Cukrzyca to choroba, w przebiegu której może konieczne być stosowanie insulin podawanych za pomocą wstrzyknięć podskórnych. Pen do insuliny jest urządzeniem, które pomaga precyzyjnie odmierzać i podawać potrzebną dawkę leku. Aby prawidłowo korzystać z penów, potrzebne są odpowiednie igły do penów. Natomiast nakłuwacze oraz lancety pomagają uzyskać odpowiednią kroplę krwi, która naniesiona na pasek do glukometru pozwala na przeprowadzenie pomiaru stężenia glukozy we krwi.
Spis treści
Jak zdobyć pen do insuliny i igłę?
Jak zdobyć pen do insuliny i igłę?
Możemy wyróżnić dwa rodzaje penów insulinowych - peny wielokrotnego użytku oraz peny jednorazowe. Peny jednorazowe zawierają wbudowany, fabrycznie napełniony wkład z insuliną. Po zużyciu leku pen wyrzucamy. W opakowaniu zawierającym peny nie znajdziemy igieł.
Firmy produkujące insuliny zajmują się również wytwarzaniem i dystrybucją penów insulinowych wielokrotnego użytku. Pacjenci, którym lekarz zaleca stosowanie insuliny, która dostępna jest w tzw. “wkładach”, powinni otrzymać wstrzykiwacz bezpłatnie w poradni diabetologicznej lub na oddziale szpitalnym. Dobrze jest posiadać dwa peny na wypadek awarii jednego z nich. Jeśli pen, którego używamy jest uszkodzony, możemy otrzymać nowy w poradni lub skontaktować się działem obsługi klienta firmy, której insuliny używamy.
Wraz z preparatem, producent dostarcza najczęściej 5 sztuk igieł do każdego opakowania insuliny (1 igła na 1 wkład), aby pacjent mógł rozpocząć leczenie. Igły w penie powinny być zmieniane po każdym wstrzyknięciu insuliny, dlatego pacjenci potrzebują ich w dodatkowej ilości. Igły można zakupić pełnopłatnie i nie potrzebujemy w tym celu recepty. Na rynku dostępne są opakowania zawierające różne ilości igieł, jednak przeważają te pakowane po 100 sztuk.
Od 1 stycznia 2022 roku na liście refundacyjnej Ministerstwa Zdrowia znalazły się igły do penów. Są to BD Micro-Fine Plus 0,25x5 mm (31G) oraz 0,30x8mm (30G) firmy Becton Dickinson. Od marca 2022 roku refundacją zostały objęte igły kolejnego producenta i są to PIC Insupen Orginal 0,25x5 mm (31G) oraz 0,30x8 mm (30G).
Wskazaniem do refundacji jest cukrzyca wymagająca podawania insuliny. W ciągu roku pacjentowi przysługuje do 4 opakowań igieł (każde opakowanie zawiera 100 igieł). Aby otrzymać igły refundowane, potrzebna jest recepta od lekarza (sytuacja analogiczna do pasków do glukometru).
Rozmiary igieł i wybór odpowiedniej
Aby używanie penów insulinowych pozwalało na bezpieczne i dokładne podawanie insuliny, potrzebujemy w tym celu odpowiedniej igły. Na rynku dostępne są igły o różnej grubości (od 0,20 do 0,33 mm) i długości (4,0; 5,0; 6,0; 8,0; 12,0 mm).
Odpowiednie podanie insuliny powinno być na tyle głębokie, aby nie wypływała ona spod tkanki podskórnej na zewnątrz oraz by nie została podana do tkanki mięśniowej, ponieważ to mogłoby zmienić jej profil działania.
Tkanka podskórna, która jest miejscem podania insuliny, ma różną grubość w zależności od wieku, płci, BMI, lokalizacji (brzuch, kończyny, pośladki). Natomiast w osób dorosłych zarówno szczupłych, jak i otyłych, grubość skóry, przez którą dostajemy się do tkanki podskórnej, w dotychczas przeprowadzonych badaniach nie przekraczała 3,25 mm. W związku z tym według najnowszych rekomendacji u osób dorosłych insulinę można podać za pomocą igły 4 lub 5 mm przez nakłucie skóry pod kątem prostym bez konieczności robienia fałdu. Jedynie osoby bardzo szczupłe powinny wykonać fałd.
Nadal dostępnym rozmiarem igieł są igły o długości 12 mm, jednak u większości osób ich użycie nie jest już zalecane ze względu na ryzyko podania insuliny poza tkankę podskórną i powodowanie większych mikrouszkodzeń skóry u diabetyków.
Igła do pena jest sterylnym wyrobem medycznym do jednokrotnego użytku. Długotrwałe stosowanie wkładu z tą samą igłą może skutkować niedokładnym dawkowaniem leku, najczęściej podawaniem mniejszej ilości, niż odmierzona dawka. Może to prowadzić do pogorszenia wyników terapii. Przed odmierzeniem i podaniem dawki insuliny sprawdź drożność igły - ocenisz to widząc kroplę insuliny na szczycie igły przed podaniem. Używanie wielokrotnie tej samej igły może również powodować większy ból wykonywanych iniekcji, ponieważ na igle pojawiają się mikrouszkodzenia, lub skutkować powstaniem powikłań, takich jak np. lipodystrofia, czyli miejscowych zmianach w strukturze tkanki tłuszczowej, co może zaburzać prawidłowe wchłanianie insuliny. Ponadto istnieje większe ryzyko infekcji, ponieważ za każdym kolejnym wstrzyknięciem insuliny igła nie jest już sterylna.
Jak wymienić igłę w penie?
Najczęściej producenci podają czy igły, które posiadamy, są kompatybilne z penem do naszej insuliny, dlatego przed zakupem nowego opakowania igieł lub zmianą na igły innego producenta upewnij się, czy będą odpowiednio pasować.
Igła składa się z zabezpieczającej ją etykiety, którą musimy zerwać. Korpus igły służy do przykręcenia jej do wstrzykiwacza, w którym znajduje się już wkład z insuliną. Wewnątrz korpusu znajduje się drugi koniec igły z kaniulą, która w trakcie przykręcania służy do nakłucia zbiornika, co umożliwia pobieranie z niego leku. Do igły dołączone są dwie osłonki - wewnętrzna i zewnętrzna. Wewnętrzna chroni igłę / kaniulę przed zagięciem, czy przypadkowym ukłuciem, a zewnętrzna chroni wszystkie elementy igły. Dzięki niej możemy również bezpiecznie przykręcić nową igłę do wstrzykiwacza lub odkręcić igłę już zużytą.
Pamiętajmy, aby zużyte igły przed wyrzuceniem do pojemnika zawsze zabezpieczać tak, by nie zagrażało innym osobom przypadkowe ukłucie.
Nakłuwacze
Monitorowanie glikemii za pomocą glukometru wymaga nakłucia palca i pobrania kropli krwi, którą kolejno wprowadza się na pasek testowy wprowadzony do glukometru. Aby nakłuć palec (lub miejsce alternatywne), potrzebny jest nakłuwacz.
Na rynku dostępne są nakłuwacze jednorazowe i wielorazowe.
Nakłuwacze jednorazowe to proste urządzenia składające się z wbudowanej, jednorazowej igły (lancetu) i przycisku. Takie nakłuwacze najczęściej możemy spotkać w użytku laboratoryjnym. Służą do uzyskiwania próbek krwi stosowanych w różnego rodzaju testach diagnostycznych, przede wszystkim w badaniach poziomu glukozy oraz cholesterolu.
Ich konstrukcja zapobiega ponownemu użyciu i ewentualnym zakażeniem personelu medycznego krwią pacjenta. Aby użyć takiego nakłuwacza, musimy ukręcić i oderwać osłonkę ostrza, a następnie nacisnąć przycisk. Takie nakłuwacze można kupić bez recepty, jednak zwykle nie są one używane przez diabetyków w codziennym monitorowaniu poziomu glikemii.
Osoby, które monitorują swoją glikemię w warunkach domowych za pomocą glukometru, częściej korzystają z nakłuwaczy wielorazowych dołączonych do glukometru, który otrzymują bezpłatnie w poradni. Można również zakupić glukometr i nakłuwacz we własnym zakresie i nie potrzeba w tym celu recepty od lekarza.
Nakłuwacz wielorazowy jest bardziej złożony w swojej budowie, lecz nadal prosty w użyciu. Wiele z nich posiada funkcję regulacji głębokości nakłucia, czy dodatkową nakładkę (nakładka AST) do nakłuwania miejsc alternatywnych, jak wewnętrzna część dłoni, przedramię. Nakłuwacz wielokrotnego użytku wymaga zmiany lancetu, czyli igły przystosowanej do mechanizmu nakłuwacza.
Na rynku wielorazowych nakłuwaczy możemy również dostrzec nakłuwacze wykorzystujące podciśnienie, dzięki czemu nakłucie może być mniej bolesne, a odpowiednia kropla krwi łatwiejsza do uzyskania. Takie rozwiązanie może być szczególnie przyjazne dzieciom.
Lancety
Lancety to jednorazowe, sterylne igły, posiadające specjalny trzon, który umożliwia zamontowanie lancetu w nakłuwaczu. Dla zobrazowania posłużymy się porównaniem nakłuwacza wielorazowego do długopisu, a lancetu do wkładu z tuszem.
Występują one w różnych wariantach grubości igły. Im cieńsza igła, tym mniej bolesne nakłucie i mniejsze uszkodzenie skóry. Z tego powodu najpopularniejsze są lancety z najcieńszymi igłami, czyli 0,3 mm. Warto przetestować, które lancety zapewnią nam skuteczne i zarazem najmniej bolesne nakłucie palca.
Nakłuwacz i glukometr nie muszą być ze sobą kompatybilne, natomiast lancety już muszą pasować do nakłuwacza. Przed zakupem opakowania nowych lancetów warto sprawdzić czy producent podaje, z jakimi nakłuwaczami będą one kompatybilne.
Lancet w nakłuwaczu powinien być zmieniany za każdy razem, gdy chcemy wykonać pomiar glikemii. Tego samego lancetu nie powinny używać też inne osoby, gdyż grozi to zakażeniem chorobą przenoszoną przez krew. Lancety są wyrobami, które można nabyć jedynie pełnopłatnie. Nie potrzebujemy na nie recepty.
Aby zmienić lancet, musimy rozkręcić nakłuwacz, usunąć stary lancet z zabezpieczoną igłą i wsadzić nowy lancet z odbezpieczoną igłą. Oznacza to, że musimy oderwać tą okrągłą nakładkę. Możemy użyć jej do zabezpieczenia zużytego lancetu.
2023-04-10
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 10.04.2023 14:42:34
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.