Nietolerancja a alergia pokarmowa

Nietolerancja a alergia pokarmowa

udostępnij:

Alergia i nietolerancja pokarmowa są przykładami nadwrażliwości pokarmowych. Ze względu na podobieństwo objawów, pojęcia te często bywają mylone. Czym różni się alergia pokarmowa od nietolerancji pokarmowej i które ze schorzeń występuje częściej? Czy popularne testy na nietolerancje pokarmowe są wiarygodne?

Obejrzyj film!

Spis treści

Objawy alergii i nietolerancji pokarmowej

Co różni alergię od nietolerancji pokarmowej?

Jakie produkty najczęściej powodują alergie , a jakie nietolerancje pokarmowe?

Jak rozpoznaje się alergie i nietolerancje pokarmowe?

Leczenie alergii i nietolerancji pokarmowej

Źródła

Objawy alergii i nietolerancji pokarmowej

Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na obecność w pożywieniu określonego składnika. Nietolerancję pokarmową definiuje się natomiast jako niepożądaną reakcję na pokarm zawierający substancję, której organizm nie jest w stanie strawić. Objawy wspomnianych dolegliwości bywają podobne i obejmują m.in.:

Co różni alergię od nietolerancji pokarmowej?

  • nietolerancje pokarmowe występują częściej i dotyczą nawet 30% społeczeństwa, alergie pokarmowe diagnozuje się u 4–8% dzieci oraz 2–3% dorosłych,

  • do wystąpienia reakcji alergicznej wystarczają śladowe ilości alergenu, w przypadku nietolerancji pokarmowej niewielkie ilości danego składnika w diecie zwykle nie wywołują przykrych dolegliwości (badania dowiodły, że u większości pacjentów z nietolerancją laktozy, jej spożycie w ilości nie przekraczającej 15 g dziennie nie wywołuje objawów nietolerancji),

  • alergia pokarmowa może być przyczyną wystąpienia zagrażającego życiu wstrząsu anafilaktycznego, czego nie obserwuje się w przebiegu nietolerancji pokarmowej,

  • reakcja alergiczna zazwyczaj następuje krótko po spożyciu pokarmu zawierającego alergen, objawy nietolerancji występują z opóźnieniem (od kilku godzin do kilku dni po spożyciu określonego pokarmu).

Jakie produkty najczęściej powodują alergie, a jakie nietolerancje pokarmowe?

Praktycznie każdy składnik pożywienia może wywołać objawy alergii pokarmowej. W przypadku nietolerancji określone pokarmy odpowiadają za wystąpienie danego typu nietolerancji pokarmowej. Co więcej, niektóre składniki diety mogą powodować zarówno alergię, jak i nietolerancję pokarmową, np. mleko (alergia na białka mleka krowiego, nietolerancja laktozy).

Pokarm najczęściej powodujący alergie pokarmowe

Do pokarmów najczęściej wywołujących reakcje alergiczne u dzieci należą jajka i mleko krowie. Dorosłych uczulają przede wszystkim orzeszki ziemne, ryby i skorupiaki.

Zgodnie z rozporządzeniem Unii Europejskiej w zakresie oznaczania żywności, producenci mają obowiązek zamieszczania informacji o obecności w produktach alergenów zawartych na liście 14 najczęściej uczulających substancji, do których należą: gluten, dwutlenek siarki, jaja, ryby, orzeszki ziemne, soja, mleko, orzechy, seler, gorczyca, sezam, mięczaki, łubin i skorupiaki. Informacje te powinny być także dostępne w restauracjach czy piekarniach.

Pokarm najczęściej powodujący nietolerancje pokarmowe

  • nietolerancja laktozy (np. mleko, śmietanka, lody, masło),

  • nietolerancja fruktozy (np. owoce, miód, niektóre warzywa),

  • nietolerancja histaminy (np. pomidory, wołowina, sery dojrzewające, czerwone wino).

Objawy nietolerancji mogą wystąpić również po spożyciu produktów zawierających kofeinę, glutaminian sodu (tzw. choroba Kwoka, "syndrom chińskiej restauracji"), tyraminę (sery dojrzewające, czerwone mięso, kiszonki) czy salicylany (owoce jagodowe, wiśnie, pomidory, mleko w proszku).

Za najgroźniejszą w skutkach uważa się jednak nietolerancję glutenu (białka zawartego w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie), prowadzącą do wystąpienia celiakii - choroby autoimmunologicznej o podłożu genetycznym, powodującej zanik kosmków jelitowych i zaburzenia wchłaniania składników odżywczych.

Jak rozpoznaje się alergie i nietolerancje pokarmowe?

W obu przypadkach kluczową rolę pełni dokładny wywiad z pacjentem. Lekarz może również zalecić prowadzenie dzienniczka, w którym pacjent zapisuje przyjmowane pokarmy i reakcje związane z ich spożyciem. Za najbardziej wiarygodną metodę diagnostyki zarówno alergii, jak i nietolerancji pokarmowych uważa się próbę prowokacji. Polega ona na eliminacji z diety składnika podejrzewanego o wywoływanie niepożądanych reakcji, a po ustąpieniu objawów (zwykle 2-4 tygodnie), ponownym jego wprowadzeniu i obserwacji ewentualnych objawów alergii bądź nietolerancji.

W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej często wykonuje się także testy skórne bądź oznaczenia we krwi przeciwciał specyficznych dla konkretnych składników pokarmowych. W aptekach dostępne są testy do wstępnej diagnostyki alergii pokarmowych pozwalające wykryć we krwi podwyższony poziom przeciwciał IgE dla jajek i mleka krowiego (np. Imutest Alergia Mleko Diather, Imutest Alergia Jajo Diather). Więcej o testach na alergię można przeczytać tutaj: Testy alergiczne z apteki

Z kolei w diagnostyce nietolerancji, w zależności od jej rodzaju przeprowadza się m.in. testy genetyczne, wodorowy test oddechowy, badanie pH stolca czy badanie wycinka jelita.

Testy na nietolerancję pokarmową - czy są wiarygodne?

W ostatnim czasie dużą popularnością cieszą się tzw. testy na nietolerancje pokarmowe, określające stężenie przeciwciał IgG swoistych dla określonych składników pożywienia. Są to testy komercyjne, nierefundowane. Ich ceny wahają się od kilkuset do ponad dwóch tysięcy złotych. Warto podkreślić, że wiele z cenionych organizacji naukowych zajmujących się alergologią nie uznaje wyników wspomnianych testów za wiarygodne, więc zanim zdecydujesz się na ich wykonanie, skonsultuj to z lekarzem.

Leczenie alergii i nietolerancji pokarmowej

Jeśli objawy reakcji alergicznej pojawią się nagle i ulegną gwałtownemu nasileniu, może to świadczyć o wystąpieniu wstrząsu anafilaktycznego. Natychmiast należy wówczas wezwać pogotowie ratunkowe. Osoby podatne na występowanie ciężkich reakcji alergicznych powinny zawsze mieć przy sobie adrenalinę (na receptę, np. Adrenalina WZF, Epipen, Epipen Jr.), która podana domięśniowo w przednio-boczną część uda, hamuje objawy wstrząsu już po kilku minutach.

U pacjentów, u których udało się ustalić czynnik odpowiedzialny za wystąpienie alergii lub nietolerancji, stosuje się leczenie dietetyczne. W przypadku nietolerancji polega ono na znacznym ograniczeniu spożycia danego składnika na stałe i jest właściwie jedynym sposobem leczenia. Wyjątek stanowią pacjenci z nietolerancją laktozy, u których możliwe jest łagodzenie dolegliwości za pomocą preparatów zawierające enzym laktazę, odpowiedzialny za trawienie laktozy (dostępne bez recepty, np. Lactocontrol - dla dorosłych, Delicol - dla niemowląt).

U osób z alergią pokarmową całkowicie wyklucza się z diety alergen. Po określonym czasie (zwykle 6-12 miesięcy) przerywa się dietę eliminacyjną, stopniowo wprowadza dany produkt ponownie i obserwuje reakcję organizmu - w niektórych przypadkach dieta eliminacyjna prowadzi do ustąpienia alergii. U pacjentów z alergią m.in. na białka mleka krowiego i jaja kurze, stosuje się również immunoterapię doustną, polegającą na podawaniu np. sproszkowanego białka jaja kurzego w określonych odstępach czasu i wzrastających dawkach. W celu łagodzenia objawów alergii stosuje się ponadto:

Źródła

  1. Michalczuk M., Sybilski A.J.: Nietolerancje pokarmowe. Pediatr Med Rodz 2010, 6 (3), p. 189-193.

  2. Cielecka K i wsp.: Nadwrażliwość pokarmowa. Alergia Astma Immunologia 2010, 15 (3): 118-124.

  3. Rymarczyk B, Rogala B. Alergia pokarmowa. Lekarz POZ. 2018;4(5):396-405.

  4. Błońska A., Łokieć K., Walecka‑Kapica E: Alergia czy nietolerancja pokarmowa - różnice i podobieństwa. Gastroenetrologia Praktyczna 2013, 1(18), 45-49.

  5. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1169/2011 z dnia 25.10.2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.

  6. M. Montalo i wsp.: Low‐dose lactose in drugs neither increases breath hydrogen excretion nor causes gastrointestinal symptoms, 2008.

redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.

ostatnia zmiana: 11.05.2023 13:09:12

Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.

sortowanie:
filtrowanie:

Delicol krople na kolkę

krople, 15 mililitrów

tilactase

żywność specjalnego przeznaczenia medycznego

w 89% aptek

od 27,79 zł

Lactocontrol

tabletki powlekane, 30 tabletek

tilactase

suplement diety

w 88% aptek

od 18,78 zł

Lactaza Tabs

tabletki, 100 tabletek

tilactase

suplement diety

w 25% aptek

od 14,09 zł

Epipen Jr.

iniekcja, 1 wstrzykiwacz 2 mililitry

epinephrine

lek na receptę

w 14% aptek

od 227,99 zł

Encorton

tabletki, 20 tabletek

prednisone

lek na receptę

w 100% aptek

od 20,34 zł

Metypred

tabletki, 30 tabletek

methylprednisolone

lek na receptę

w 100% aptek

od 9,21 zł

Epipen Senior

iniekcja, 1 wstrzykiwacz 2 mililitry

epinephrine

lek na receptę

w 14% aptek

od 198,00 zł

Flonidan

tabletki, 30 tabletek

loratadine

lek na receptę

w 73% aptek

od 16,01 zł

Adrenalina WZF

iniekcja, 1 ampułkostrzykawka

epinephrine

lek na receptę

w 73% aptek

od 55,64 zł

Zyrtec

tabletki powlekane, 30 tabletek

cetirizine

lek na receptę

w 98% aptek

od 16,01 zł

Allertec

tabletki powlekane, 30 tabletek

cetirizine

lek na receptę

w 90% aptek

od 14,75 zł

Pytania i opinie

Dodaj pytanie

* pole wymagane

Zdjęcia

Możesz przeciągnąć tu plik zdjęcia.

* pole wymagane

Zadając pytanie użytkownik akceptuje regulamin korzystania z usług serwisu GdziePoLek.pl 
Twój adres IP i wybrana lokalizacja zostaną zapisane. 

Najnowsze filmy

)