabax, Klarmin lub Fromilid. Z opracowania szczegółowego dowiadujemy się, że utrudnienia w dostępności mają dotyczyć granulatu do sporządzenia zawiesiny doustnej w dawce 250 mg/5 ml w opakowaniu po 60 ml i po 100 ml. Przewidywany termin wznowienia dostępności to 30.11.2022, jednak wzrost podaży widzimy już od 11 listopada 2022.
Ospamox to grupa produktów z antybiotykiem amoksycyliną. Ospamox 1000 po 20 tabletek ma obecnie ok. 44% aptek i dostępność spadła z ok. 60% na początku października. Ospamox 1000 po 16 tabletek ma obecnie ok. 26% aptek i jest to widocznie mniej niż chociażby w połowie września, kiedy lak miało blisko 80% placówek. Mniejszy problem jest z Ospamoxem w zawiesinie. Zamiennikiem mogą być produkty marki Amotaks. Dopiero z wykazu szczegółowego można dowiedzieć się, że utrudnienie dostępu dotyczy wyłącznie Ospamoxu w tabletkach i powinno zakończyć się 30.11.2022.
Leki gastrologiczne
IPP 20 zawiera ten sam składnik aktywny, co Controloc 40 (pantoprazol). 78% aptek ma ten preparat w opakowaniu po 28 tabletek, a 92% - po 56 tabletek. Faktem jest jednak, że w połowie października dostępność spadła do ok. 51%, wzrosła, a następnie ponownie spadła. Potwierdza to lista szczegółowa GIF - jako koniec utrudnionego dostępu wskazano minioną datę 30.10.2022.
Dostępność Kreon 25000 zawierającego enzymy trzustkowe w refundowanym opakowaniu po 50 kapsułek niestety stale wygląda mało stabilnie - rośnie, a potem spada, a następnie cykl się powtarza. Niemniej aktualnie ok. 66% aptek zintegrowanych z GdziePoLek ma na stanie ten preparat. Według danych z URPL wstrzymanie w obrocie ma się zakończyć 12.12.2022.
Leki endokrynologiczne
Metypred to tabletki z glikokortykosteroidem metyloprednizolonem, szeroko stosowanym w szeregu chorób zapalnych i zaburzeniach układu wydzielania wewnętrznego. W ostatnich dniach widoczny jest spadek dla dawki 4 mg - z ok. 97% do ok. 73%. Zamienniki to m.in. Medrol i Meprelon, jednak ich dostępność nie dorównywała podaży Metypredu i nadal łatwiej jest kupić właśnie ten lek niż odpowiedniki, które ma na stanie ok. 30% aptek.
Ilustracja: produkt z listy po spadku nadal ma wyższą dostępność niż potencjalny zamiennik
Odradzanie już w tym momencie lekarzom wystawiania recept na Metypred na korzyść zamiennika może w związku z tym nie być najtrafniejszym wyborem.
Preparaty diabetologiczne
Dostępność One Touch Select Plus w ostatnich dniach zmniejszyła się z 95% do 79% (statystyki). W przypadku pasków testowych do glukometru trudno mówić o zamienniku, ponieważ są one kompatybilne z określonym rodzajem urządzenia.
Apidra - pod tą nazwą może kryć się zarówno insulina w postaci wkładów do pena, jak i w formie wstrzykiwaczy Solostar. Kłopot mają obecnie pacjenci korzystający z wstrzykiwaczy - dostępność spadła niemal pięciokrotnie do ok. 10% (statystyki). Od producenta otrzymaliśmy informację, iż planowany termin dostawy nowej partii Apidra Solostar to koniec listopada-początek grudnia br. Nie ma natomiast problemów z dostępnością Apidry we wkładach - stale ok. 16% aptek ma ten lek na stanie (statystyki). Wpis na liście dla lekarzy jest więc mylący, bo sugeruje inny produkt niż ten, o który chodzi.
Leki okulistyczne
Tobradex i Mybracin to preparaty oczne w postaci zawiesiny zawierające połączenie deksametazonu (lek przeciwzapalny) i tobramycyny (antybiotyk). Dostępność Mybracinu w ostatnim czasie faktycznie spadła z ponad 80% do niespełna 17%, aktualnie jest to jednak ponad 30%. Dostępność do leku Tobradex również pogorszyła się, ale nadal ma go na stanie około 56% aptek współpracujących z portalem. Na rynku są jeszcze dwa inne leki o tej samej kompozycji składników aktywnych - 25% aptek zintegrowanych z GdziePoLek ma na stanie Brazoflamin, a 26% - Tobrosopt Dex.
Leki kardiologiczne
Polpril, preparat z ramiprylem stosowany do leczenia wysokiego ciśnienia, obniżenia ryzyka zawału czy przy niewydolności serca. Preparat występuje w trzech dawkach: 2,5 mg, 5 mg oraz 10 mg. Tabletki Polprilu są dostępne niemal w każdej aptece i są refundowane. W ostatnim czasie spadki dotyczyły kapsułek, szczególnie w dawce 10 mg. Z farmaceutycznego punktu widzenia są to formy równoważne, różnicę mogą odczuć pacjencji, którzy chcą unikać laktozy w lekach. Czytaj także: Jaka jest różnica w działaniu tabletek i kapsułek Polpril?
Leki pulmonologiczne
Miflonide Breezhaler, preparat w postaci kapsułek w inhalacji zawierający przeciwzapalny glikokortykosteroid budezonid. Wahania dostępności dotknęły w ostatnim czasie dawki 0,4 mg po 60 kapsułek, jednak obecnie podaż jest dosyć dobra i wynosi ok. 65%, dawkę 0,2 mg ma 87% aptek i dostępność rośnie. Podobną dostępnością cechuje się zamiennik - Budezonid Lek-AM.
Leki ginekologiczne
Systen 50 to plastry transdermalne stosowane w ramach hormonalnej terapii zastępczej. Ok. 61% aptek ma na stanie plastry i jest to znacząco lepiej niż chociażby we wrześniu.
Leki internistyczne / inne leki
Cirrus to połączenie cetyryzyny i pseudoefedryny, pomocne w przypadku kataru alergicznego. Spadła dostępność (z 73% do 43%) opakowania na receptę zawierającego 14 tabletek. Przewidywany termin końca utrudnionego dostępu minął 4.11.2022. Bardzo dobrze dostępne jest także opakowanie bezreceptowe tego preparatu zawierające 6 tabletek pod nazwą Cirrus Duo.
Momester to donosowy steryd z mometazonem, w październiku pogorszyła się zauważalnie dostępność opakowania refundowanego po 140 dawek. Nadal jednak 59% aptek ma na stanie ten produkt. Według uwag z GIF stany w hurtowniach są "wysokie". Dobrze dostępnym refundowanym zamiennikiem jest np. Pronasal (97%) czy Nasometin (86%).
Hepa-Merz 3000 to granulat do wytwarzania płynu zawierający asparaginian ornityny. Lek jest stosowany w chorobach wątroby. W obrocie są opakowania po 10 i po 30 saszetek. Zdecydowanie bardziej popularne jest opakowanie większe, którego dostępność spadła ostatnio o kilka procent. Aktualnie ok. 34% aptek zintegrowanych z GdziePoLek ma preparat na stanie. Według danych z GIF leku brakuje w hurtowniach.
Pecto Drill to syrop i tabletki do ssania z karbocysteiną. Jak informuje producent, problemy z dostępnością syropu są przejściowe i związane z dużym zainteresowaniem pacjentów. Zapowiada uzupełnienie braków do końca listopada br., w grudniu nie powinno być już problemów z dostępnością produktu. Lek można zastąpić np. syropem Mucopect lub Mukolina. Tabletek do ssania bardzo brakowało w połowie października, kiedy zaledwie ok. 5% aptek miało lek na stanie. Aktualnie aż 75% aptek zintegrowanych z GdziePoLek ma produkt w magazynie - zgodnie z zapowiedziami producenta na rynek jeszcze w poprzednim miesiącu trafiła nowa dostawa. Według danych URPL koniec utrudnionego upłynął 26.10.2022 dla syropu i 7.10.2022 dla tabletek do ssania.
Posterisan H. Brakuje obecnie maści, która nie ma zamiennika, czopki natomiast są dostępne w 92% aptek. Lek stosuje się w szczególnie ciężkich przypadkach świądu i zapalenia okolicy odbytu spowodowanych guzkami krwawniczymi.
Skudexa to jedyne na rynku połączenie dwóch substancji przeciwbólowych: tramadolu i deksketoprofenu. Występuje w opakowaniach po 10 i 20 tabletek. Widoczne są w ostatnim czasie niewielkie spadki i fluktuacje, nadal jednak 73% aptek ma lek w mniejszym opakowaniu, a 97% - w większym.
Torecan to produkt przeciwwymiotny. Czopki są obecnie niedostępne - od producenta otrzymaliśmy informację, że produkcja została wstrzymana. Nie ma na ten moment informacji o ewentualnej dacie wznowienia produkcji. Tej postaci leku faktycznie lekarze nie powinni w związku z tym przepisywać. Jednocześnie tabletki cały czas ma na stanie ponad 84% aptek zintegrowanych z portalem i mogą one stanowić alternatywę przynajmniej dla części chorych potrzebują leczenia tietylperazyną.
Leki zawierające morfinę
MST Continus (wszystkie dawki). W przypadku tego leki należałoby się bardziej drobiazgowo pochylić nad dostępnością i przedstawionymi datami powrotu lek MST Continus. Rekomendacja sugeruje zmianę leczenia dla wszystkich dawek, ponieważ lek nie ma zamiennika. I tak faktycznie - dla dawki 10 mg przewidywany termin wznowienia dostępności jest relatywnie odległy, ponieważ jest to 15 grudnia 2022. Jednocześnie dla dawki 100 mg i 200 mg to 8 listopada , dla dawki 30 mg - 15 listopada, a dla dawki 60 mg - 22 listopada. W przypadku leków narkotycznych ocena trendów dostępności jest trudna, gdyż nawet przy braku problemów z zakupem w hurtowni niewiele aptek ma je na stanie, szczególnie w najrzadziej wykorzystywanych dawkach. Niemniej analizując nasze statystyki wydaje się, że dla wyższych dawek MST Continus termin dostawy do hurtowni został dotrzymany, co potwierdzaliśmy w kontaktach z producentem.
Sevredol. Dawka 20 mg pojawiła się ponownie w aptekach 17.11.2022 i już kilkanaście procent aptek ma go w magazynie. Nie jest jasne, czy dostępność utrzyma się, ale na moment publikacji analizy preparat jest dostępny dla pacjentów.
Dostępność preparatów zawierających opioidowe leki przeciwbólowe pozostaje jednak pod naszą czujną obserwacją, a leki takie jak Vendal retard, Sevredol, MST Continus czy DHC Continus znalazły się niedawno na liście leków zagrożonych brakiem dostępności. Czytaj więcej: Jakich leków może zabraknąć w Polsce (listopad 2022)? - kolejny wykaz.
Źródło problemów: metodyka
Ponieważ do listy nie dołączono metodyki jej sporządzenia, nie możemy się do niej ustosunkować. Odnosimy jednak wrażenie, że kluczowym miernikiem, który mógł być brany pod uwagę jest liczba aptek zgłaszających brak leku, a dokładnie - fakt zgłoszenia problemów z zakupem leku przez 5% aptek w poszczególnych województwach.
Wyjaśniałoby to wiele problemów. Na przykład w przypadku leku, który posiada zwykle prawie 100% aptek, łatwo może się zdarzyć, że 5% napotka problem z zamówieniem z powodu jednostkowej sytuacji hurtowni, co wygeneruje fałszywy sygnał braku. Z drugiej strony, lek bardziej niszowy, dostępny normalnie w kilkunastu procentach aptek, może długo nie zostać w ogóle uchwycony w takim podejściu. Podobnie braki występujące już jakiś czas zapewne przestają być zgłaszane przez apteki, co tłumaczyłoby nieobecność znajdujących się w tej sytuacji produktów na liście. Problemem może być także "bezwładność" takich odczytów, które mogą nie nadążać za aktualną sytuacją na rynku.
Dla porównania, GdziePoLek dla potrzeb swoich raportów posługuje się względnym spadkiem dostępności w aptekach i danymi o aktualnych stanach. Dzięki wdrożeniu systemu ZSMOPL, teoretycznie również GIF i MZ powinno mieć dostęp do podobnych danych, bez konieczności polegania na zgłoszeniach z aptek, tylko na własnej analizie.
Aktualizacje
25.11 producent Cartexan przesłał nam informację co do obecności leku na liście GIF:
Pragniemy sprostować, że Cartexan jest cały czas dostępny na rynku.
Nieoczekiwanie lek znalazł się na liście GIF leków zagrożonych brakiem, co było dla nas dużym zaskoczeniem.
Dostawy Cartexan są ciągłe. Zeszłotygodniowa dostawa trafia właśnie do hurtowni i aptek, w danych dziennych już widzimy dynamiczny skok dystrybucji numerycznej do poziomu 36%.
Na początku grudnia oczekujemy dalszej realizacji dużych dostaw. Nie ma więc ryzyka braku dostępności leku.
Jeśli chodzi o nasze dane na temat dostępności tego leku, to widoczny był spadek z 85% do 25% aptek (statystyki), stąd nasza klasyfikacja braku jako potwierdzonego na liście GIF. Na W ostatnich dniach rzeczywiście widoczna jest poprawa do 53% aptek na chwilę obecną (animacja zmian), ale czas pokaże, czy dostawy pokryją zapotrzebowanie rynku w sytuacji równoczesnego braku leku Structum.
Prawa autorskie
Dozwolone kopiowanie ilustracji autorstwa GdziePoLek na własną stronę, pod warunkiem umieszczenia aktywnego linku do źródła. Kopiowanie całości lub większości tekstu nie jest dozwolone.