Na szczycie trzeciej fali pandemii COVID-19 sprawdzamy, jak wygląda sytuacja dotycząca deficytów na rynku leków. Mimo niewielkiego wzrostu od początku roku, sytuacja wydaje się być pod kontrolą. Obecna lista liczy 23 leki, których dostępność spadła i nie mają łatwo dostępnych zamienników.
W porównaniu do poprzedniego raportu liczba braków wykazała lekki spadek.
Liczba brakujących leków w raportach z ostatnich 22 miesięcy
Źródło: GdziePoLek
Równocześnie patrząc z punktu widzenia znaczenia brakujących pozycji, nie ma wśród nich leków, których niedostępność dotykałaby bardzo duże grupy pacjentów.
Czy zapowiadają się braki leków przeciwzakrzepowych?
Szpitale z oddziałami kowidowymi obawiają się problemów z dostępnością do heparyn drobnocząsteczkowych, ze względu na istotnie zwiększone zapotrzebowanie na te leki.U pacjentów z COVID-19 leżących i chorych z czynnikami ryzyka wystąpienia zakrzepicy żył głębokich i/lub zatoru płucnego, zaleca się (Farmakoterapia COVID-19 -Aktualizacja) stosowanie heparyny drobnocząsteczkowej (enoksaparyny, nadroparyny lub dalteparyny) w dawce profilaktycznej. U pacjentów, których wyniki badań laboratoryjnych w zakresie układu krzepnięcia odbiegają od normy oraz u chorych z objawami zakrzepicy żył głębokich lub zatoru płucnego, dawki te są odpowiednio zwiększane.
Chociaż statystyki GdziePoLek na ten moment nie wskazują na zapaść podaży, problemy z zaopatrzeniem potwierdził jeden z producentów dla portalu Co w Zdrowiu: "Zwiększenie zapotrzebowania na enoksaparynę spowodowane pandemią i konieczność większego zaopatrzenia szpitali aby zabezpieczyć pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19 względem zużycia w poprzednich latach oraz prognozowanych dostaw na 2020 r spowodowało chwilowe braki na rynku otwartym dawek, którymi leczeni są pacjenci hospitalizowani z powodu ciężkiego przebiegu COVID-19". Czytaj więcej: Heparyny: jak wygląda dostęp do leków przeciwzakrzepowych?
Obserwujemy natomiast istotne zainteresowanie internautów tymi lekami. Może mieć to związek z doniesieniami o możliwym powiązaniu szczepionki przeciwko COVID-19 firmy AstraZeneca (Vaxzevria) z incydentami zatorowo-zakrzepowymi. Pomimo, że powikłanie jest ekstremalnie rzadkie, pacjenci, którzy mają być uodpornieni tym preparatem, rozpytują o zasadność stosowania leków przeciwzakrzepowych czy też przeciwpłytkowych po przyjęciu szczepionki.
Należy podkreślić, że nie wiadomo na ten moment, co powoduje zakrzepy u pacjentów po szczepieniu. Jednym z prawdopodobnych wyjaśnień występowania zakrzepicy z małopłytkowością jest - według Europejskiej Agencji Leków - nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna organizmu, prowadząca do stanu podobnego do obserwowanego czasami u pacjentów leczonych heparyną (małopłytkowość indukowana heparyną, HIT). Czytaj więcej: Czym jest małopłytkowość poheparynowa i jaki ma związek ze szczepionką na koronawirusa Astra Zeneca?
Tym bardziej warto zwracać uwagę na brak zaleceń co do stosowania profilaktyki przeciwzakrzepowej w związku ze szczepieniem. Pacjenci przygotowujący się do wakcynacji nie powinni ani odstawiać swoich stale stosowanych leków, ani na własną rękę rozpoczynać przyjmowania dodatkowych medykamentów. Czytaj więcej: Jak zaszczepić się na COVID-19?
Czy wrócą deficyty z powodu wywozu? Kontrowersyjne pomysły MZ
Ministerstwo Zdrowia przygotowało i oddało w marcu do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia, według którego istotnemu poszerzeniu miałby ulec wykaz podmiotów, które mogłoby zaopatrywać się w hurtowniach farmaceutycznych z pominięciem aptek. Leki wprost z hurtu mogłyby kupować między innymi Domy Pomocy Społecznej, podmioty lecznicze, schroniska dla bezdomnych, szkoły, domy dziecka, izby wytrzeźwień czy armatorzy, a w zakresie zaopatrzenia w tlen nawet osoby fizyczne (na podstawie zlecenia lekarskiego).
Zdaniem Ministerstwa Zdrowia wyrażonym w uzasadnieniu do projektu: "Apteki (...) są co do zasady przeznaczone do indywidualnego zaopatrywania pacjentów, a nie innych podmiotów w sposób i zakresie sprzecznym z ideą obrotu detalicznego".
Powyższą inicjatywę ustawodawczą ostro skrytykował samorząd aptekarski, przypominając, że takie rozszczelnienie to furtka dla nieuczciwych przedsiębiorców, którzy mogliby zakładać wskazane w rozporządzeniu podmioty tylko w jednym celu - aby wznowić intratny proceder wywozu leków za granicę.
Odmiennego zdania są natomiast lekarze, którzy chcieliby na potrzeby swoich praktyk (np. dentystycznych) kupować leki bezpośrednio w hurtowni, wskazując, że inne rozwiązania stanowią dla nich "utrudnienie".
Aktualna lista braków
Do listy leków, które zaliczyły największe spadki dostępności i nie mają łatwo dostępnych zamienników dołączyło kilka pozycji. Są to leki z różnych grup farmakologicznych - stosowane w hormonalnej terapii zastępczej, chorobach krążeniowych, antykoncepcji, migrenie i psychiatrii.
Lista brakujących leków na kwiecień 2021
Żródło: GdziePoLek
Leki spełniające kryteria są poddane analizie naszych farmaceutów pod kątem dostępności zamienników.
Najbardziej wyczekiwane leki
W ostatnim czasie największa liczba pacjentów zainteresowana była powiadomieniami dotyczącymi leku Welbox. Jest to produkt zawierający buproprion w formule tabletek o zmodyfikowanym uwalnianiu. Preparat jest wskazany w terapii depresji. Spadki podaży były zauważalne już dwa miesiące temu, jednak produkt nie znalazł się na naszej liście ze względu na dostępność alternatywnego produktu Wellbutrin XR. Aktualnie mamy informację od producenta, iż Welbox jest już wyprodukowany i zapakowany. Po skomplementowaniu pełnej dokumentacji będzie organizowany transport do Polski. Powrót do hurtowni i aptek spodziewany jest w połowie kwietnia bieżącego roku.
Nadal wielu chorych oczekuje na informacje o wznowieniu sprzedaży preparatu Tegretol CR 200, zawierającego karbamazepinę i stosowanego w padaczce. Powrót dostępności prognozowany jest na maj 2021 r. Do tego czasu pacjenci mogą posiłkować się lekiem w wyższej dawce - Tegretol CR 400, który ma tabletkę podzielną. Alternatywę terapeutyczną może stanowić także lek Finlepsin Retard 200.
Pacjenci poszukują również leku Risendros, stosowanego w osteoporozie. W maju do aptek trafić ma lek w opakowaniach zawierających 4 tabletki. Na ten moment nie ma natomiast daty planowanego wprowadzenia na rynek nowej partii leku po 12 i 8 tabletek.
W maju lub czerwcu do aptek może powrócić także wyczekiwany preparat Ulgastran z zawiesinie. Preparat zawiera sukralfat, substancję, która w kwaśnym środowisku żołądka tworzy żel stanowiący rodzaj bariery ochronnej w miejscu uszkodzenia śluzówki żołądka i ułatwia gojenie. Lek wskazany jest w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
Unormowała się natomiast sytuacja z lekiem Dexilant, który można już kupić w obu dawkach (30 mg i 60 mg). Dexilant zawiera dekslanzoprazol i stosowany jest u dorosłych i dzieci od 12 roku życia, w leczeniu nadżerkowego, refluksowego zapalenia przełyku oraz zgagi.
Leki według liczby osób zapisanych na powiadomienia od 1 lutego
Źródło: GdziePoLek
Nowe produkty na liście
Angeliq - to preparat wykorzystywany w hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Zawiera dwa rodzaje żeńskich hormonów: estrogen (estradiol) i progestagen (drospirenon). Angeliq jest stosowany u kobiet po menopauzie w celu łagodzenia dolegliwości związanych z przekwitaniem oraz w zapobieganiu osteoporozie. Lek nie ma dokładnego zamiennika, który można wydać w aptece. Zgodnie z informacją otrzymaną od podmiotu odpowiedzialnego za obrót lekiem Angeliq, dostawa produktu spodziewana jest nie wcześniej niż w połowie roku 2021.
Bewim - lek zawierający prasugrel, substancję przeciwpłytkową. Preparat hamuje łączenie się płytek krwi i w ten sposób przeciwdziała zakrzepom. Bewim przepisywany jest pacjentom po zawale serca, z niestabilną dławicą piersiową lub po zabiegach udrażniających tętnice wieńcowe. Bewim ma wrócić do aptek w II tygodniu maja br. Lek nie ma dostępnego odpowiednika, ponieważ zarejestrowany preparat leczniczy Efient nie jest obecny w sprzedaży.
Depo-Provera - brakuje opakowania zawierającego 150 mg medroksyprogesteronu w fiolce o objętości 1 mililitra. Taka dawka hormonu podawanego w głębokich wstrzyknięciach domięśniowych wywiera długotrwałe działanie antykoncepcyjne. Lek podaje się co 3 miesiące. Planowana data powrotu na rynek to czerwiec 2021 rok. Produkt w większych objętościach i wyższych dawkach stosowany jest w leczeniu onkologicznym, pod względem formalnym substytucja jest zatem ryzykowna. Czytaj więcej: Dlaczego na jednym opakowaniu leku Depo-provera jest informacja o działaniu antykoncepcyjnym, a na innym o działaniu przeciwnowotworowym?
Relpax - tabletki zawierające eletryptan, substancję, która zmniejsza nasilenie bólu migrenowego. Relpax przestał widnieć w portfolio firmy Pfizer i stał się częścią oferty Mylan Viatris. Na ten moment nie mamy potwierdzenia, jaka jest przyczyna spadku dostępności i jakie są plany dotyczące powrotu leku do sprzedaży.
Rudotel - preparat zawierający medazepam, substancję psychotropową z grupy benzodiazepin. Lek ma silny wpływ na sferę psychiczną w zakresie łagodzenia lęku, zarówno jego objawów ostrych, jak i przewlekłych. Działa także uspokajająco i wpływa na sen. W związku z problemami z dostępnością, firma Teva uzyskała zgodę Ministra Zdrowia na import interwencyjny leku Rudotel z Niemiec. Preparat zaczyna być dostępny w dawce 10 mg, ale w opakowaniach po 50 tabletek. Lek importowany zaczął pojawiać się w aptekach, ale trudno na ten moment ocenić, na ile będzie w stanie nasycić popyt.
Poprzednia lista braków
Z lutowej listy deficytów mogliśmy wykreślić 8 pozycji, głównie dzięki istotnemu zwiększeniu dostępności w aptekach.
Lista braków z lutego 2021 z naniesionymi zmianami w kwietniu 2021
Źródło: GdziePoLek
Preparaty Flixotide mają być według producenta dostępne w hurtowniach farmaceutycznych. Z listy zniknęły więc zawiesiny, ale nie udało nam się na razie potwierdzić dostępności w hurcie dla Flixotide Dysk w najmniejszej dawce, pozostaje więc on na liście.
Dla leku Mecortolon uzyskaliśmy wiadomość, że został on usunięty z portfolio podmiotu odpowiedzialnego.
Jakich leków brakuje w aptekach, a nie znalazły się na naszej liście?
Spada dostępność leku Nitresan, krążeniowego produktu z nitrendypiną sprowadzonego w ramach importu interwencyjnego za brakujący preparat Nitrendypine Egis. Pacjenci nie powinni jednak odczuć problemów z kontynuacją terapii, ponieważ ten ostatni lek właśnie zaczął wracać do aptek.
Do wykazu nie dołączyliśmy także produktu Febrofen w dawce 200 mg po 20 kapsułek. Tymczasowe wstrzymanie spowodowane było zmianą podmiotu odpowiedzialnego za dystrybucję.
Zaobserwowaliśmy także istotne spadki podaży leku Minesulin 100 mg po 30 torebek. Dla tego preparatu wygasło pozwolenie na dopuszczenie do obrotu. Nie należy zatem spodziewać się jego powrotu do aptek.
Prawa autorskie
Dozwolone kopiowanie ilustracji autorstwa GdziePoLek na własną stronę, pod warunkiem umieszczenia aktywnego linku do źródła. Kopiowanie całości lub większości tekstu nie jest dozwolone.