Kupowanie leków w aptece różni się od innych zakupów. Przy aptecznym okienku trzeba na przykład pokazać receptę na preparaty przepisane przez lekarza, można kupić tylko ograniczoną liczbę opakowań niektórych leków, itp. Warto jednak wiedzieć, że oprócz obowiązków, masz w aptece jako pacjent również pewne przywileje. Piszemy o tym, do czego masz prawo przekraczając jej próg.
1. Masz prawo do leku i informacji o nim
Apteka powinna być zaopatrzona w sposób uwzględniający potrzeby lokalnej społeczności. Jeśli w danym momencie jakiegoś leku brakuje, możesz liczyć na to, że personel postara się go zamówić i zaproponuje odbiór w ustalonym terminie. Dostępność poszukiwanego preparatu możesz również sprawdzić zanim udasz się do apteki - wystarczy, że skorzystasz z naszej wyszukiwarki GdziePoLek. Pamiętaj jednak, że niektórych preparatów po prostu brakuje w sprzedaży. W takiej sytuacji może się okazać, że wykupienie produktu nie będzie możliwe w żadnej aptece. Ponadto Twoje prawo do otrzymania leku może być uchylone w kilku przypadkach - na przykład, jeśli recepta straciła termin ważności lub jest wypisana w sposób, który wyklucza łączne wydanie wszystkich pozycji.
2. Masz prawo do tańszego zamiennika
Osoba realizująca receptę ma obowiązek poinformowania pacjenta o możliwości nabycia tańszego odpowiednika produktu refundowanego. Wiedza ta daje możliwość podjęcia świadomej decyzji dotyczącej kosztów leczenia. Nie ma jednak obowiązku skorzystania z mniej kosztownej opcji. Jeśli z jakiegoś powodu nie jesteś przekonany do stosowania zamiennika - poinformuj personel, że chcesz otrzymać dokładnie to, co zostało zapisane na recepcie.
Warto zwrócić uwagę, że farmaceuta nie będzie mógł zamienić leku, jeżeli lekarz dokonał przy nim adnotacji „nie zamieniać”.
3. Jeżeli posiadasz specjalne uprawnienia – masz prawo zostać obsłużony poza kolejnością
Prawo do korzystania poza kolejnością z usług farmaceutycznych udzielanych w aptece posiadają: Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu, inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci, uprawnieni żołnierze i pracownicy oraz weterani poszkodowani - w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa, kobiety w ciąży, świadczeniobiorcy do 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych, osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Jeśli nie jesteś pewien, czy należą Ci się dodatkowe uprawnienia, możesz zasięgnąć informacji w lokalnym oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia.
Aby zostać obsłużonym poza kolejnością, najlepiej zwrócić się bezpośrednio do osoby obsługującej okienko, pokazując stosowny dokument potwierdzający Twoje uprawnienia (np. legitymację, książeczkę czy odpowiednie zaświadczenie).
4. Masz prawo do uzyskania pomocy w nagłych wypadkach
W przypadku nagłego zagrożenia zdrowia lub życia pacjenta, farmaceuta może wydać bez recepty lekarskiej produkt leczniczy wydawany z przepisu lekarza w najmniejszym opakowaniu. Ten wyjątek nie dotyczy leków zawierających substancje psychotropowe i odurzające. Za tak wydany lek pacjent zapłaci 100% ceny.
Należy podkreślić, że farmaceuta każdorazowo, indywidualnie podejmuje decyzję dotyczącą zasadności wydania danego leku. Istotne są także okoliczności zdarzenia (np. nagłość zdarzenia, brak realnej szansy na możliwość szybkiej konsultacji u lekarza w danym momencie). Taką sytuacją losową było na przykład wycofanie przez Inspekcję Farmaceutyczną dużej liczby preparatów zawierających walsartan. Nie można jednak w ten sposób rozwiązywać problemów, takich jak niechęć do wizyty w przychodni czy brak czasu na wizytę u lekarza.
5. Masz prawo oddać produkt zakupiony w aptece (w niektórych przypadkach)
Zgodnie z prawem produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne wydane z apteki nie podlegają zwrotowi. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy taki towar ma wadę jakościową, został niewłaściwie wydany lub jest sfałszowany.
Nie możesz zatem zwrócić leku, tylko dlatego, że zmieniłeś zdanie co do jego stosowania, nawet jeśli opakowanie nie zostało otwarte. Nie można także oddać leków, które nie zostały wykorzystane z powodu zmiany terapii lub śmierci pacjenta. Jeśli jednak po wyjściu z apteki zorientujesz się, że otrzymałeś np. lek przeterminowany, w rozbitej butelce lub inny niż był przepisany – masz prawo do jego zwrotu.
W przypadku produktów, takich jak kosmetyki czy suplementy diety, obowiązują przepisy ogólne: zwroty są możliwe, jeśli preparat został kupiony on-line, natomiast w przypadku zakupu w aptece stacjonarnej, aptekarz nie ma obowiązku przyjęcia niewadliwego towaru.
6. Masz prawo do dyskrecji i do zachowania tajemnicy na temat Twojego zdrowia
Wręczając receptę do realizacji oraz dokonując w aptece innych sprawunków, powierzasz personelowi tak zwane "dane wrażliwe", ponieważ na podstawie kupowanych przez Ciebie produktów można wywnioskować wiele na temat Twojego zdrowia. Pamiętaj, że nikt poza Tobą, personelem medycznym i osobami, które sam poinformujesz, nie powinien mieć wglądu w preparaty, jakie kupujesz w aptece.
Te informacje chroni szereg uregulowań - między innymi Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Kodeks Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej oraz ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO).
7. Masz prawo wiedzieć, kto Cię obsługuje
Na podstawie uchwały samorządu aptekarskiego magister farmacji powinien w miejscu pracy mieć przypięty identyfikator. Regulacja ta nie dotyczy techników farmaceutycznych, jednak w wielu aptekach jest dobrą praktyką. Na Twoją prośbę powinna być także udostępniona informacja, kto jest kierownikiem danej apteki. W godzinach czynności placówki powinien być w niej obecny jej kierownik lub zastępujący go farmaceuta.
8. Masz prawo przynieść do apteki leki przeterminowane po warunkiem, że apteka prowadzi ich zbiórkę
Nie każda apteka posiada pojemnik na przeterminowane leki. Specjalne kontenery dostępne są w tych aptekach, które wygospodarowały na nie miejsce i podpisały umowę z urzędem gminy na gromadzenie i odbiór takich odpadów. Masz prawo przynieść tam swoje przeterminowane leki, jednak pamiętaj, aby dostosować się do wytycznych personelu apteki. Na przykład niektóre apteki nie przyjmują przeterminowanych leków w formie płynnej.
9. Masz prawo zgłosić działanie niepożądane
Jeśli po zażyciu jakiegoś leku źle się poczułeś, albo odwrotnie – masz wrażenie, że preparat nie działa i chciałbyś to zgłosić – to masz do tego prawo. Więcej na ten temat możesz przeczytać w artykule opisującym jak i dlaczego zgłaszać działania niepożądane.
10. Masz prawo dochodzić swoich praw
Jeśli masz zastrzeżenia dotyczące pracy apteki lub spotkała Cię w niej jakaś niemiła sytuacja – najpierw postaraj się porozmawiać o tym bezpośrednio z osobą, która Cię obsługuje lub z kierownikiem apteki. Pamiętaj, że pracę tej placówki reguluje szereg przepisów i farmaceuta nie zawsze może bezproblemowo zrealizować receptę lub postąpić w sposób, który spełniałby Twoje oczekiwania. Większość nieprzyjemnych zajść okazuje się jednak być nieporozumieniami i sprawę prawie zawsze można wyjaśnić lub załatwić polubownie, dlatego nie warto od razu odwoływać się do "wyższych instancji". Jeśli pomimo to uznasz, że chciałbyś złożyć skargę – możesz ją wnieść do Rzecznika Praw Pacjenta, Inspekcji Farmaceutycznej, Okręgowej Izby Aptekarskiej lub Narodowego Funduszu Zdrowia. Instytucje te rozpatrują takie zgłoszenia zgodnie z zakresem posiadanych kompetencji.
Pisaliśmy już o tym, czego jako pacjent możesz nie wiedzieć oraz jakich zachowań w aptece lepiej unikać. Mamy nadzieję, że po lekturze powyższego artykułu wiesz także, że jako pacjent masz całkiem sporo praw. W razie wątpliwości dotyczących tego tematu - zawsze możesz zadać pytanie farmaceutom GdziePoLek.
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 24.01.2019 11:57:27
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.