Jak się chronić przed malarią

Jak się chronić przed malarią

udostępnij:

Malaria, inaczej zwana zimnicą, jest jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych na świecie. Każdy o niej słyszał, lecz większość z nas uważa ją za zagrożenie bardzo odległe. Jednak zarazić się nią jest bardzo łatwo. Wystarczy, że ukłuje nas komar będący nosicielem tej choroby. Malaria dotyczy głównie tropikalnych rejonów świata, lecz są to miejsca coraz częściej przez nas odwiedzane. Co obowiązkowo należy zrobić, zanim wybierzemy się na egzotyczne wakacje?

Spis treści

Jak można zarazić się malarią?

Rejony występowania malarii

Objawy malarii

Czy malaria to choroba śmiertelna?

Jak zapobiec malarii?

Repelenty - środki odstraszające owady

Leki przeciwmalaryczne stosowane zapobiegawczo

Rozpoznanie malarii

Leczenie malarii

Malaria w Polsce

Malaria w Europie

Czy trzeba bać się malarii?

Jak można zarazić się malarią?

Do zakażenia dochodzi w trakcie ukłucia zdrowej osoby przez samicę komara widliszka, który wraz ze śliną wprowadza pod skórę zarodźca malarii. Głównie jest to zarodziec ruchliwy albo groźniejszy - zarodziec sierpowaty. Następnie pierwotniaki zajmują wątrobę, gdzie ulegają rozmnożeniu. Później przechodzą do krwi atakując czerwone krwinki. W przypadku zakażeń zarodźcem ruchliwym część pierwotniaków ulega uśpieniu w komórkach wątroby i może być przyczyną nawrotu choroby nawet po kilku latach. Ostatecznie zarodźce zostają wessane z krwi człowieka przez kolejnego komara, który będzie zarażał kolejne osoby.

Inne możliwe drogi zakażenia malarią to transfuzja krwi, bądź przeniesienie choroby z ciężarnej kobiety na płód.

Rejony występowania malarii

Malaria występuje w 110 krajach regionu tropikalnego i subtropikalnego. Uważa się, że 40% ludności żyje na terenach stałego lub czasowego występowania malarii i jest narażona na ryzyko zachorowania. Obszarami występowania zimnicy są południowy Meksyk, Ameryka Środkowa, Karaiby, dorzecze Amazonki i Orinoko w Ameryce Południowej, Afryka na południe od Sahary aż po RPA. Duże zagrożenie występuje również w Azji, na Półwyspie Indyjskim, w Indochinach, w Indonezji, w Papui-Nowej Gwinei. Tak więc, jeśli wyjeżdżasz w rejony zagrożone malarią - konieczne zastosuj profilaktykę przeciwmalaryczną.

Objawy malarii

Oznaki choroby nie są charakterystyczne i przypominają objawy grypy. Czas ujawnienia objawów to 9-40 dni od ukłucia przez komara, w zależności od gatunku zarodźca.

Do objawów malarii należą:

Czy malaria to choroba śmiertelna?

Malaria wywołana przez zarodźca sierpowatego jest najgroźniejsza dla zdrowia i życia. Jej przebieg zazwyczaj jest bardzo ciężki, a śmiertelność wynosi 15-20%. Często dochodzi do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w przebiegu tej choroby, powodując odmianę mózgową malarii.

W trakcie napadu malarii następuje masowy rozpad krwinek czerwonych, a tworzący się zlepek fragmentów uszkodzonych komórek zamyka naczynia krwionośne. Prowadzi to do niedotlenienia narządów wewnętrznych. Zgon może być wywołany ostrą niewydolnością oddechowo-krążeniową.

Jak zapobiec malarii?

Przebywając na terenach występowania malarii, możemy uniknąć zarażenia stosując odpowiednią profilaktykę. Do działań prewencyjnych należą:

  • przyjmowanie leków przeciwmalarycznych w dawkach profilaktycznych (trzeba zacząć stosowanie już przed wyjazdem),

  • przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych, najlepiej klimatyzowanych w czasie największej aktywności komarów, czyli od zachodu słońca do świtu,

  • spanie pod moskitierą,

  • stosowanie środków odstraszających, tak zwanych repelentów.

Repelenty - środki odstraszające owady

Najskuteczniejsze preparaty odstraszające komary zawierają w swoim składzie diethyltoluamid (DEET), w stężeniu 20%-50%. Jest to substancja na ogół dobrze tolerowana, rzadko powodująca podrażnienia skóry czy alergię. Repelenty zawierające tę substancję to np. Mugga Spray, Mugga Roll-On, Ultrathon. Preparaty tego typu stosuje się bezpośrednio na skórę lub w przypadku aerozoli również na ubranie. Aplikację trzeba powtarzać co kilka godzin. Należy brać pod uwagę, że są to bardzo silne środki, dlatego nie mogą one dostać się do naszych ust. Pamiętajmy więc, by nie aplikować ich na dłonie, zwłaszcza u dzieci.

Leki przeciwmalaryczne stosowane zapobiegawczo

Przed planowaną podróżą w rejony, gdzie występuje malaria, należy umówić się na wizytę do lekarza specjalisty medycyny tropikalnej. Lekarz tej specjalności dobierze odpowiedni preparat uwzględniając istotne czynniki, takie jak: lekooporność zarodźców na danym terenie, długość i charakter pobytu oraz współistniejące choroby przewlekłe. Jest to ważne, gdyż nie ma uniwersalnego leku skutecznego w każdym rejonie występowania malarii. Wszystkie antymalaryki stosowane zapobiegawczo są wydawane na receptę, m.in.:

Malarone

Lek zawiera atowakwon i proguanil. Najnowszy i obecnie najpopularniejszy preparat stosowany w profilaktyce malarii. Jego niewątpliwą zaletą jest brak lekooporności zarodźca oraz bezpieczeństwo stosowania. Stosuje się go po jednej tabletce na 1 dzień przed wyjazdem, codziennie przez cały pobyt oraz przez tydzień po powrocie.

Lek można podawać dzieciom, które ważą więcej niż 11 kg.

Plaquenil

Lek zawiera hydroksychlorochinę. Należy zacząć go stosować tydzień przed wyjazdem i kontynuować podczas pobytu oraz 4 tygodnie po powrocie.

Lek można podawać dzieciom, które ważą więcej niż 31 kg.

Zamiennikiem Plaquenilu jest Idrossiclorochina DOC.

Arechin, Larquin

Lek zawiera chlorochinę. Profilaktykę należy zacząć brać 1-2 dni przed wyjazdem, stosować w trakcie pobytu przyjmując raz na tydzień dwie tabletki i kontynuować przez 4 tygodnie po powrocie do kraju. Niestety w wielu regionach występowania malarii skuteczność tego leku jest niska, w wyniku nabytej odporności zarodźca. Chlorochina jest przeciwwskazana u osób chorujących na padaczkę oraz łuszczycę.

Lek można podawać dzieciom, jednak bardzo ostrożnie i ściśle według zaleceń lekarza.

Doxycyclinum

Lek zawiera doksycyklinę. Jest to antybiotyk, który należy zacząć stosować 1-2 dni przed wyjazdem, przyjmować codziennie jedną kapsułkę w trakcie pobytu i kontynuować przez 4 tygodnie po powrocie. Przeciwwskazaniem do stosowania doksycykliny jest przebywanie w miejscach o dużym nasłonecznieniu, gdyż powoduje ona fotouczulenia (nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne). Istotną informacją dla kobiet stosujących doustną antykoncepcję jest fakt, że doksycyklina obniża skuteczność hormonalnych środków antykoncepcyjnych.

Lek można podawać dzieciom powyżej 12 roku życia.

Czy istnieje szczepionka na malarię?

Idealnym działaniem chroniącym przed zachorowaniem byłoby szczepienie. Niestety wciąż nie ma skutecznej szczepionki na tę chorobę. Optymizmem napawa jednak fakt, że po wielu latach badań, przynajmniej dwie potencjalne szczepionki weszły w fazę testów. Aktualnie prowadzone są pilotażowe programy szczepień dzieci w kilku krajach Afryki Subsaharyjskiej, gdzie śmiertelność z powodu malarii jest największa.

Rozpoznanie malarii

Każda osoba powracająca z rejonów występowania malarii, u której pojawią się niepokojące symptomy, w tym przede wszystkim wysoka gorączka, powinna być skierowana na specjalistyczne badania. Laboratoryjnym potwierdzeniem rozpoznania malarii jest badanie mikroskopowe krwi, wykrywające obecność zarodźca w krwinkach czerwonych.

Leczenie malarii

W leczeniu stosuje się np. preparat Malarone, lecz w dawkach wyższych niż w zapobieganiu chorobie. Inne leki wykorzystywane w terapii to antybiotyki (doksycyklina, klindamycyna), czy chinina.

W 2015 roku farmakolog z Chin profesor Youyou Tu otrzymała nagrodę Nobla za odkrycie nowego leku na malarię, artemizyny. Leki z grupy artemizyny nie są jednak zarejestrowane w Polsce, chociaż bywają do nas sprowadzane.

Ze względu na dostępność leków i bezpieczeństwo chorych, terapię powinno prowadzić się w specjalistycznych klinikach medycyny tropikalnej. W naszym kraju malarię leczą trzy placówki: w Warszawie, Gdyni i Poznaniu.

Malaria w Polsce

W Polsce w latach 1994-2000 zanotowano około trzydziestu przypadków zachorowań rocznie. Śmiertelność z powodu zawleczonej do naszego kraju malarii wynosiła około 4%.

Tereny Polski były w przeszłości obszarem występowania malarii. Pierwsze epidemie pojawiły się w drugiej połowie XIX wieku, a w roku 1921 odnotowano ponad 50 tysięcy zachorowań. Odkąd podjęto skuteczną walkę z zimnicą, liczba zachorowań spadała, a w roku 1968 Światowa Organizacja Zdrowia uznała Polskę za kraj wolny od malarii. Obecne przypadki zachorowań dotyczą jedynie osób przyjeżdżających z terenów malarycznych.

Malaria w Europie

Chociaż w państwach Unii Europejskiej malaria rodzima nie występuje, to od kilku lat w krajach basenu Morza Śródziemnego odnotowuje się przypadki zachorowań u osób, które nie opuszczały miejsca zamieszkania. Zdarzenia te miały miejsce w Grecji, Włoszech, na południu Francji i na Cyprze. Wszystkie dotyczyły osób nie wyjeżdżających z kraju. Prawdopodobnie przyczyną zarażenia było ukłucie przez komara przywleczonego w bagażu (malaria lotniskowa), bądź rodzimego gatunku widliszka, który miał wcześniej kontakt z osobą chorą. Warto być świadomym zagrożenia, chociaż na razie jest ono minimalne dla osób nie podróżujących. Jednak zmiany klimatu powodują pewne anomalie w przyrodzie, a nasz lokalny gatunek komara widliszka jest zdolny do przenoszenia chorobotwórczych pierwotniaków.

Czy trzeba bać się malarii?

Malaria jest chorobą groźną. Jak bardzo - pokazują liczby. Rocznie na malarię umiera ponad pół miliona osób, a choruje około 400 milionów. Przedstawione w artykule dane nie powinny zniechęcać do wyjazdów w rejony tropików, a raczej uświadamiać kluczową rolę profilaktyki przeciwmalarycznej w bezpiecznym podróżowaniu. Stosując odpowiednie zabezpieczenia, możemy korzystać z uroków egzotycznych zakątków świata, bez przykrych konsekwencji w postaci niechcianej choroby.

redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.

ostatnia zmiana: 14.04.2023 14:09:08

Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.

sortowanie:
filtrowanie:

Mugga spray 50% na komary i kleszcze

aerozol, 75 mililitrów

diethyltoluamide

produkt biobójczy

w 54% aptek

od 27,99 zł

Mugga spray 9,5% na komary i kleszcze

aerozol, 75 mililitrów

diethyltoluamide

produkt biobójczy

w 49% aptek

od 19,99 zł

Mugga roll-on 50% mleczko na komary i kleszcze

płyn, 50 mililitrów

diethyltoluamide

produkt biobójczy

w 23% aptek

od 27,99 zł

Mugga balsam kojący po ukąszeniu

balsam, 50 mililitrów

menthol

produkt biobójczy

w 9% aptek

od 22,98 zł

Mugga roll-on 20% mleczko na komary i kleszcze

płyn, 50 mililitrów

diethyltoluamide

produkt biobójczy

w 22% aptek

od 15,99 zł

Malarone

tabletki powlekane, 12 tabletek

atovaquone+proguanil

lek na receptę

w 25% aptek

od 89,99 zł

Hydroquenin

tabletki powlekane, 30 tabletek

hydroxychloroquine

lek na receptę

w 23% aptek

od 31,99 zł

Doxycyclinum TZF

kapsułki, 10 kapsułek

doxycycline

lek na receptę

w 98% aptek

od 11,57 zł

Arechin

tabletki, 30 tabletek

chloroquine

lek na receptę

w 70% aptek

od 19,39 zł

Pytania i opinie

Dodaj pytanie

* pole wymagane

Zdjęcia

Możesz przeciągnąć tu plik zdjęcia.

* pole wymagane

Zadając pytanie użytkownik akceptuje regulamin korzystania z usług serwisu GdziePoLek.pl 
Twój adres IP i wybrana lokalizacja zostaną zapisane. 
)