Przy okazji dyskusji projektu "Apteki dla aptekarza" podnoszona jest kwestia uzyskania nowego zezwolenia w sytuacji, gdy istniejąca apteka musiałaby zmienić lokal po wejściu w życie ustawy. Tylko czy apteki faktycznie na tyle często zmieniają miejsce działalności, aby był to znaczący problem? Sprawdziliśmy to dla 629 warszawskich aptek na przestrzeni ostatnich ponad 4 lat.
W obecnym stanie prawnym, w przypadku konieczności zmiany lokalizacji apteki, właściciel znajduje dostępny lokal i wnioskuje o zezwolenie w nowej lokalizacji. Aby mówić o przeniesieniu apteki, operacja ta musi odbywać się w ramach jednego podmiotu, w przeciwnym razie niemożliwe byłoby przekazanie stanów magazynowych pomiędzy starą a nową apteką.
Po wejściu w życie projektu "Apteki dla aptekarza" pojawią się restrykcje geograficzne, które uniemożliwią uzyskanie zezwolenia na terenach, gdzie istnieje już zbyt duża liczba aptek, w szczególności w dużych miastach. Apteka, która straci lokal, nie będzie więc mogła uzyskać zezwolenia na działalność w nowej lokalizacji w tej samej okolicy.
W dyskusji do tej pory brakowało jednak oceny możliwej skali tego zjawiska. Postanowiliśmy więc uzupełnić tę lukę na podstawie analizy danych rejestru CSIOZ aptek w Warszawie.
Dla 629 aptek zarejestrowanych i aktywnych w Warszawie w styczniu 2013 roku sprawdziliśmy, jak w ciągu ponad czterech lat zmienił się ich status, a w szczególności, ile z nich zmieniło swoją lokalizację.
Podsumowanie analizy przedstawia wykres poniżej, a szczegółowa metodyka znajduje się w dalszej części artykułu.
Wykres podsumowujący, jak zmienił się status dla 629 aptek w Warszawie, które były aktywne w styczniu 2013 r.
Licencja: dozwolone kopiowanie i wykorzystanie na własnej stronie pod warunkiem umieszczenia linku do źródła.
Z pierwotnej grupy 629 aptek, po ponad czterech latach 77% (486) prowadzi dalej działalność w tym samym miejscu, korzystając z tego samego zezwolenia co w 2013 r.
W przypadku dalszych 13% (79 punktów), apteka w dalszym ciągu istnieje w tym samym lokalu, ale działa na podstawie innego (wydanego później) zezwolenia. Potrzeba nowego zezwolenia dla apteki w tej samej lokalizacji pojawia się na przykład w przypadku zmiany właściciela.
Tylko 1 przypadek wygaśnięcia zezwolenia miał związek z przeprowadzką apteki do innego lokalu (Apteka na Chmielnej). Pozostaje to jedyna apteka prowadzona przez tego właściciela.
63 apteki zostały zamknięte i z wykonanej analizy wynika, że nie zostały przeniesione w inne miejsce.
W przypadku ponad połowy zamknięć aptek (37 przypadków) sytuacja ta dotyczyła ostatniej apteki danego podmiotu, a w kolejnych 3 przypadkach była to ostatnia apteka podmiotu w Warszawie.
Spośród zamkniętych aptek, 42 działały pod własną marką. 21 posługiwało się marką większej sieci, z czego najwięcej CEF@RM 36,6 (5) i Bonis Farma (3).
Wnioski
Z pozyskanych danych wynika, że konieczność zmiany lokalizacji nie była do tej pory częstym problemem, przynajmniej dla aptek indywidualnych i małych sieci. Jeśli zamykana była apteka małego podmiotu, to zwykle nie była zastępowana przez nową aptekę tego samego właściciela. W większości przypadków była to ostatnia apteka podmiotu w Warszawie.
Analiza danych historycznych nie odpowie na pytanie, jaki wpływ projektowana ustawa miałaby na relacje aptek z właścicielami lokali w przyszłości. Przeciwnicy projektu argumentują, że pozycja apteki, która w przypadku utraty lokalu straci możliwość prowadzenia działalności na swoim terenie, ulegnie osłabieniu.
Metodyka
Bazowa lista aptek. W pierwszym kroku zebraliśmy listę początkową aptek na dzień 1 stycznia 2013 roku. Za wyborem tej daty stał zasięg danych historycznych CSIOZ. Nałożyliśmy następujące filtry:
- Miejscowość: Warszawa
- Data wydania zezwolenia: przed 1 stycznia 2013 r.
- Data wygaśnięcia zezwolenia: nie wygasło przed 1 stycznia 2013 r. (apteka była aktywna)
- Typ: tylko apteki ogólnodostępne i punkty apteczne, bez aptek szpitalnych
Po tej operacji uzyskaliśmy 629 rekordów aptek w Warszawie aktywnych w dniu 1 stycznia 2013 r.
Identyfikacja wygaśnięć zezwoleń. Z listy początkowych rekordów wyodrębniliśmy te apteki, których zezwolenie wygasło po 1 stycznia 2013 roku.
Takich rekordów było 143. Wygaśnięcie pierwotnego zezwolenia nie oznacza jednak jeszcze, że apteka przestała działać w danym lokalu.
Identyfikacja aptek, które dalej działają pod tym samym adresem po wygaśnięciu pierwotnego zezwolenia. Dla każdego rekordu, gdzie zezwolenie wygasło, sprawdziliśmy, czy pod tym samym adresem działa apteka z nowym zezwoleniem. Są to przypadki, w których zezwolenie zostało zastąpione z różnych przyczyn, na przykład zmian właściciela. Takich rekordów było 79 ze 143 wygaśnięć.
Pozostały więc 64 apteki, które przestały działać pod swoim pierwotnym adresem.
Identyfikacja aptek przeniesionych. Aby ocenić, czy doszło do przeniesienia apteki w inną lokalizację, musieliśmy przejść do ręcznej analizy każdej z 64 zamkniętych aptek.
Po identyfikacji podmiotu właściciela sprawdzaliśmy, czy w zbliżonym okresie otwierał on nowe apteki. Jeśli pojawiła się nowa apteka - był 1 taki przypadek - potwierdzaliśmy z nią bezpośrednio, że rzeczywiście jest apteką przeniesioną z poprzedniej lokalizacji.
Źródła
Rejestr aptek udostępniany przez CSIOZ w formie XLS (bez danych właścicieli) oraz poprzez stronę internetową (z danymi właścicieli, w tym NIP i adres siedziby).
Dane 629 analizowanych aptek po analizie GdziePoLek.pl (plik XLS)