Po ponad 3 latach od legalizacji medycznej marihuany w Polsce i 2 latach od wprowadzenia na rynek pierwszego surowca, sprawdzamy jak wygląda obecnie sytuacja dostępu do leczenia suszem konopi medycznych w Polsce. Rozmawiamy z przedstawicielami firm zajmujących się dystrybucją suszu, z lekarzem medycyny bólu i farmaceutką na co dzień mającą styczność z surowcem w aptece.
Od momentu legalizacji medycznej marihuany w Polsce wielu pacjentów poszukuje w internecie informacji na temat terapii medyczną marihuaną oraz dostępności surowca w aptekach, o czym świadczą m.in. liczne pytania i opinie na naszym forum Zapytaj Farmaceutę (np. Czy susz medycznej marihuany można przyjmować poza domem?), których pacjenci napisali już ponad 1000, a także sama liczba wejść na strony dotyczące tego tematu na GdziePoLek.
Od początku legalizacji medycznej marihuany zainteresowanie tą tematyką na GdziePoLek.pl stale wzrasta.
Źródło: GdziePoLek.pl
W rozmowie z ekspertami wspominamy wprowadzenie na polski rynek suszu medycznej marihuany oraz sprawdzamy, jak obecnie przedstawia się sytuacja dostępu do terapii, która dla wielu pacjentów jawi się jako jedyna szansa na poprawienie poziomu komfortu życia w trakcie choroby.
Jak wyglądały początki suszu medycznej marihuany na polskim rynku?
Od stycznia 2019 r. do marca 2020 r. w aptekach dostępny był wyłącznie susz Cannabis sativa L., Red No 2. Pierwsza partia testowa w ilości 7 kg wyprzedała się w kilka godzin, a kolejne dostawy były nieregularne i przy ogromnym zainteresowaniu pacjentów zdecydowanie za małe, aby choć w niewielkim stopniu zaspokoić potrzeby rynku.
Tomasz Witkowski - dyrektor krajowy dystrybutora, firmy Spectrum Therapeutics (Canopy Growth Polska) - tak wspomina początki wprowadzania na rynek pierwszego suszu z konopi medycznych:
"Początkowo dystrybucją zajmowała się wyłącznie jedna hurtownia, obecnie produkt dostępny jest aż w 6, w tym również tych największych w kraju. Z naszych obserwacji wynika, iż produkowany przez nas surowiec cały czas jest dobrze przyjmowany przez Pacjentów, a co za tym idzie zapotrzebowanie rośnie z miesiąca na miesiąc. Podobnie sytuacja wygląda na innych rynkach europejskich."
Nieco ponad rok temu na polskim rynku pojawił się kolejny dostawca suszu medycznej marihuany - firma Aurora Polska - która w marcu 2020 roku wprowadziła na rynek dwa rodzaje preparatu o wysokiej zawartości THC: Cannabis Flos THC 20% CBD 1% oraz Cannabis Flos THC 22% CBD 1%.
Również w tym wypadku pacjenci musieli jednak liczyć się początkowo z problemami z dostępnością. Jak tłumaczy Radzisław Elias - dyrektor zarządzający Aurora Polska:
"Nasze pierwsze dostawy były bardzo ostrożne, jako że rynek raczkował i zostały zaplanowane kilka miesięcy wcześniej, co wynika z procesu logistycznego dostaw z Kanady. W rezultacie braku dostępności produktu konkurencji, dostarczone przez nas partie sprzedały się natychmiast i de facto były deficytowe. Od tamtego momentu stale zwiększaliśmy wolumen dostaw, dochodząc w grudniu do 60 kg w ramach jednorazowej dostawy."
Podobnie jak w przypadku suszu od Spectrum, również dystrybucją suszu od Aurory zajmowała się początkowo wyłącznie jedna hurtownia farmaceutyczna.
Czy sytuacja z dostępnością suszu z medycznej marihuany ulega poprawie?
Zgodnie z deklaracjami obu dystrybutorów (o czym pisaliśmy w artykule Kiedy medyczna marihuana wróci do aptek?) systematyczne dostawy suszu miały rozpocząć się w maju 2020 roku i rzeczywiście - od tego momentu rozpoczęła się bardziej regularna i szersza dystrybucja surowca z marihuaną medyczną, co również obrazują nasze statystyki.
% dostępności 3 najbardziej popularnych odmian suszu od początku 2020 roku
Źródło: GdziePoLek.pl
Jednak już pod koniec ubiegłego roku suszu od Spectrum zaczęło brakować. Firma wydała wtedy oficjalne oświadczenie, w którym informowano, iż sytuacja podyktowana jest reorganizacją, m.in. poszerzaniem portfolio i zmianą dostawcy:
Teraz susz Cannabis Sativa L., Red No 2 nadal importowany jest z Kanady, a na przełomie lutego i marca br. do aptek trafiło ponad 43 kg surowca.
Od maja zwiększyły się także dostawy suszu od Aurory, natomiast zdecydowaną poprawę widać od sierpnia 2020 r. dla suszu Cannabis Flos THC 20% CBD 1% oraz od października 2020 r. dla Cannabis Flos THC 22% CBD 1%.
"W marcu tego roku sprowadziliśmy kolejne 60 kg obu produktów z wysokim THC, z czego 80 proc. jest już u Pacjentów lub w aptekach, z których część zaczęła kupować na tzw. własny stock (na stany magazynowe)." - dodaje Elias.
Oznacza to, że obecnie apteki które często realizują recepty na lek z medyczną marihuaną, nie zamawiają surowca tylko wówczas, gdy pojawi się w aptece pacjent z receptą na ten lek robiony, a magazynują susz - zawsze mając kilka lub nawet kilkadziesiąt opakowań na stanie. Realizacja recepty jest wtedy znacznie szybsza, ponieważ pomija się czas potrzebny na zamówienie leku z hurtowni.
Warto również wspomnieć o trzecim zarejestrowanym przez firmę Aurora suszu konopi innych niż włókniste - Cannabis Flos THC 1% CBD 12%. Surowiec ten dostępny był na rynku w ubiegłym roku w okresie od maja do września. Susz z wysokim stężeniem CBD dedykowany był, m.in. pacjentom neurologicznym oraz kobietom chorującym na endometriozę. Jednak z uwagi na zmiany u dostawcy i co za tym idzie zmiany rejestracji, firma nie planuje wznowienia jego produkcji.
Skąd pochodzi medyczna marihuana, którą można kupić w aptece?
Obecnie dostępny na rynku surowiec pochodzi z upraw kanadyjskich, jednak z informacji od dystrybutorów wynika, iż wkrótce pozyskiwany będzie także z Europy.
Jak informuje Radzisław Elias, Aurora ma rozpocząć pozyskiwanie surowca z Danii:
"Niebawem przejdziemy na dostawy duńskie z naszej nowej fabryki Aurora Nordic, co znacząco poprawi częstotliwość i wolumen dostaw. Aurora Nordic dostarcza już produkty do Niemiec i UK, a my jesteśmy w trakcie zmian dokumentacji w URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych), które mam nadzieję potrwają możliwie krótko. Naszym celem jest jak najszybsze zniwelowanie nawet najmniejszych przerw w dostępności produktów Aurora dla Pacjentów. Zmiana z dostaw kanadyjskich na wewnątrzunijne znacząco ułatwi nam to zadanie. Zamierzamy również rozszerzyć portfolio produktów i już niebawem pojawi się już zarejestrowany w Polsce susz zbilansowany (Cannabis Flos THC 8% CBD 8%), który wymagał zmian w dokumentacji związanych z procesem wytwarzania i przejściem z Kanady na Danię."
Czy terapia medyczną marihuana jest łatwo dostępna dla pacjenta?
Obserwując treści publikowane przez pacjentów na naszym forum Zapytaj Farmaceutę, możemy wnioskować, iż sytuacja z dostępnością suszu jest mimo wszystko nadal trudna. Pacjenci szukają informacji odnośnie do dostępności produktów, cen w aptece oraz doświadczeń innych pacjentów w terapii medyczną marihuaną. Na naszej stronie publikujemy aktualne informacje o nowych dostawach, jednak nadal partie są zbyt małe, aby zaspokoić potrzeby oczekujących na nie odbiorców. Brak dostępu do leczenia lub konieczność jego wstrzymania jest często źródłem frustracji i sytuacji, w których farmaceuta nie może już pomóc pacjentowi.
Źródło: GdziePoLek.pl
Źródło: GdziePoLek.pl
Farmaceuta może doradzić pacjentowi kontakt z poradnią medycyny konopnej. Jak podkreśla Albert Jeznach - lekarz medycyny bólu z Warszawy - ważne jest, aby lekarz dostosował terapię do stanu pacjenta i aktualnie stosowanych innych terapii:
"Leczenie marihuaną medyczną powinien prowadzić lekarz rozumiejący mechanizm działania kannabinoidów, interakcje między lekami oraz różnice między poszczególnymi odmianami konopi. Niestety często lekarz prowadzący pacjenta, będąc specjalistą w swojej dziedzinie nie ma dodatkowej wiedzy w zakresie terapii konopiami. Dlatego warto zgłosić się do poradni medycyny konopnej. Trzeba też pamiętać, iż takie leczenie powinno być prowadzone w porozumieniu, i za zgodą lekarza prowadzącego."
Rozpoczęcie leczenia suszem konopi medycznych sprawia nadal trudność wielu lekarzom i wymaga także wiedzy o aktualnych dostępnościach surowca na rynku. Jak dodaje Jeznach:
"Na ten moment dostępne są trzy rodzaje suszu, gdzie w bazach danych surowców farmaceutycznych można znaleźć sześć zarejestrowanych pozycji. Lekarz nie mający wiedzy na temat sytuacji na rynku może zalecić leczenie produktem, którego faktycznie nie można kupić w aptece".
Co istotne, farmaceuta w aptece nie ma możliwości wydania innego rodzaju suszu, niż zapisany na recepcie, nawet jeśli zlecony susz nie jest aktualnie dostępny w hurtowniach:
"Każda odmiana marihuany działa trochę inaczej i powinna być indywidualnie dobrana do potrzeb pacjenta. Tutaj farmaceuta nie ma możliwości wydania innej odmiany, która jest aktualnie dostępna w hurtowni farmaceutycznej. W połączeniu z brakiem ciągłości dostaw oraz krótkim terminem ważności surowców roślinnych, pacjenci mogą mieć utrudniony dostęp do leczenia". - przypomina Jeznach.
Czy apteki chętnie realizują recepty na medyczną marihuanę?
Ponieważ susz marihuany medycznej to surowiec narkotyczny, nie wszystkie apteki mają możliwość obrotu tego typu produktami. Należy spełniać odpowiednie warunku i potrzebne jest zezwolenie od WIF (Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego).
O trudności, jakie podczas obrotu marihuaną medyczną napotyka farmaceuta w aptece, zapytaliśmy mgr farm. Monikę Wąsowską-Imielską - właścicielkę jednej z warszawskich aptek:
"Apteka na prowadzenie obrotu lekami narkotycznymi powinna posiadać dodatkowe zezwolenie. Ponadto magazyny apteczne muszą być odpowiednio przygotowane do przechowywania. Susz zazwyczaj ma krótki termin ważności, dlatego zakup marihuany medycznej obarczony jest ryzykiem przeterminowania się dość kosztownego surowca farmaceutycznego. Proces utylizacji wymaga zgłoszenia do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego. W aptece każdy gram musi się zgadzać. Kierownik apteki odpowiedzialny jest za skrupulatne prowadzenie kontroli nad zakupem i sprzedażą poprzez prowadzenie książki narkotycznej. Fasowanie (dzielenie) surowca farmaceutycznego z opakowania fabrycznego to kolejny czas poświęcony na sprzedaż dla pacjenta, a przy wielu pacjentach, ograniczeniach personalnych w aptekach, związanych chociażby z sytuacją pandemiczna, jest to utrudnienie."
I dodaje: "Jak widać cały proces od próby zamówienia, ciągłe braki w hurtowniach, po utylizację suszu to ciężka praca farmaceutów. Niewielu z nich podejmuje się tej walki. Ja od ponad dwóch lat jestem w ciągłym wirze tej walki, ale warto to robić, aby utrzymać możliwość poprawy jakości życia wielu pacjentów zapewniając im w miarę możliwości ciągłość kuracji."
Zgodnie z naszymi statystykami zainteresowanie aptek surowcem medycznej marihuany ciągle wzrasta. Przekłada się na to zapewne coraz lepszy dostęp do suszu, edukacja farmaceutów oraz zwiększone zainteresowanie pacjentów. Obecnie receptę na susz można zrealizować w aptekach połączonych z naszym portalem na terenie całego kraju, sprzedaż podejmują zarówno apteki indywidualne, jak i sieciowe.
Czy marihuana będzie w Polsce całkowicie legalna?
W najbliższym czasie zapowiada się wiele zmian na rynku konopnym w Polsce. Jak informuje PAP, Parlamentarny Zespół ds. Legalizacji Marihuany podzielił się pod koniec ubiegłego roku na trzy podzespoły, w których opracowywane są założenia projektów ustaw dotyczących konopi. Poszczególne grupy posłów pracują nad dekryminalizacją posiadania marihuany do celów rekreacyjnych, przepisami dotyczącymi marihuany medycznej oraz konopi siewnych.
Posłowie chcą, m.in. aby legalne było uprawianie czterech krzaków i posiadanie 5 g marihuany na użytek własny, wnioskują o pozwolenie na krajowe uprawy oraz refundację medycznej marihuany. Pakiet tych ustaw ma zostać złożony 20 kwietnia br.
Członkowie stowarzyszenia Wolne Konopie postulują natomiast, by ilość graniczna, której posiadanie w miejscu zamieszkania byłoby zdekryminalizowane i świadczyło o posiadaniu na własny użytek, została ustalona na 200 g marihuany lub haszyszu. Jak podają, wynika to choćby z faktu, iż bez specjalistycznej wiedzy i technologii z jednego krzaka marihuany w warunkach domowych można pozyskać nawet 20-30 g suszu, co zdecydowanie stoi w sprzeczności z posiadaniem 5 g marihuany i może stanowić podstawę do nałożenia kary za posiadanie znacznej ilości środków odurzających (skutkującej od 1 roku do nawet 10 lat pozbawienia wolności).
Czy są już polskie firmy zajmujące się produkcją suszu marihuany medycznej?
Na ten moment upraw krajowych konopi innych niż włókniste w Polsce nie ma, jest to niezgodne z obowiązującym prawem. Jednak pojawiają się już firmy z polskim kapitałem, które sprowadzają susz z zagranicy i rejestrują swoje surowce.
Na horyzoncie pojawiła się też kolejna firma - CanPoland - która planuje zaistnieć jako polski producent medycznej marihuany. Na swoim koncie w mediach społecznościowych właściciele CanPoland udostępniają krótkie filmiki na temat swojej działalności i planów na przyszłość. Firma ma już podpisane umowy na dostawy surowca z Kanady, z krajów europejskich oraz z Afryki. Chcą być zarówno wytwórcą surowca z marihuaną medyczną, jak i świadczyć usługi dla innych podmiotów, które mają zamiar wprowadzać na rynki europejskie susz konopi medycznych. Głęboko również wierzą w legalizację w Polsce upraw krajowych konopi innych niż włókniste. Firma planuje wprowadzenie swoich surowców z marihuany medycznej jeszcze w tym roku.
Zainteresowanie suszem konopi medycznych w Polsce jest duże - jak pokazują prognozy polski rynek to nawet ok. 300 tys. pacjentów, a obecnie dostępny surowiec nie pokrywa nadal nawet części zapotrzebowania. Szansą dla pacjentów jest niewątpliwie pozyskiwanie przez firmy nowych dostawców, rejestracja nowych surowców, czy uprawa krajowa. Ponieważ jest to rynek bardzo dynamiczny, czekamy na dalszy rozwój branży konopi medycznych, dostarczamy informacji o nowych dostawach i monitorujemy dostępności produktów w aptekach w Polsce, aby ułatwić pacjentom korzystanie z terapii medyczną marihuaną.
Prawa autorskie
Dozwolone kopiowanie ilustracji autorstwa GdziePoLek na własną stronę, pod warunkiem umieszczenia aktywnego linku do źródła. Kopiowanie całości lub większości tekstu nie jest dozwolone.