ADHD - rzeczywisty problem czy wymysł?

ADHD - rzeczywisty problem czy wymysł?

udostępnij:

Chociaż od wielu lat wiemy o istnieniu ADHD, nadal nadużywamy tej nazwy wobec niesfornych dzieci, przywołując je w ten sposób do porządku. Czy ADHD to rzeczywisty problem czy też wymysł rodziców nie radzących sobie z wychowaniem swoich dzieci? Na to kontrowersyjne pytanie oraz wiele innych postaramy się odpowiedzieć w artykule.

Spis treści

Czym jest ADHD?

Jakie są objawy ADHD?

Co jest przyczyną ADHD?

Czy ADHD to choroba?

Psychoterapia w ADHD

Leki stosowane w ADHD

Czy leki na ADHD mogą uzależniać?

Czym jest ADHD?

ADHD to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Jego rozwój następuje już we wczesnym dzieciństwie i może utrzymywać się w dorosłości. Szacuje się, że ADHD dotyka aż 6% dzieci w wieku szkolnym i około 3% osób dorosłych. Dotychczas sądzono, że schorzenie dotyczy głównie chłopców, jednak ostatnie badania pokazują, że zaburzenie nie jest zależne od płci i rozpoznawane jest niemalże u tej samej liczby chłopców, co dziewczynek.

Dzieci ze zdiagnozowanym zaburzeniem postrzegane są jako nieposłuszne, niegrzeczne, roztargnione czy niewychowane, mają problemy w nauce, w kontaktach z rówieśnikami, nauczycielami oraz opiekunami, co ma ogromny wpływ na ich późniejsze relacje społeczne i samoocenę. Dorośli cierpiący na to schorzenie w oczach innych często widziani są jako osoby leniwe, niesystematyczne czy źle zorganizowane.

Jakie są objawy ADHD?

  • objawy nadruchliwości: ciągłe pobudzenie – dziecko wierci się, porusza nogami, rękami, nie potrafi „wysiedzieć w jednym miejscu”, gadatliwość często nieadekwatna do okoliczności, głośne zachowanie podczas zabaw, brak umiejętności wyciszania się; u młodzieży i osób dorosłych objawy te występują rzadziej bądź maskowane są uczuciem niepokoju,

  • objawy zaburzenia koncentracji uwagi: trudność w postępowaniu według instrukcji, częste przerywanie wykonywanych zadań, gubienie rzeczy, łatwe rozpraszanie się, brak umiejętności skupienia się na mało interesującym zadaniu,

  • objawy nadmiernej impulsywności: brak cierpliwości, „wtrącanie się” w rozmowę.

Co jest przyczyną ADHD?

Badania dowodzą, że podłożem zaburzenia jest nieprawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. U dzieci ze zdiagnozowanym ADHD zauważono nierównomierne tempo rozwoju wybranych obszarów mózgu. Wykazano również, że zmiany te mogą być dziedziczne.

W literaturze naukowej natkniemy się jednak na wiele publikacji pediatrów, psychologów czy psychiatrów, którzy w ostrych tezach podważają neurologiczne podłoże ADHD oraz jego dziedziczny charakter. Szerokim echem odbił się wywiad doktora Lena Eisenberga w gazecie „Der Spiegel”, podczas którego „ojciec ADHD” stwierdził, że zdecydowanie zbyt dużą rolę w etiologii ADHD przykłada się do jego genetycznych predyspozycji. Jego słowa, błędnie zinterpretowane, stały się powodem kolejnej medialnej nagonki na ADHD.

Warto wspomnieć, że istnieją również czynniki, które w sposób pośredni mogą wpływać na rozwój oraz na nasilenie się objawów zaburzenia. Są to m.in.: urazy głowy, niska masa urodzeniowa, wcześniactwo, nieprawidłowa dieta (bogata w wysokoprzetworzoną żywność, cukry proste, konserwanty, wzmacniacze smaku), zatrucia metalami ciężkimi, nadmierne korzystanie z nowych technologii (smartfony, gry komputerowe, telewizja).

Niedawna publikacja amerykańskich naukowców sugeruje, że stosowanie paracetamolu przez kobiety w ciąży może zwiększyć ryzyko wystąpienia ADHD oraz spektrum autyzmu. Rzuca to zupełnie nowe światło na dotychczasowe zasady farmakoterapii w okresie ciąży, ale wymaga z pewnością wielu dalszych badań.

Czy ADHD to choroba?

ADHD to nie choroba, a zaburzenie neurorozwojowe. Rozpoznanie ADHD stawiane jest przede wszystkim na podstawie kryteriów diagnostycznych klasyfikacji ICD-10 (Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych) oraz kryteriów zawartych w DSM-IV (klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego). W celu prawidłowej identyfikacji zaburzenia, symptomy muszą pojawić się przed ukończeniem 7 roku życia dziecka, trwać niezmiennie przez co najmniej pół roku, utrudniając codzienne życie i dając o sobie znać przynajmniej w dwóch środowiskach, w których osoba egzystuje (czyli nie tylko w domu, ale również w przedszkolu czy szkole).

Diagnoza ADHD wymaga współpracy na linii psycholog - psychiatra, czasami również konsultacji z neurologiem i pediatrą, co pozwala wykluczyć zaburzenia zbliżone objawami do zespołu nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi (np. zaburzenia lękowe, nerwica natręctw, zatrucia metalami ciężkimi, choroby tarczycy, tiki, uzależnienie od narkotyków, dopalaczy).

Niestety, mimo wieloletnich badań nad ADHD, w jej diagnozowaniu nadal brakuje uniwersalnych narzędzi czy testu, które jednoznacznie potwierdziłyby rozpoznanie. Wśród najbardziej kontrowersyjnych tez, napotkamy nawet taką, która całkowicie kwestionuje istnienie ADHD, jako choroby, nazywając ją „bujdą”, „przekrętem”, zarzucając firmom farmaceutycznym stworzenie tzw. „przemysłu ADHD” (hipoteza postawiona m.in. przez Davida Cohena w 2006 r. w publikacji pt.: „Critiques of the 'ADHD' enterprise”).

Psychoterapia w ADHD

Podstawą leczenia ADHD są psychoedukacja (obejmująca wszystkie środowiska, w jakich funkcjonuje pacjent) oraz tzw. interwencje behawioralne – są to, przygotowane w porozumieniu z lekarzem i psychologiem, instrukcje postępowania w momencie problematycznych zachowań dziecka oraz ćwiczenia pomagające zwiększyć jego uważność. Dodatkowymi metodami wspomagającymi proces leczenia są: psychoterapia, integracja sensoryczna, treningi umiejętności społecznych czy też treningi pomagające w radzeniu sobie ze złością i agresją.

Leki stosowane w ADHD

  • metylfenidat (np. Concerta, Medikinet, Atenza) – lek pierwszego wyboru o działaniu psychostymulującym (poprawiającym koncentrację); jego działanie opiera się na redukcji symptomów zaburzenia, wybuchów złości, jego stosowanie poprawia samoocenę pacjentów,

  • atomoksetyna (np. Strattera, Auroxetyn) - pozbawiona jest działania stymulującego; polecana jest pacjentom, u których stosowanie metylfenidatu jest przeciwskazane, bądź nieskuteczne,

  • lisdeksamfetamina (np. Elvanse) - reguluje czynność mózgu, ułatwia skupienie uwagi i zmniejsza pobudliwość,

  • guanfacyna (np. Intuniv) - pozbawiona jest działania stymulującego; przepisywana jest pacjentom u których terapia metylfenidatem oraz atomoksetyną okazała się nieskuteczna.

Dodatkowo stosowane są także:

Co ciekawe, zarejestrowane w Polsce leki stosowane w leczeniu ADHD u dzieci i młodzieży są refundowane, natomiast nie obejmują swoimi wskazaniami leczenia osób dorosłych z rozpoznanym zaburzeniem, co wiąże się ze znacznymi kosztami ponoszonymi przez tę grupę chorych.

Czy leki na ADHD mogą uzależniać?

Zastosowanie leków w leczeniu ADHD budzi najwięcej społeczno-naukowych kontrowersji. Obawę stanowi uzależniający potencjał substancji aktywnych. Jednak wyniki wielokierunkowych analiz pokazały, że ryzyko uzależnienia od doustnych postaci, szczególnie tych o przedłużonym uwalnianiu substancji leczniczej (preferowane i zalecane formy), jest znikome. Warty podkreślenia jest fakt, że pacjenci stosujący farmakoterapię lekami stymulującymi, mają większe szanse na utrzymanie abstynencji w przypadku innych substancji psychoaktywnych.

Afery medialne wokół ADHD czy samo kwestionowanie istnienia zaburzenia są z pewnością bardzo bolesne dla wszystkich pacjentów i ich rodzin borykających się z nią na co dzień. Bo czy się z tym zgadzamy, czy nie, faktem jest, że liczba chorych na ADHD z roku na roku rośnie, a niektórzy nazywają ją nawet „plagą XXI wieku”.

W Polsce spore wsparcie chorym i ich rodzinom zapewnia Polskie Towarzystwo ADHD, które organizuje rozmaite kampanie społeczne, które edukują oraz nagłaśniają problemy z jakimi borykają się chorzy na ADHD.

redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.

ostatnia zmiana: 07.03.2024 10:55:08

Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.

sortowanie:
filtrowanie:

Pramolan

tabletki powlekane, 56 tabletek

opipramol

lek na receptę

w 94% aptek

od 32,99 zł

Doxepin Teva

kapsułki, 30 kapsułek

doxepin

lek na receptę

w 87% aptek

od 13,31 zł

Amitriptylinum VP

tabletki powlekane, 60 tabletek

amitriptyline

lek na receptę

w 83% aptek

od 10,98 zł

Auroxetyn

kapsułki, 28 kapsułek

atomoxetine

lek na receptę

w 28% aptek

od 74,63 zł

Medikinet 20 mg

tabletki, 30 tabletek

methylphenidate

produkt na receptę zawierający środki odurzające lub substancje psychotropowe

w 28% aptek

od 38,78 zł

Wellbutrin XR

tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu, 30 tabletek

bupropion

lek na receptę

w 22% aptek

od 30,00 zł

Medikinet CR 5 mg

kapsułki o zmodyfikowanym uwalnianiu, 30 kapsułek

methylphenidate

produkt na receptę zawierający środki odurzające lub substancje psychotropowe

w 9% aptek

od 42,99 zł

Concerta

tabletki o przedłużonym uwalnianiu, 30 tabletek

methylphenidate

produkt na receptę zawierający środki odurzające lub substancje psychotropowe

w 1% aptek

od 47,99 zł

Elvanse

kapsułki, 30 kapsułek

lisdexamfetamine

produkt na receptę do zastrzeżonego stosowania

w 1% aptek

Atenza

tabletki o przedłużonym uwalnianiu, 30 tabletek

methylphenidate

produkt na receptę zawierający środki odurzające lub substancje psychotropowe

w 0% aptek

Intuniv

tabletki

guanfacine

produkt na receptę do zastrzeżonego stosowania

w 0% aptek

Strattera

kapsułki, 14 kapsułek

atomoxetine

lek na receptę

w 0% aptek

Zyban

tabletki o przedłużonym uwalnianiu, 100 tabletek

bupropion

lek na receptę

w 0% aptek

Pytania i opinie

Dodaj pytanie

* pole wymagane

Zdjęcia

Możesz przeciągnąć tu plik zdjęcia.

* pole wymagane

Podbicie pytania

Wymagane jest podbicie pytania: im większa kwota tym wyżej pytanie w kolejce do odpowiedzi.

Kwota podbicia pytania: 9,99 zł z VAT

Twój adres email:

Email będzie użyty tylko dla potrzeb płatności

Po wysłaniu pytania zostaniesz przekierowany do płatności.
Zadając pytanie użytkownik akceptuje regulamin korzystania z usług serwisu GdziePoLek.pl 
Twój adres IP i wybrana lokalizacja zostaną zapisane. 

Najnowsze filmy

)